Η Δανάη Στρατηγοπούλου (8 Φεβρουαρίου 1913 – 18 Ιανουαρίου 2009) ήταν τραγουδίστρια, μουσικός, συγγραφέας, μεταφράστρια και καθηγήτρια της ελληνικής Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο της Χιλής, καθώς και φωνητικής μουσικής σε πολλά ωδεία.
Γεννήθηκε στην Αθήνα (στο Μεταξουργείο) στις 8 Φεβρουαρίου 1913 (κατ’ άλλους το 1911) και πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στη Γαλλία (Μασσαλία και Παρίσι). Πατέρας της ήταν ο μηχανικός και δημοσιογράφος Ιππόλυτος Στρατηγόπουλος (εντάχθηκε στον Δ.Σ.Ε και εγκαταστάθηκε στη Τσεχία) και μητέρα της η αρσακειάδα Τίμω. Ο θεατρικός συγγραφέας Ιδομενεύς Στρατηγόπουλος ήταν παππούς της. Στην Αθήνα επιστρέφει μαζί με την οικογένειά της το 1923, χρονιά που γεννήθηκε η μικρότερη αδελφή της, η φλαουτίστα και εθνομουσικολόγος Μίρκα Στρατηγοπούλου. Τελειώνοντας τις γυμνασιακές της σπουδές παρακολούθησε για ένα χρόνο τα μαθήματα της Εμπορικής Σχολής και γράφτηκε στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών, ενώ έλαβε δίπλωμα της Γαλλικής Ακαδημίας. Από πολύ νωρίς όμως ακολούθησε το ελαφρό τραγούδι και σπούδασε ορθοφωνία και φωνητική μουσική. Το 1935 πρωτοεμφανίζεται ως δημοσιογράφος, ενώ ένα χρόνο μετά το 1936 ασχολείται πλέον επαγγελματικά με το καλλιτεχνικό της πάθος που ήταν το τραγούδι. Την τέχνη του τραγουδιού διδάχθηκε από την εξαίρετη τότε καλλιτέχνιδα Μάγγη Καρατζά. Έτσι αργότερα συμμετέχει στη Μάντρα του Αττίκ με το καλλιτεχνικό όνομα Δανάη όπου και διέπρεψε ως η καλύτερη ερμηνεύτρια των αξιόλογων συνθέσεων του Αττίκ και του Χαιρόπουλου, αποδίδοντας επίσης με εξαιρετική επιτυχία ελληνικά δημοτικά τραγούδια καθώς και ιδιότυπες ισπανικές μελωδίες.
Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος η Δανάη κατέφυγε στα Τρίκαλα όπου και διέμενε η αδελφή της. Το 1946 βρίσκεται καθηγήτρια φωνητικής μουσικής στο Ελληνικό Ωδείο Αθηνών και στη Δραματική Σχολή Ευγ. Χατζίσκου. Στην περίοδο της Χούντας διετέλεσε καθηγήτρια «τιμής ένεκεν» στην έδρα Ελληνικής Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο και κατά την περίοδο 1972–1973 τακτική έμμισθη καθηγήτρια στο αυτό Πανεπιστήμιο.
Η Δανάη με τον ποιητή Πάβλο Νερούδα
Ήταν μέλος της Εταιρίας Στιχουργών και Μουσικοσυνθετών Ελλάδος, της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Επιτροπής Αλληλεγγύης με τη Χιλή, του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών κ.ά. Επίσης η Δανάη είχε δώσει σειρά διαλέξεων σε Πανεπιστήμια της Χιλής καθώς και πολλά ρεσιτάλ με ελληνικά τραγούδια. Είχε τιμηθεί με πολλές καλλιτεχνικές διακρίσεις, επαίνους, δύο βραβεία για τους στίχους της καθώς και ειδικό βραβείο της Προεδρίας της Χιλής επί Αλλιέντε στο Φεστιβάλ του Χιλιανού ελαφρού τραγουδιού το 1972. Η Δανάη μιλούσε γαλλικά, ισπανικά και αγγλικά, και ήταν μόνιμος κάτοικος της Ραφήνας. Διατηρούσε άριστες σχέσεις με τη Χιλιανή Πρεσβεία των Αθηνών, μέχρι το θάνατό της στις 18 Ιανουαρίου του 2009.
Η Δανάη έγραψε περισσότερα από 300 τραγούδια, πολλά σε στίχους δικούς της, και πολλά βιβλία, ενώ ασχολήθηκε και με μεταφράσεις. Μετέφρασε, ανάμεσα στα άλλα, ελληνικά δημοτικά τραγούδια στα ισπανικά και ποιήματα του Πάμπλο Νερούδα στα ελληνικά. Ξεχωριστή θέση κατέχει η μετάφραση του Canto General. Είχε εκδώσει πολλά βιβλία καθώς και τον δίσκο Τα πιο όμορφα τραγούδια του Αττίκ. Επίσης διατηρούσε το ψευδώνυμο «Αργυρώ Καλλιγά».
Είχε παντρευτεί τον δημοσιογράφο Γιώργο Δ. Χαλκιαδάκη (πέθανε το 1954) με τον οποίον απέκτησε μια κόρη, την ερμηνεύτρια του ντουέτου Λήδα-Σπύρος, τραγουδοποιό και ποιήτρια Ειρήνη-Λήδα Χαλκιαδάκη.
Εργογραφία
Βιβλία
- Τραγουδώντας (χρονικό), 1954
- Αντιδράσεις (ποίηση), 1960
- Αττίκ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1986
- Για ένα ζευγάρι ρόδα (λαογραφική μελέτη), 1972
- Ελληνίδες ηρωίδες στο δημοτικό τραγούδι (μελέτη), 1972
- Αλλιώτικα από τ’ άλλα (ποίηση), επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης, Ιωλκός, 2002
Μεταφράσεις
- Πάμπλο Νερούδα, Τα υψώματα του Μάτσου Πίτσου, 1966
- Πάμπλο Νερούδα, Είκοσι ποιήματα αγάπης κι ένα τραγούδι απελπισμένο
- Αρμάνδο Ουρίβε, Η μαύρη βίβλος της βορειοαμερικανικής επέμβασης στη Χιλή, Αθήνα 1976
- Φερνάντο Βεραμέντι, Αντάρτικο κοχύλι, Σύγχρονη Εποχή, 1986
- Εουλόχιο Σουάρες, 49 μικρές ιστορίες μεγάλα έργα του Πάβλο Νερούδα, Αλφειός, 1987
- Δαβίδ Σάντσες Χουλιάο, Όμως είμαι πάντα ο βασιλιάς, Αλφειός, 1988
- Αλέχο Καρπεντιέρ, Κοντσέρτο Μπαρρόκο, Αλφειός, 1988
- Ζωή Σαβίνα, Μάγισσες: Haiku – Tanka, ιδιωτική έκδοση, 1994
- Ζωή Σαβίνα, Παγκόσμια ανθολογία χαϊκού: Τα φύλλα στο δέντρο ξανά, ιδιωτική έκδοση, 2002
- Νερούδα, Γενικό άσμα: Κάντο χενεράλ (ποίηση), νέα (τρίτη) έκδοση, Τυπωθήτω, 2004
- Πάβλο Νερούδα, Εστραβαγάριο (ποίηση), Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004
Βιο-εργογραφία της Δανάης
- Πόπη Μαγούλα – Γαϊτάνου, Το αηδόνι του έρωτα: Η ζωή και το έργο της ιέρειας της Τέχνης Δανάης Στρατηγοπούλου, Άγκυρα, 2002
