- ΛΕΩΝΙΔΑΣ Γ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ*
- «Ένας Βουρλιώτης στα Αμελέ Ταμπουρού». Μαρτυρία
- ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΜΠΑΤΖΗΣ
- Εκδόσεις Τσουκάτου, Αθήνα, 2018
Με επιμέλεια του Γιώργου Λεκάκη και για λογαριασμό της Ενώσεως Βουρλιωτών Μικράς Ασίας τυπώθηκε από τις εκδόσεις Τσουκάτου μια Μαρτυρία ενός ξεριζωμένου και μεταφυτευμένου στην πόλη μας Μικρασιάτη, του αείμνηστου υπερπολύτεκνου συμπολίτη μας Κωνσταντίνου Αμπατζή.
Το βιβλίο έφτασε στα χέρια μου με την ευκαιρία θα έλεγα των εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, προσφορά του συναδέλφου Δικηγόρου επί τιμή Γιώργου Αμπατζή, τον οποίο και από αυτή τη θέση ευχαριστώ ιδιαιτέρως.
Το βιβλίο του Κωνσταντίνου Αμπατζή αποτελεί ένα αφήγημα των όσων πέρασε στη διάρκεια της 16μηνης αιχμαλωσίας του από το Σεπτέμβριο του έτους 1922 μέχρι τέλος Δεκεμβρίου 1923. Αφηγείται με λιτά και απλά λόγια και καταγράφει τη ζωή του στα τάγματα εργασίας- Αμελέ Ταμπουρού.
Είναι από τους ελάχιστους Έλληνες που επέζησαν από τις φριχτές ταλαιπωρίες αλλά και τις ωμές δολοφονίες των Ελλήνων που έπεσαν θύματα του φανατικού μίσους των Τούρκων της Μικράς Ασίας.
Δεν έχω την πρόθεση να αξιολογήσω το έργο-μαρτυρία του αείμνηστου Κωνσταντίνου Αμπατζή δεν είναι αυτός ο λόγος της αναφοράς μου.
Νιώθω την ανάγκη να αναφερθώ με λίγα λόγια στον ξεριζωμένο αείμνηστο συμπολίτη ο οποίος αφού τελικά λυτρώθηκε από τα δεσμά της δουλείας είχε τη ζωοδότρα δύναμη να στηριχθεί στις δυνάμεις του και να δημιουργήσει μια υπερπολύτεκνη οικογένεια και φυσικά όχι απλώς έκανε πολλά παιδιά πράγμα που μπορεί να κάνει ο οιοσδήποτε, αλλά και παιδιά μορφωμένα και υπευθύνους πολίτες.
Με συνέλαβαν, σημειώνει, ο Κωνσταντίνος Αμπατζής. στην πατρίδα μου τα Βουρλά της Μικράς Ασίας μια πόλη 35-40 χιλιάδων ανθρώπων μεταξύ των οποίων 3.000 Τούρκοι και περίπου 2.000 Εβραίοι.
Για πέντε μέρες σκότωναν, βίαζαν παρθένες, οι οποίες για να αποφύγουν το βιασμό έπεφταν στα πηγάδια για να πνιγούν εμάς τους άνδρες, όπως μας ονόμαζαν κι ας είμαστε παιδιά από 12 ετών μέχρι και γέροντες 90 ετών, αφού μας συλλάμβαναν από τα διάφορα σπίτια που είχαμε συγκεντρωθεί μας συγκέντρωναν στο Κονάκι, το Διοικητήριο της πόλης και από εκεί το βράδυ μας πήγαιναν στην τοποθεσία «ποταμός» όπου είχαν στήσει πρόχειρα συρματοπλέγματα για να συγκεντρωθούμε πολλοί και από εκεί με μια αποστολή (όσοι έμειναν ζωντανοί) να μας στείλουν στο βάθος της Μικράς Ασίας…
Αφού μας περιγράφει τις στιγμές στα τάγματα εργασίας ήρθε και η ποθητή ώρα της ελευθερίας και της επιστροφής.
Περί τα τέλη Δεκεμβρίου του 1923 Κυριακή ήταν μας ειδοποίησαν ότι αναχωρούμε για την Ελλάδα…
Μας έβαλαν σε βαγόνια που έγραφαν «Άνδρες 150,ίπποι 4».
Μετά από μεγάλη περιπέτεια, σημειώνει:
Έτσι κι εγώ ήλθα στην Πάτρα και συνάντησα τη μητέρα μου και τα υπόλοιπα αδέλφια μου.
Ο Πατέρας μου όπως αργότερα πληροφορήθηκα επίσημα συνελήφθη μαζί με άλλους έξω από τα Βουρλά στα κτήματα μας, γιατί δεν γνωρίζαμε πότε θα έμπαιναν οι Τούρκοι στην πόλη των Βουρλών για να είμαστε όλοι μαζί συγκεντρωμένοι.
Μεταφέρθηκε στο χωριό Γκιούλ-Μπαξέ όπου μαζί με περίπου 200 κατοίκους του χωριού εξετελέσθηκαν διά πυροβολισμών.
Στην Πάτρα που προωθήθηκε ο Κωνσταντίνος Αμπατζής τον περίμεναν η μητέρα του Μαρία και τα αδέλφια του Ελένη και ο μικρότερος αδελφός του Στέλιος.
Συνθήκες αγώνα και αγωνίας για επιβίωση.
Βρισκόμαστε στο 1937 ο Κωνσταντίνος Αμπατζής έπρεπε να δημιουργήσει οικογένεια.
Δεν άργησε να ξεχωρίσει μια γειτόνισσα του από τη Μαγνησία η οποία είχε όνειρο της να γίνει δασκάλα, τη Λαμπρινή Λουκίδου.
.Ο Αμπατζής προκειμένου να προσελκύσει την όμορφη γειτόνισσα του, πήρε ένα μαντολίνο και έπαιζε συνέχεια το μόνο τραγούδι που γνώριζε «Το γελεκάκι που φορείς….» που ακούγονταν και στην αυλή της Λαμπρινής και κατάφερε στο τέλος να την αρραβωνιαστεί.
Εκείνο που αξίζει να σημειώσουμε είναι ότι εκείνη την εποχή ο Κωνσταντίνος Αμπατζής είχε καταταχθεί στο σώμα της Χωροφυλακής έτσι ώστε να αποκερδαίνει τα προς το ζην αναγκαία.
Όμως οι διατάξεις της, επέβαλλαν ο προς γάμο χωροφύλακας όφειλε να έχει εξασφαλίσει από την πλευρά της μελλόνυμφης γυναίκας του ανάλογη προίκα.
Όμως η Λαμπρινή δεν διέθετε προίκα. Έτσι ο Αμπατζής υποχρεώθηκε και να υποβάλει παραίτηση από το σώμα προκειμένου να μη ματαιώσει το γάμο του. Παντρεύτηκαν το 1938. Ήθελαν μεγάλη οικογένεια και τα κατάφεραν.
Το 1939 απόκτησαν το πρώτο κορίτσι τη Μαρία η οποία μετά ταύτα σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών κι έγινε καθηγήτρια. Ακολούθησαν τρεις κόρες η Σοφία η οποία σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Πατρών, η Δέσποινα που έδωσε εξετάσεις στον ΟΤΕ κι έτσι μπόρεσε να προσφέρει στο οικογενειακό ταμείο, και η Ουρανία η οποία σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Πατρών κι έγινε Δασκάλα.
Ακολούθως ήρθε η σειρά των αγοριών ο πρώτος ο Γιώργος που γεννήθηκε το 1947 και σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο δεύτερος ο Θάνος που γεννήθηκε το 1950 που κι εκείνος σπούδασε στη ίδια Νομική Σχολή.
Τέλος το ζεύγος απέκτησε το 1952 μία ακόμη κόρη την Κωστία η οποία εργάσθηκε για πολλά χρόνια σε πολυεθνική εταιρεία την πόλη των Πατρών. Τα αγόρια μετά την αποφοίτηση τους σκέφθηκαν να πάνε για μετεκπαίδευση στη Γερμανία. Με μια υποτροφία του ενός, εγκαταστάθηκαν στη Βόννη όπου έμειναν και σπούδασαν δύο χρόνια από το 1974 μέχρι το 1976. Τα αγόρια όταν επέστρεψαν άνοιξαν Δικηγορικό Γραφείο. Ο Γιώργος έγινε πρόξενος της Γερμανίας από το 1988 μέχρι το έτος 2013 που αποσύρθηκε. Ο Κωνσταντίνος Αμπατζής όταν πληροφορήθηκε πως ο γιος του έγινε πρόξενος δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα δάκρυα του από τη συγκίνηση.
Ο Γεώργιος συνέχισε να εργάζεται στο Δικηγορικό του γραφείο μαζί με το Βασίλη, γιό της αδελφής του Μαρίας και τη Λουκία , κόρη της αδελφής του Δέσποινας.
Ο Θάνος διατηρούσε γραφείο με τη σύζυγο του Μαρία Φωτοπούλου, συμβολαιογράφο, την κόρη του Λαμπρινή Δικηγόρο-Γραφολόγο και το γαμβρό του Νίκο σύζυγο της Λαμπρινής Δικηγόρο.
Ο Κωνσταντίνος Αμπατζής παρά την κόπωση τόσων χρόνων δεν θέλησε να ξεκουραστεί. Πήγαινε τακτικά στο ναό της Αγίας Φωτεινής όπου οι ενορίτες της, τον εξέλεξαν για πολλά χρόνια Επίτροπο. Προσπαθούσε ως ταμίας, να διακοσμήσει το ναό με τη βοήθεια και των άλλων μελών. Μάλιστα ο ίδιος προσέφερε ένα κάθισμα που φέρει ακόμη και σήμερα το όνομα του. Στο ναό της Αγίας Φωτεινής φυλάσσονται και κάποιες εικόνες από την πατρίδα των Βουρλών ενώ ένας από τους γαμβρούς του προσέφερε ένα πολυέλαιο.
Δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει ένα όνειρο του να επισκεφτεί για τελευταία φορά τον τόπο που είδε το φως της ζωής, τα Βουρλά μια και όλη η κόπωση της ζωης τον φιλοδώρησε και με ένα ζαχαροδιαβήτη που τον ταλαιπώρησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Τελείωσε τον πολυτάραχο περιπετειώδη αλλά και δημιουργικό αγώνα της ζωής του την 21 Ιανουαρίου 1990. Ενώ η σύζυγος του και συνδημιουργός μίας υπέροχης οικογένειας τον ακολούθησε μετά από δεκαέξι χρόνια στις 11 Απριλίου 2006 αφού προηγήθηκε μια παντελής έλλειψη επικοινωνίας από ανίατη γεροντική άνοια. Μία γυναίκα που τη χαρακτήριζε δημιουργικό πάθος για τη ζωή, δυναμισμός, ευαισθησία, αστείρευτη αγάπη για τα παιδιά και τα εγγόνια της
Θα κλείσω αυτή την μικρή αναφορά μου στις περιπέτειες του Κωνσταντίνου Αμπατζή και το βιβλίο του με δύο τελευταίες παραγράφους με τις οποίες κλείνει το βιβλίο, ο γιος του συνάδελφος Γεώργιος Αμπατζής.
«Ο Κωνσταντίνος ήταν ένας ήρεμος άνθρωπος χαμογελαστός, που δεν ζητούσε τίποτα, αλλά ήξερε πάντα να προσφέρει. Η χαρά του ήταν να διηγείται συνέχεια ιστορίες από τη ζωή του στα Βουρλά και στην αιχμαλωσία του, να λέει ανέκδοτα και να κάνει τους γύρω του να χαμογελούν.
Έχουν περάσει χρόνια από το θάνατό του.
Η απόσταση όμως του χρόνου επιτρέπει σήμερα μια πιο αντικειμενική αποτίμηση της απήχησης που είχε η επίδραση του στη ζωή μας.
Οφείλουμε ένα συναίσθημα ευγνωμοσύνης , σ’ ένα άνθρωπο που πέρασε τόσες ταλαιπωρίες, κατάφερε όμως να νικήσει και επηρέασε τόσο τη ζωή μας».
Μνήμη δικαίου μετ’ εγκωμίων προσθέτω εγώ…
*Ο κ. Λεωνίδας Γ.Μαργαρίτης είναι Πρόεδρος Εταιρείας Λογοτεχνών Ν.Δ. Ελλάδος
