Η εκπληκτική πορεία της οικογένειας Μάρκος– από την ατίμωση μέχρι την επιστροφή της στην ενεργό πολιτική– έχει επισκιάσει τα ερωτήματα για το τι πρόκειται να κάνει η νέα κυβέρνηση των Φιλιππίνων υπό τον Φερντινάντ Μάρκος Τζούνιορ.
Βεβαίως υπήρχαν ενδείξεις στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, καθώς ο Μάρκος Τζούνιορ απέφυγε τις τηλεμαχίες και σε μεγάλο βαθμό και τις συνεντεύξεις στα μέσα ενημέρωσης στην προσπάθειά του να αποφύγει τυχόν αυτογκόλ.
Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ηγέτες της Καθολικής Εκκλησίας και πολιτικοί αναλυτές εκφράζουν φόβους ότι η σαρωτική νίκη του στις προεδρικές εκλογές κινδυνεύει να τον ενθαρρύνει να κυβερνήσει με σιδηρά πυγμή και να προωθήσει συνταγματικές αλλαγές που θα εδραίωναν την κυριαρχία του.
Η υποψήφια αντιπρόεδρος του Μάρκος, η 43χρονη Σάρα Ντουτέρτε, κόρη του απερχόμενου προέδρου, επίσης εξελέγη θριαμβευτικά σε μια ψηφοφορία χωριστή από εκείνη για την προεδρία που πραγματοποιήθηκε την ίδια ημέρα.
Η εκλογή των δύο επισφράγισε ότι στα ανώτατα αξιώματα της χώρας για την επόμενη εξαετία θα βρίσκονται πλέον δύο τέκνα αυταρχικών ηγετών.
Η πολιτική οικογένεια Μάρκος, που απομακρύνθηκε από την εξουσία πριν από 36 χρόνια και κατηγορήθηκε για εντυπωσιακή απληστία και βαρβαρότητα, επιστρέφει στο προεδρικό μέγαρο Μαλακανάνγκ.
Είναι ένα σκληρό πλήγμα για τους Φιλιππινέζους εκείνους που αγωνίστηκαν για να λογοδοτήσει η δικτατορία για τα εγκλήματά της, για τα οποία η οικογένεια Μάρκος ουδέποτε ζήτησε συγγνώμη ενώ επίσης ουδέποτε αποζημίωσε τα 9.539 θύματα των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το καθεστώς, στα οποία είχε επιδικαστεί αποζημίωση δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων, ένα ποσό που ουδέποτε καταβλήθηκε από τον Μάρκος Τζούνιορ και τη μητέρα του.
Ο πρώην δικτάτορας Φερντινάντ Μάρκος, η σύζυγός του Ιμέλντα και ο στενός τους κύκλος υπεξαίρεσαν περίπου 10 δισεκατομμύρια σε δημόσιο χρήμα όσο βρίσκονταν στην εξουσία ενώ εκατομμύρια Φιλιππινέζοι ζούσαν σε καθεστώς ακραίας φτώχειας. Μόνο 4 δισ. από αυτά τα χρήματα βρέθηκαν.
Η Ιμέλντα Μάρκος, μια πρώην βασίλισσα ομορφιάς γνωστή για την πολυτελή συλλογή της από επώνυμα προσωπικά αντικείμενα, ταξίδευε σε όλο τον κόσμο για να αγοράζει παπούτσια διάσημων σχεδιαστών.
Η συλλογή της, που περιελάμβανε πάνω από 3.000 ζευγάρια, βρέθηκε στο προεδρικό μέγαρο όταν η οικογένεια διέφυγε στο εξωτερικό και έμεινε στην ιστορία της χώρας ως σύμβολο της πολυτελούς ζωής της οικογένειας.
Την πτώση του καθεστώτος Μάρκος πυροδότησε μια δολοφονία το 1983 – η δολοφονία του Μπενίνιο “Νινόι” Ακίνο, του αρχηγού της αντιπολίτευσης, ο οποίος είχε εξοριστεί στις ΗΠΑ αφού είχε διαφύγει από το καθεστώς του Μάρκος.
Φιλοδοξούσε να επαναφέρει τη Δημοκρατία στη χώρα και επέστρεψε στην Μανίλα, αλλά έπεσε νεκρός από σφαίρες μόλις προσγειώθηκε το αεροσκάφος.
Ο φόνος, ο οποίος έγινε παρά τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας που είχε λάβει η κυβέρνηση, πυροδότησε τις χωρίς προηγούμενο διαδηλώσεις κατά του δικτάτορα.
Τρία χρόνια μετά, τον Φεβρουάριο του 1986, η χήρα του “Νινόι”, η Κορασόν Ακίνο, ηγήθηκε τετραήμερης λαϊκής εξέγερσης που ανάγκασε τον Μάρκος και την οικογένειά του να καταφύγουν με αμερικανικά ελικόπτερα εξόριστοι στην Χαβάη.
Ο Μάρκος Τζούνιορ ήταν τότε 28 ετών και έκανε τα πρώτα του βήματα στην πολιτική αρένα. Ακολούθησε την οικογένεια, η οποία, σύμφωνα με τα αρχεία των αμερικανικών τελωνειακών αρχών, πήρε μαζί της πανάκριβα κοσμήματα, επώνυμα ρούχα και εκατομμύρια σε μετρητά.
Ο πατέρας του πέθανε τελικά τρία χρόνια αργότερα, το 1989, στη Χαβάη.
Μετά την επιστροφή της οικογένειας από την εξορία, στα χρόνια του 1990, ο Μάρκος Τζούνιορ χρησιμοποίησε την οικογενειακή περιουσία και τις οικογενειακές διασυνδέσεις για να αναβιώσει τις πολιτικές του φιλοδοξίες και έγινε αρχικά επαρχιακός κυβερνήτης, στη συνέχεια βουλευτής στο Κογκρέσο και τέλος γερουσιαστής.
Η μητέρα του, που σήμερα είναι 92 ετών και εξακολουθεί να ζει στην πρωτεύουσα, υπήρξε και εκείνη βουλευτής του Κογκρέσου, ενώ η αδελφή της Ιμέε είναι γερουσιαστής αφού διετέλεσε κυβερνήτης.
Η σαρωτική νίκη του Μάρκος Τζούνιορ αναμένεται να αναδιαμορφώσει τις σχέσεις της χώρας αυτής της Νοτιοανατολικής Ασίας με την Κίνα και τις ΗΠΑ καθώς επιδιώκει στενότερες σχέσεις με το Πεκίνο.
Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος έχει μακροχρόνιους δεσμούς με το Πεκίνο και επιδιώκει να συνάψει μια νέα συμφωνία με τον κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ για την διαφιλονικούμενη θαλάσσια περιοχή της Νότιας Σινικής Θάλασσας.
Οι σχέσεις του με τις ΗΠΑ, από την άλλη πλευρά, είναι πολύπλοκες εξαιτίας μιας δικαστικής απόφασης εις βάρος του ίδιου και της μητέρας του για προσβολή δικαστηρίου επειδή δεν αποζημίωσαν τα θύματα των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διέπραξε ο πατέρας του, κάτι το οποίο πιθανόν να δυσκολέψει τυχόν επίσημη επίσκεψή του στις ΗΠΑ. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που ο Μάρκος Τζούνιορ δεν έχει επισκεφθεί τις ΗΠΑ εδώ και 15 χρόνια.
“Αναθεώρηση της Ιστορίας”
Παρά την οξφορδιανή παιδεία του–παρότι λέγεται ότι δεν ολοκλήρωσε ποτέ τις σπουδές του στο έγκριτο βρετανικό πανεπιστήμιο– και τον πολυτελή τρόπο ζωής του, ο “Μπονγκ-Μπονγκ”, όπως αποκαλούν τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο, σημείωσε σαρωτική νίκη υποσχόμενος να υπερασπιστεί τους φτωχούς.
Και τώρα αυτοί περιμένουν να το δουν στην πράξη. Όπως οι κάτοικοι της υποβαθμισμένης συνοικίας Μπασέκο στην Μανίλα.
Στα φτωχικά σοκάκια αυτής της γειτονιάς με τους πλανόδιους πωλητές και τα παιδιά των δρόμων, το όνομα “Μπονγκ-Μπονγκ” είναι συνυφασμένο με την ελπίδα.
“Θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές όταν γίνει πρόεδρος”, έλεγε ο 30χρονος Τ.Ρ Φόρας περιμένοντας πελάτες στο κουρείο του και προβλέποντας ότι μέχρι το τέλος της εξαετούς θητείας του Μάρκος Τζούνιορ “θα υπάρχουν πολλές δουλειές”, που θα φθάνουν για όλους.
“Ισως να βρω και άλλη δουλειά. Ισως να γίνω φρουρός ασφαλείας”, λέει, αλλά ταυτόχρονα παραδέχεται ότι δεν διαθέτει την απαραίτητη εκπαίδευση.
Οπως πολλοί νεαροί Φιλιππινέζοι, έτσι και ο Φόρας πίστεψε την καταιγίδα παραπληροφόρησης που παρουσίαζε μια εντελώς διαφορετική εικόνα της οικογένειας Μάρκος.
Εδώ και χρόνια λογαριασμοί υπέρ του Μάρκος Τζούνιορ έχουν κατακλύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίοι απευθύνονται κυρίως στους νέους και παρουσιάζουν τα 20 χρόνια του καθεστώτος του πατέρα του (1965-1986) ως μια χρυσή εποχή ειρήνης και ευημερίας για το αρχιπέλαγος αποσιωπώντας τους δεκάδες χιλιάδες αντιφρονούντες που συνελήφθησαν, βασανίστηκαν ή/και φονεύθηκαν στη διάρκεια της δικτατορίας ή ακόμα και τα δισεκατομμύρια δολάρια που υπεξαίρεσε από τα δημόσια ταμεία της χώρας η οικογένεια Μάρκος για τον προσωπικό της πλουτισμό.
Για όσους πείστηκαν από την εκστρατεία αυτή, ο Μπονγκ -Μπονγκ είναι η προφανής επιλογή για την επάνοδο σ’ αυτή την υποτιθέμενη χρυσή εποχή.
“Τον ψήφισα για τα επιτεύγματα του πατέρα του. Ημαστε πρώτοι στην Ασία. Νιώθω ότι θα επαναληφθεί αυτό”, εξηγεί ο Φόρας.
Μάλιστα η εκστρατεία παραπληροφόρησης ήταν τόσο επιτυχημένη ώστε, όπως προκύπτει από τα εκλογικά αποτελέσματα, οι περισσότεροι ψηφοφόροι στο Μπασέκο ψήφισαν τον Μάρκος αντί του «δικού τους» Ίσκο Μορένο, ενός πρώην ηθοποιού, ο οποίος μεγάλωσε μέσα στην φτώχεια σε μια γειτονική παραγκούπολη.
Ο ιστότοπος Tsek.ph, παρατηρητήριο των πρόσφατων προεδρικών εκλογών, διαπίστωσε ότι μέχρι το τέλος Απριλίου το 92% της διαδικτυακής παραπληροφόρησης σχετικά με την εκστρατεία του Μάρκος ήταν υπέρ του, ενώ το 96% που αφορούσε την κυριότερη αντίπαλό του, την αντιπρόεδρο Λένι Ρομπρέδο, ήταν κατά της υποψήφιας, η οποία επιπλέον δέχτηκε και διαδυκτιακές συκοφαντικές επιθέσεις.
Οι επικριτές και οι πολιτικοί του αντίπαλοι κάνουν λόγο για ενορχηστρωμένη επίθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνεπικουρούμενη από ένα δίκτυο από influencers και bloggers για την αποσιώπηση ιστορικών αναφορών στην θλιβερή περίοδο της δικτατορίας του πατέρα Μάρκος και την παρουσίαση νέας εκδοχής των γεγονότων.
Η οικογένεια Μάρκος ανέκαθεν αρνούνταν κάθε κατηγορία και υποστήριζε ότι δεν έχει εμπλακεί σε καμία εκστρατεία παραπληροφόρησης, ενώ ο ίδιος ο νεοεκλεγείς πρόεδρος έχει φθάσει να υποστηρίξει ότι ήταν πολύ νέος για να έχει ευθύνη για “αμαρτίες” της περιόδου διακυβέρνησης του πατέρα του.
“Είναι ξεκάθαρο αυτό που θα συμβεί μόλις γίνει πρόεδρος ο Μάρκος Τζούνιορ: θα ολοκληρωθούν η αποκατάσταση του ονόματος της οικογένειας και η αναθεώρηση της Ιστορίας”, υποστηρίζει ο Μπονιφάσιο Ιλαγκάν, ο οποίος φυλακίστηκε και βασανίστηκε την περίοδο του στρατιωτικού νόμου.
“Παρενέργειες της Covid”
Αλλά οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι, ακόμη και αν η κυβέρνηση του Μάρκος Τζούνιορ δεν ολισθήσει σε μια ακόμη διακυβέρνηση διαφθοράς και ευνοιοκρατίας, ο ίδιος ο νεοεκλεγείς πρόεδρος θα δυσκολευτεί να πραγματοποιήσει τις βαρύγδουπες υποσχέσεις του.
Σε μια χώρα 110 εκατομμυρίων κατοίκων, όπου το 43% δηλώνει φτωχό και το 39% στο όριο της φτώχειας, η πανδημία του κορωνοϊού επέφερε βαρύ πλήγμα.
Ο 47χρονος ιδιοκτήτης περιπτέρου Ρονάλντο Καστίγιο εξηγεί πόσο καταστροφικά ήταν τα παρατεταμένα λοκντάουν, τα οποία τον άφησαν χωρίς καμία πηγή εισοδήματος.
“Υπήρξαν φορές που χρειάστηκε να καταναλώσουμε το απόθεμα της επιχείρησής μας γιατί δεν είχαμε τίποτα να φάμε”, λέει.
Και εκείνος ψήφισε τον Μάρκος “γιατί θέλω η οικονομία μας να πάει καλύτερα”.
“Οι Φιλιππινέζοι περιμένουν πολλά από εκείνον”, εξηγεί ο Καστίγιο.
Αλλά ο πατέρας του Μάρκος Τζούνιορ μετέτρεψε την χώρα σε μια από τις πιο χρεωμένες σε παγκόσμιο επίπεδο και ο γιός του θα έχει περιορισμένη ρευστότητα για να επενδύσει σε ανάκαμψη της οικονομίας ή –κάτι που είναι πιο κρίσιμο–να σταθεροποιήσει τις τιμές των βασικών αγαθών.
Ο 50χρονος Πατρίσιο Γκόμες αγωνίζεται να βρει μια δουλειά πλήρους απασχόλησης από τότε που ακρωτηριάστηκε στο δεξί του πόδι από το γόνατο και κάτω και επί του παρόντος βοηθάει στην καντίνα του αδελφού του.
Τα τελευταία χρόνια επιβίωσαν παραδίδοντας πόρτα-πόρτα “σισίγκ”–μια τοπική νοστιμιά από κιμά και εντόσθια με σάλτσα σόγιας και κίτρου–και άλλα σπιτικά γεύματα.
Αλλά μια από τις πολλές παρενέργειες του κορονοϊού, ο πληθωρισμός, συνεχίζει να κάνει τη ζωή δύσκολη.
“Πριν από την πανδημία, ο μηνιαίος λογαριασμός του ρεύματος ήταν οκτώ δολάρια και σήμερα είναι 16”, λέει ο Καστίγιο.
Και βασίζεται στον Μάρκος για να διορθώσει την κατάσταση.
“Υποσχέθηκε ότι οι τιμές του ρυζιού και του ρεύματος θα μειωθούν”, επισημαίνει ο Γκόμες.
Γηραιότεροι κάτοικοι του Μπασέκο, που έχουν ζήσει την εναλλαγή της προεδρίας μεταξύ ολίγων βαθύπλουτων πολιτικών δυναστειών, ευελπιστούν ότι η ζωή τους θα βελτιωθεί επί προεδρίας του Μάρκος Τζούνιορ, αλλά δεν βασίζονται και σε αυτό.
“Ας δούμε απλά τι θα κάνει”, λέει η ιχθυοπώλης Μαίρη Τζέιν Σερντοντσίλο, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν έχει μεγάλες προσδοκίες.
“Πάντα πουλούσα ψάρια. Αυτό έχω συνηθίσει να κάνω. Πουλάω ψάρια από τότε που ήμουν νέα, μέχρι που απέκτησα παιδιά και εγγόνια. Δεν έχω πλέον όνειρα”.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters
