Η πρώτη Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή στους Αγώνες του 1896 με το Βικέλα στο κέντρο
Ο Δημήτριος Βικέλας (Ερμούπολη Σύρου, 15 Φεβρουαρίου 1835 – Αθήνα, 20 Ιουλίου 1908) ήταν λόγιος, ποιητής και πεζογράφος. Ως λογοτέχνης μνημονεύεται για το μυθιστόρημά του Λουκής Λάρας (1879), έργο πολύ σημαντικό για την εξέλιξη της νεοελληνικής πεζογραφίας. Είναι επίσης γνωστός για τη συμμετοχή του στην επιτροπή διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνωντης Αθήνας το 1896. Μάλιστα ήταν και ο πρώτος πρόεδρος της ΔΟΕ.
Η οικογένεια του πατέρα του, Εμμανουήλ Βικέλα, ήταν σπουδαία εμπορική οικογένεια με καταγωγή από τη Βέροια. Το αρχικό όνομά της οικογένειας ήταν Μπεκέλας ή Μπικέλας, μετατράπηκε όμως από τον πατέρα του Δημήτριου σε Βικέλας. Από την πλευρά της μητέρας του Σμαράγδας, ο Βικέλας καταγόταν από την εμπορική οικογένεια Μελά. Η Σμαράγδα ήταν αδερφή του συγγραφέα Λέοντος Μελά, ο οποίος έγραψε το γνωστό σε όλους μυθιστόρημα Ο Γεροστάθης. Ο Δημήτριος Βικέλας γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου, αλλά από την ηλικία των τεσσάρων ετών εγκαταστάθηκε αρχικά στο Ναύπλιο και έπειτα στην Κωνσταντινούπολη. Για ένα διάστημα εγκαταστάθηκε και οικογενειακά στην Οδησσό λόγο εμπορικών δραστηριοτήτων.
Λόγω των μετακινήσεων της οικογένειας αλλά και δικών του προβλημάτων υγείας, η φοίτησή του στα σχολεία δεν ήταν τακτική. Η μητέρα του, όμως, ήταν πολύ καλλιεργημένη και του προσέφερε αρκετά μαθήματα κατ’ οίκον. Ο ίδιος αργότερα ομολόγησε ότι σ’ αυτήν όφειλε την κλίση του προς τα φιλολογικά ενδιαφέροντα. Σε κάποια από τις πολλές μετακινήσεις της οικογένειάς του ξαναβρέθηκε στη Σύρο, όπου και φοίτησε στο Λύκειο του Χρήστου Ευαγγελίδη. Εκεί, αυτός και ο συμμαθητής του Εμμανουήλ Ροΐδης, εξέδιδαν χειρόγραφη εφημερίδα, ενώ στα δεκαέξι του το 1851, παρουσιάζει την έμμετρη μετάφραση του έργου του Ζαν Ρασέ Έστέρ¨. Το έργο αυτό ανέβηκε θεατρικά στο σχολείο της Ερμούπολης από τους συμμαθητές του. Το 1852 μετέβη στο Λονδίνογια επαγγελματική εξάσκηση και εργάστηκε ως υπάλληλος και ως συνέταιρος στον εμπορικό οίκο των αδελφών Μελά. Παράλληλα σπούδασε Βοτανική και πήρε δίπλωμα (το μόνο μάθημα που μπορούσε να παρακολουθήσει, λόγω ωραρίου), αλλά τα ενδιαφέροντά του ήταν φιλολογικά και μ’ αυτά ασχολήθηκε κυρίως (μελέτη και μεταφράσεις). Από το 1855 έγραφε και ποιήματα, τα οποία δημοσίευε σε εφημερίδες και περιοδικά της Αθήνας ή υπέβαλλε στους ποιητικούς διαγωνισμούς του Πανεπιστημίου. Το 1862 δημοσίευσε στο Λονδίνο την ποιητική του συλλογή με τον τίτλο ¨στίχοι¨ και ακολούθησε στην συνέχεια το έργο του, περί Ελληνικής Φιλολογίας, περί Βυζαντινών κ.τ.λ
Το 1876 η εταιρεία Μελά διαλύθηκε και αποφάσισε να επιστρέψει στην Αθήνα. Λόγω όμως των προβλημάτων υγείας της συζύγου του έζησε αναγκαστικά πολλά χρόνια στο Παρίσι. Εκεί έγραψε και τον Λουκή Λάρα και έκανε πλήθος μεταφράσεων. Παράλληλα βέβαια ταξίδευε συχνά στην Αθήνα και στις εφημερίδες δημοσίευε τα διηγήματά του.
Εν τω μεταξύ η υγεία της συζύγου του επιδεινωνόταν και αναγκάστηκε να την εγκλείσει σε ψυχιατρική κλινική. Αυτό του επέτρεψε να περνάει περισσότερο καιρό στην Ελλάδα και τελικά το 1897 να εγκατασταθεί οριστικά στην Αθήνα. Εκτός από τα επιστημονικά του έργα, ασχολήθηκε με έργα κοινωφελή. Το σημαντικότερο από αυτά είναι η ίδρυση του Συλλόγου προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, το 1899, με γραμματέα τον Γεώργιο Δροσίνη,τον Οίκο των Τυφλών το 1898,την Σκοπευτική και Εργατική Σχολή το 1898 ενώ οργάνωσε και το Πρώτο Εκπαιδευτικό Συνέδριο το 1899.
Ο Βικέλας ήταν από το 1897 μέλος της Εθνικής Εταιρείας, στην οποία προσχώρησε έπειτα από παραίνεση του συγγενή του, Παύλου Μελά. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου του 1897 οργάνωσε πλωτό νοσοκομείο για την περίθαλψη των τραυματιών του μετώπου της Ηπείρου και προσπάθησε να κινητοποιήσει την διεθνή γνώμη υπέρ της κρητικής επανάστασης. Αργότερα διαχώρισε τη θέση του από εκείνη της οργάνωσης σχετικά με το Κρητικό Ζήτημα.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ασχολήθηκε με τη συγγραφή των απομνημονευμάτων του, τα οποία και εκδόθηκαν το 1908, όπως και η ζωή μου, Παιδικές Αναμνήσεις και Νεανικοί Χρόνοι. Ο θάνατος τον βρήκε στην Κηφισιά. Μετά το θάνατό του κληροδότησε την πλούσια βιβλιοθήκη του στον δήμο Ηρακλείου Κρήτης, ο οποίος ονόμασε τη βιβλιοθήκη του προς τιμήν του “Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη”.
Άλλες δράσεις του επιφανής λόγιου και πρώτου προέδρου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, ήταν ο συνεχής του δημοσιογραφικός αγώνας, στις στήλες της εφημερίδας ” Μαγχεστριανός Φύλαξ” για τις απροκάλυπτες κλοπές, των Βρετανών και τις αρπαγές από αυτούς, των αρχαιολογικών θησαυρών της Κύπρου και την μεταφορά τους στο Λονδίνο (1899). Ακόμη στους “Times ” του Λονδίνου, ο Βικέλας χαρακτήριζε ως επαίσχυντον πράξιν την λεηλασία των κυπριακών αρχαιοτήτων.
Ολυμπισμός
Ο Δημήτριος Βικέλας έλαβε μέρος στο Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο των Παρισίων το 1894 ,μετά από προτροπή του προέδρου του Πανελλήνιου Αθλητικού Συλλόγου Ιωάννη Φωκιανού, επειδή ο τελευταίος δεν μπορούσε να συμμετάσχει και επειδή ο Δημήτριος Βικέλας ήταν ήδη γνωστός Έλληνας λογοτέχνης στις Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με ισχυρές διασυνδέσεις.
Η ιδέα του Βαρώνου Πιέρ ντε Κουμπερτέν για τον Ολυμπισμό και την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων της αρχαιότητας στην σύγχρονη εποχή βρήκε σάρκα και οστά στο Συνέδριο, στο οποίο ιδρύθηκε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, εκλέχθηκε πρώτος της πρόεδρος ο Δημήτριος Βικέλας ,και αποφασίστηκε να διεξαχθούν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα το 1896 μετά από πρόταση του Δημητρίου Βικέλα. Είναι αυτός που υποδέχτηκε στην Αθήνα τους αθλητές που ήρθαν να πάρουν μέρος στα αγωνίσματα που όρισε η τότε επιτροπή.
Εργογραφία
- Εσθήρ, τραγωδία του Ιωάννου Ρακίνα, και άλλα διάφορα ποιήματα. Εν Ερμουπόλει 1851
- Στίχοι. Εν Λονδίνω 1862
- Περί νεοελληνικής φιλολογίας, Εν Λονδίνω 1871
- Περί Βυζαντινών. Μελέτη. Εν Λονδίνω 1874
- Λουκής Λάρας, Αυτοβιογραφία γέροντος Χίου. Εν Αθήναις 1879
- Από Νικοποόλεως είς Ολύμπιον(Ιστορική καί Φιλολογική Μελέτη). Μελέτη. Εν Λονδίνω 1875
- Περί Σκωτίας(Περιήγηση). Μελέτη. Εν Λονδίνω 1875
- Διαλέξεις καί Αναμνήσεις(Απομνημόνευμα). Μελέτη. Εν Λονδίνω 1875
- Διηγήματα, Εν Αθήναις 1887
- Ό Πάπα Νάρκισσος(Διήγημα), Εν Αθήναις 1887
- Ό Φίλιππος Μάρθας(Διήγημα), Εν Αθήναις 1887
- Ή Άσχημη Αδελφή(Διήγημα), Εν Αθήναις 1887
- Διαλέξεις και Αναμνήσεις, Εν Αθήναις 1893
- Η ζωή μου. Παιδικαί αναμνήσεις. Νεανικοί χρόνοι, Εν Αθήναις 1908
- μεταφράσεις έργων του Σαίξπηρ κ.α
Βιβλιογραφία
- Μαριάννα Δήτσα, “Εισαγωγή” στο: Δημήτριος Βικέλας, Λουκής Λάρας, Ερμής, Αθήνα 1991
- Σ. Ντενίση, Το ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα και ο Sir Walter Scott (1830-1880), Καστανιώτης, Αθήνα 1994
- Απ. Σαχίνη, Το νεοελληνικό μυθιστόρημα, εκδόσεις Γαλαξίας
- Απ. Σαχίνη, Παλαιότεροι πεζογράφοι, Εστία, Αθήνα 1973
- Η παλαιότερη πεζογραφία μας, εκδ. Σοκόλη, τ. Ε
- Βάλτερ Πούχνερ, «Ο Βικέλας και το θέατρο», στο: του ιδίου (1997), Κείμενα και αντικείμενα, Δέκα θεατρολογικά μελετήματα, Αθήνα: εκδ. Καστανιώτη, σελ. 285-309, ISBN9600317178
