Φελισιέν Ροπς (1833 – 1898) Βέλγος ζωγράφος, χαράκτης και γελοιογράφος

Ο Φελισιέν Ροπς (Félicien Rops, 7 Ιουλίου 1833 – 23 Αυγούστου 1898) ήταν Βέλγος ζωγράφος, χαράκτης και γελοιογράφος. Ήταν πολυεπίπεδος καλλιτέχνης, που έδωσε νέα πνοή στην τεχνική της οξυγραφίας και έγινε κυρίως διάσημος για τις περίφημες χαλκογραφίες του.

Ο Φελισιέν Ροπς γεννήθηκε στην πόλη Ναμύρ (Namur) του Βελγίου και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών. Στα 1859 – 1860 άρχισε να φιλοτεχνεί λιθογραφίες ως συνεργάτης του σατιρικού περιοδικού Uylenspiegel. Γύρω στο 1860 πήγε στο Παρίσι, όπου εργάστηκε στο εργαστήριο του Ανρί-Αλφρέ Ζακεμάρ.

Μετά το 1874, ο Ροπς έζησε στο Παρίσι, όπου έγινε φίλος με τον ποιητή Σαρλ Μπωντλαίρ. Επέστρεψε στις Βρυξέλλες και ίδρυσε τη Διεθνή Εταιρεία των Καλλιτεχνών Οξυγραφίας. Ο Φελισιέν Ροπς ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη της «Ελεύθερης Εταιρείας Καλών Τεχνών των Βρυξελλών» (1868 1876) και της επαναστατικής καλλιτεχνικής ομάδας των «Είκοσι» (Les XX), που συγκροτήθηκε στις Βρυξέλλες το 1884.

Εικονογράφος μεγάλων συγγραφέων

Ο Ροπς συνάντησε τον Σαρλ Μπωντλαίρ προς το τέλος της ζωής του ποιητή το 1864, ο οποίος και άφησε πάνω του ανεξίτηλη την επιρροή του ως το τέλος της ζωής του. Ο Ροπς φιλοτέχνησε την Les Épaves, μια συλλογή ποιημάτων από «Τα άνθη του κακού» (Les Fleurs du mal), που είχε λογοκριθεί στη Γαλλία και δημοσιεύθηκε στο Βέλγιο.

Η συνεργασία του Ροπς με τον Μπωντλαίρ και το ενδιαφέρον του για την τέχνη και τη λογοτεχνία προκάλεσε το θαυμασμό πολλών άλλων συγγραφέων, όπως των Τεοφίλ Γκωτιέ (Théophile Gautier), Αλφρέ ντε Μυσέ (Alfred de Musset), Στεφάν Μαλαρμέ (Stéphane Mallarmé) και Ζυλ Μπαρμπέ ντ’ Ωρεβιγύ (Jules Barbey d’Aurevilly). Μεταξύ των βιβλίων που εικονογράφησε περιλαμβάνονται «Οι φλαμανδικοί θρύλοι» του Σαρλ ντε Κοστέρ, «Η νεαρή Γαλλία» του Τεοφίλ Γκωτιέ, «Οι διαβολογυναίκες» του Μπαρμπέ ντ’ Ωρεβιγύ, «Ζαντίγκ» του Βολταίρου και ποιήματα του Στεφάν Μαλαρμέ.

Θιασώτης των «Παρακμιακών»

Ο Φελισιέν Ροπς υπήρξε στενά συνδεδεμένος με το λογοτεχνικό κίνημα του Συμβολισμού. Στα μέσα της δεκαετίας του 1870, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τους κύκλους των συμβολιστών και παρακμιακών καλλιτεχνών, που ανθούσαν την εποχή εκείνη στη γαλλική πρωτεύουσα. Το αισθητικό κίνημα της «Παρακμής» (Decadence), που εκδηλώθηκε στη Γαλλία του τέλους του 19ου αιώνα σε μια περίοδο καλλιτεχνικής και ηθικής κατάπτωσης, έδινε έμφαση στην απομόνωση του καλλιτέχνη, την εχθρότητα προς την αστική κοινωνία και την προτίμηση σε καθετί μακάβριο ή διεστραμμένο. Όλα αυτά τα στοιχεία ήταν προέκταση και έγιναν ορατά για πρώτη φορά στα «Άνθη του κακού» του Μπωντλαίρ. Και όπως τα έργα των παρακμιακών συγγραφέων, που ο Ροπς εικονογραφούσε, έτσι και το δικό του έργο ήταν ένα μίγμα από σεξ, θάνατο και σατανικές απεικονίσεις.

Η τέχνη του Ροπς κινήθηκε ανάμεσα σε ένα φανταστικό συμβολισμό και ένα παρακμιακό ρεαλισμό, που ανατρέπει τις ηθικές αξίες της εποχής του. Εδώ ανήκουν τα έργα «Πότης αψινθιού» (1865), «Κυρία με τη μαριονέτα» (1871), «Ο Πειρασμός του Αγίου Αντωνίου» (1878) και «Πορνοκράτις» (1878, Επαρχιακό Μουσείο Φελισιέν Ροπς, Ναμύρ).

Μια σειρά ερωτικών χαρακτικών, που σχεδίασε για το έργο «Οι διαβολικοί» (Les Diaboliques, 1883) του Μπαρμπέ ντ’ Ωρεβιγύ και αργότερα για το έργο «Οι σατανικοί» (Les Sataniques), αγγίζει τα όρια της ακραίας πρόκλησης. Ένα από τα χαρακτικά της σειράς αυτής απεικονίζει την αμαρτωλή «Μαρία η Μαγδαληνή» (περ. 1885) να αυνανίζεται, ενώ το βλέμμα της είναι στραμμένο προς έναν εσταυρωμένο φαλλό. Σε ένα άλλο χαρακτικό, μια ολόγυμνη γυναίκα συνουσιάζεται με το ιθυφαλλικό άγαλμα του Σατανά, ενώ σ΄ αυτό με τον τίτλο «Τα τέρατα ή Η γένεση», ένα σμήνος από φαλλικά όντα αναδύονται από τη λάσπη των πρώτων ημερών της ανθρωπότητας.