Ο γαλαξίας της δίνης (whirlpool galaxy) επίσης γνωστός ως Μεσιέ 51α, Μ51α ή ngc 5194 είναι σπειροειδής γαλαξίας με καθαρή δομή βραχιόνων που αλληλεπιδρά με το NGC 5195 σε απόσταση 23 MLy στον αστερισμό των Θηρευτικών Κυνών. Είναι ένας από τους πιο διάσημους γαλαξίες. Ο γαλαξίας και ο συνοδός του παρατηρούνται εύκολα από τους ερασιτέχνες αστρονόμους ακόμη και με κιάλια. Ο γαλαξίας της δίνης είναι επίσης δημοφιλής στόχος για τους επαγγελματίες αστρονόμους που θέλουν να κατανοήσουν τη σπειροειδή μορφή και τις αλληλεπιδράσεις των γαλαξιών.
Ανακάλυψη
Σχέδιο το Μ51 από τον λόρδο του Ρος
Ο γαλαξίας της δίνης ανακαλύφθηκε από τον Σαρλ Μεσιέ το 1773 και ο Πιέρ Μεσαίν ανακάλυψε τον συνοδό του το 1781. Όμως μόνο το 1845 ανακαλύφθηκε ότι ο γαλαξίας της δίνης ήταν σπειροειδής, από τον Λόρδο του Ρος.
Κάποιες φορές ο όρος Μ51 χρησιμοποιείται για να περιγράψει το ζευγάρι των γαλαξιών και τότε οι γαλαξίες λέγονται αντίστοιχα Μ51a (ngc 5194) και M51b (ngc 5195).
Ως τώρα τρεις υπερκαινοφανείς αστέρες έχουν ανακαλυφθεί στο γαλαξία της δίνης, ο SN 1994I και ο SN2005cs, ο οποίος έφτασε σε λαμπρότητα 14 και SN2011 dh.
Χαρακτηριστικά
Από αποτελέσματα που βασίζονται στον πρόσφατο σουπερνόβα 2005cs, ο γαλαξίας της δίνης απέχει περίπου 23 εκατομμύρια έτη φωτός, και φαινομενική διάμετρο 11′,2 ο δίσκος του έχει διάμετρο περίπου 40.000 έτη φωτός.
Μια μαύρη τρύπα που περιτριγυρίζεται από ένα δίσκο σκόνης μπορεί να υπάρχει στο κέντρο του γαλαξία. Αυτή η τρύπα έχει δύο δίσκους σκόνης, οι οποίοι διασταυρώνονται, κάτι το οποίο είναι ασυνήθιστο.
Εξαιτίας της αλληλεπίδρασής του με τον NGC 5195 έχει τονιστεί η σπειροειδής δομή του γαλαξία της δίνης. Επιπλέον, η συμπίεση του υδρογόνου έχει δημιουργήσει αστρογόνες περιοχές, οι οποίες εμφανίζονται ως φωτεινοί μπλε “κόμβοι” πάνω στους σπειροειδείς βραχίονες.
Ομάδα γαλαξιών
Ο γαλαξίας της δίνης είναι ο λαμπρότερος γαλαξίας στην ομάδα Μ51, η οποία περιλαμβάνει επίσης τον γαλαξία ηλιοτρόπιο, NGC 5023 και NGC 5229. Αυτή η μικρή ομάδα είναι μία υποδιαίρεση μια μεγαλύτερης ομάδας που αποτελείται από αυτή, την ομάδα Μ101 και την ομάδα NGC 5866, αν και τις περισσότερες φορές αναφέρονται ως ξεχωριστές οντότητες.
