Γιώργος Τσιρώνης, Η ζωή της ποίησης/ Επιλογή-εισαγωγή Σωκράτης Λ. Σκαρτσής, Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση, εκδ. Μανδραγόρας, 16Χ24, Μάρτιος 2022, σελ. 288, αριθμ. έκδοσης: 364, ISBN 978-960-592-146-0, τιμή 12,72
Στον ουρανό κολύμπησε μια θάλασσα
Με τη ζωή της τον λατρεύει
ο θάνατος της τον σκεπάζει
Μόνο οι θεοί έτσι αγαπούν.
Όπως σημειώνει ο ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Σωκράτης Λ. Σκαρτσής ο παρών τόμος περιλαμβάνει ένα μικρό μέρος ποίησης από τα λογοτεχνικά χειρόγραφα του Γιώργου Τσιρώνη. Η συγκέντρωση των ποιημάτων έγινε από τον Αντρέα Γ. Τσιρώνη και η διόρθωση από τη Στεφανία Σ. Σκαρτσή.
Στον τόμο υπάρχουν 10 ενότητες με τα ποιήματα της καθεμιάς κατανεμημένα κατά χρονολογία μεταξύ των ετών 2012-2021: «Νύχτα φεγγάρι μου ήλιε ημέρα μου» (2012), «Μάταιο να γράφω. Δόξα ο Κόσμος, Φως!» (2013), «Πλημμυρίζει γαλάζιο» (2014), «Αντρίκο μου ζωή μου» (2015) με επίκεντρο τον γιο του Αντρέα, «Γαλανή παλάμη της μέρας» (2016), «Θα φύγω» (2017), «Αλλά κρατούσε το χέρι μου πολύ πριν γεννηθώ» (2018), «Είμαι το όνειρο» (2019), «Δεν είμαι ο Κανένας για να γίνω θάνατος» (2020) και «Η ζωή που μετρά την αγάπη» (2021).
Οι αναφορές κι ο δυναμικός ποιητικός λόγος του Γιώργου Τσιρώνη εμπνέεται από όλες τις μορφές της τέχνης με πολλά ποιήματα να αφιερώνονται στον Σωκράτη Λ. Σκαρτσή από τον οποίο σαφώς επηρεάστηκε αισθητικά. Kαι τα ποιήματα του Γ.Tσ., όπως και του Σκαρτσή σμιλεύονται με αβρές λέξεις, εικόνες, αναπνοές, με απλότητα και ουσία. Επανέρχονται, γι’ αυτό, στα ποιήματά του το κορμί, το πρόσωπο, η θάλασσα (Επάνω το γαλάζιο/ κάτω το ροζ το αχνό/ κι η σιωπηλή γαλήνη/ της θάλασσας), ο ουρανός και το φεγγάρι, το λευκό βότσαλο και η λευκή πέτρα, αλλά και η ζωή, πολύ ζωή που ισοδυναμεί και συσχετίζεται με το αναπόφευκτο του θανάτου /ύπνου: «Βρέχει λουλούδια η ζωή/ και άσπρο χιόνι ο θάνατος»
Η Αιτωλία, ο λόρδος Μπάιρον, ο Ρενουάρ, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, ο αμερικανός ζωγράφος Έντουαρντ Χόπερ, ο χρόνος κι ο Ηράκλειτος, η Γερμανίδα χορογράφος και δημιουργός του Χοροθεάτρου Πίνα Μπάους, ο Αντρέι Ταρκόφσκι, ο Τζουζέπε Ουγκαρέτι, ο Σολωμός, ο Γιώργος Σαραντάρης, ο Τσέχος Νομπελίστας ποιητής και συγγραφέας Γιαροσλάβ Σάιφερτ, τόσοι άλλοι και τόσα άλλα που λάμπουν και εξαφανίζονται μέχρι να γεννηθούν ξανά και ξανά: [ ] βλέπω τη σμίλη και τις λάμψεις της/ στον ήλιο χρόνια πριν/ χρόνια μετά γεμίζει/ στρογγυλάδα το κενό/ και με τα χνώτα του/ ζεσταίνει τη φτωχή μας φάτνη.// Όλα λάμπουν/ και όλα εξαφανίζονται./ Σ’ ένα σκοτάδι/ που θα γεννηθούν/ ξανά.
Έτσι …όπως γέννησε η νύχτα τη θάλασσα/ έσκυψα να δω αν υπάρχει ακόμα το παράθυρο/ που φαίνεται ο κόσμος.// Το κερί που άναψα σκόρπισε παντού σκιές./ Στάθηκα να σκεφτώ τι είναι ο κόσμος/ Ακούστηκε μια μουσική και γλίστρησα/ στου φεγγαριού τα χέρια.// Τα άστρα τόνιζαν το Άλφα της απάντησης.
Ο απόηχος της φωνής του ακούγεται ξεκάθαρα μέχρι εδώ υπό τους ήχους της μουσικής του Αλμπινιόνι:
Ακούω το αργόσβησμα των ήχων, του χρόνου,
του τικ-τακ της ζωής μου, μόνος, βαρύς, με
αναμνήσεις που έχουν όνομα μα όχι πρόσωπα,
μου τα πήρε η ζωή, μου τα πήρε η γη, μου τα
πήρε ο ουρανός,
τώρα ακούω τον γκιώνη απ’ το μακρινό μου
χωριό
ακούω, ναι, ξανά τον γκιώνη,
τι ευτυχία, θεέ μου,
τι ευτυχία
ώρα να κοιμηθώ.
Γιώργος Τσιρώνης, Πεζούλια, Επιλογή-επιμέλεια Σωκράτης Λ. Σκαρτσής, Διηγήματα, Σύγχρονη Ελληνική Πεζογραφία, εκδ. Μανδραγόρας, Μάρτιος 2022, σελ. 64, αριθμ έκδοσης 365, ISBN: 978-960-592-147-7, τιμή 8,48
Ζούμε σε μια αθέατη ζωή που μας κάνει «αύριο»
ενώ πια είμαστε σχεδόν χθες
Όποια όρια κι αν βάζει η ζωή, η ψυχή ξέρει να τα ξεπερνάει.
Όποια άλματα κι αν κάνει η ψυχή, η ζωή ξέρει να υψώνει τοίχους και να τα φυλακίζει.
Κάπου ανάμεσα ζούμε κι εμείς.
Στη φαντασία και στην πραγμτικότητα.
Στις σκιές των ονείρων και στις ομίχλες της νοσταλγίας.
Και ζούμε.
Και φανταζόμαστε ότι ζούμε.
Και ονειρευόμαστε ότι ζούμε.
Και απλά, πολύ απλά
ονειρευόμαστε.
Γιώργος Τσιρώνης
Όπως σημειώνει ο ανθολόγος και επιμελητής των καταλοίπων τού πρόωρα και αναπάντεχα χαμένου Γιώργου Τσιρώνη, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Σωκράτης Λ. Σκαρτσής, τα «“Πεζούλια”, με το όνομα που έδωσε ο ίδιος, μετριόφρονα και οικεία, στα γραφτά του, καταγράφει άμεσα τις εντυπώσεις και τα βιώματά του που διάλεξε να μην τα κάνει ποίηση».
«Είναι λοιπόν τα “Πεζούλια”», συνεχίζει ο Σωκράτης Λ. Σκαρτσής, «ένα είδος πρωτογενούς γραφτού, ούτε πεζογραφικό ούτε ποιητικό. Ένα είδος δημιουργικής γραφής που συχνά εισδύει ασυναίσθητα και στην πεζογραφία και στην ποίηση, ως ένα πρωτογενές βιωματικό γλωσσικό υλικό. Ας πούμε κάτι ενδιάμεσο που μοιάζει να γεφυρώνει αυτές τις δύο λογοτεχνικές μορφές.»
Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις ενότητες «Αυτοβιογραφία σε έξτρα σενάρια», «Αυτοβιογραφία σε μικρές δόσεις» και «Μικρά πεζά». Αναφορές του το Σινεμά ο Παράδεισος, ο καραγκιοζοπαίχτης Μίμαρος, ο Βιτγκενστάιν, ο δίσκος του Κώστα Τουρνά Απέραντα χωράφια, η γενέθλια Βαράσοβα, το Βραχνί, η Ρούμελη, μνήμες οικείων και αγαπημένων, υπαρξιακές αναζητήσεις με τον άμεσο ανθρώπινο τόνο που χαρακτήριζε πάνται τον ευγενή εκ φύσεως Γ.Τσ., το έργο 9 αριθμός 1 του Σοπέν, το Γουέστερν Τζόνι Γκιτάρ (1954), ο Ευγένιος Μοντάλε, ο σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης και βεβαίως η αγαπημένη σύντροφος Τασούλα.
Δε θέλω να μιλώ σπουδαία. Δε θέλω να λέω μεγάλα πράγματα. Θέλω να είμαι ένα χαλίκι μες στον ποταμό που κάποτε θα καταλήξει στη μεγάλη θάλασσα. Ένα μικρό χαλίκι μες στη θάλασσα. Αυτό θέλω να γίνω όταν θα μεγαλώσω, διαβάζουμε σ’ ένα από τα κείμενα του Γιώργου Τσιρώνη. Γραφή ανάλαφρη, άμεση κι απόλυτη. Δίχως πλεονασμούς και φτιασίδια. Απαστράπτουσα όπως είναι ο λόγος της καρδιάς.
Ο Γιώργος Τσιρώνης (1960–2021) γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε νομικά, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία και στράφηκε στον δικαστικό κλάδο. Παντρεύτηκε κι εγκαταστάθηκε στην Πάτρα, όπου κατέληξε υπηρετώντας ως εισαγγελέας εφετών. Διακρινόταν από μια πλατιά ουσιαστική καλλιέργεια με βασικό χαρακτηριστικό την καθαρότητα του ήθους του, με κέντρο ζωής το σπίτι του και πηγή της πνευματικότητάς του την πρωτογενή επαφή με τον άνθρωπο και τα πράγματα. Η ζωή του κορυφώθηκε στο έργο της ποίησης με μια βιωματική γλωσσική σπουδή στο δημοτικό τραγούδι και τον Σολωμό. Παρήγαγε εκατοντάδες ποιήματα μιας συνεχώς εξελισσόμενης ποιότητας και λίγα μικρά πεζά. Έκανε λίγες μόνο λογοτεχνικές δημοσιεύσεις και εξέδωσε δύο ποιητικά βιβλία: Κι όμως η ποίηση (2009) και Αφιερώσεις (2011). Ήταν μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του 37ου Συμποσίου Ποίησης στην Πάτρα (2018).
