Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συμπληρώνει ένα μήνα, η πολιορκημένη πόλη της Μαριούπολης συμπυκνώνει το δράμα του ουκρανικού λαού. Η Μαριούπολη έχει δεχθεί σφοδρή επίθεση από τις ρωσικές δυνάμεις που την πολιορκούν για εβδομάδες, με χιλιάδες αμάχους να έχουν παγιδευτεί μέσα στην πόλη χωρίς ρεύμα, νερό, φαγητό και φάρμακα. «Δεν έχει μείνει τίποτα, μόνο συντρίμμια», όπως είπε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προσθέτοντας ότι πλέον εκτιμάται ότι στην πόλη παραμένουν περίπου 100.000 άνθρωποι.
Η κατάσταση στη Μαριούπολη έχει χαρακτηριστεί ως «κόλαση», μια πόλη που έχει τεράστιες καταστροφές σε υποδομές, μια πόλη με πτώματα στους δρόμους, μια πόλη που έχει περικυκλωθεί από τις ρωσικές δυνάμεις και βομβαρδίζεται αδιάκοπα. Οι συνθήκες αυτές έκαναν εμφανή τον παραλληλισμό με την πολιορκία του Λένινγκραντ (της σημερινής Αγίας Πετρούπολης) κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Ζελένσκι επικαλέστηκε από νωρίς αυτή την ομοιότητα, και απευθυνόμενος στο ρωσικό λαό είπε: «Πολίτες της Ρωσίας! Πώς διαφέρει ο αποκλεισμός της Μαριούπολης από τον αποκλεισμό του Λένινγκραντ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου;»
Για σχεδόν 900 ημέρες, τα τρία εκατομμύρια κάτοικοι του Λένινγκραντ ζούσαν κάτω από συνεχείς γερμανικούς βομβαρδισμούς, υποφέροντας σε παγωμένα, βρώμικα, υπόγεια καταφύγια. Περίπου 800.000 πέθαναν ανάμεσα στα ερείπια της πόλης, 600.000 από αυτούς από την πείνα.
«Ωστόσο, ο Πούτιν δεν διστάζει να φέρει την ίδια δυστυχία και ταλαιπωρία σε αθώους Ουκρανούς», σχολιάζει ο καθηγητής στη Σχολή Σλαβικών και Ανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών του UC, Μαρκ Γκαλεότι. Όπως εξηγεί ο καθηγητής, ο Πούτιν έχει προσωπικά βιώματα από την πολιορκία. Ο ίδιος γεννήθηκε επτά χρόνια μετά το τέλος του πολέμου και μεγάλωσε στην ακόμα πληγωμένη από τις μάχες πόλη. Ο πατέρας του είχε τραυματιστεί σοβαρά κατά τη διάρκεια της μάχης για την υπεράσπισή της και ο μεγαλύτερος αδελφός του, Βίκτορ, είχε πεθάνει από διφθερίτιδα κατά τη διάρκεια της πολιορκίας σε ηλικία μόλις ενός έτους.
Παρόλα αυτά, και παρά το γεγονός πως ο Ρώσος πρόεδρος είναι λάτρης της Ιστορίας, ο καθηγητής υποστηρίζει πως φαίνεται ότι ο Πούτιν δεν έχει κάνει τη σύνδεση μεταξύ των δύο γεγονότων. Για την ακρίβει, τονίζει, για έναν άνθρωπο που μιλάει τόσο πολύ για το Λένινγκραντ, δεν κατάφερε να μάθει το πιο σημαντικό μάθημά του.
«Είναι ένας άνθρωπος που δεν έχει καμία συνείδηση του εαυτού του, τυφλωμένος από τις δικές του προκαταλήψεις, ένας άνθρωπος που είπε κάποτε ότι οι προδότες, είναι ακόμη χειρότεροι από τους εχθρούς, και πρέπει να συντρίβονται», αναφέρει, εξηγώντας πως για τον Πούτιν, η Ουκρανία είναι αυτό ακριβώς, όχι ένα ανεξάρτητο κυρίαρχο έθνος, αλλά ένα ρωσικό έδαφος που πρόδωσε την πατρίδα του και πρέπει να τιμωρηθεί.
Ο καθηγητής διακρίνει επίσης ομοιότητες στην επιμονή του Χίτλερ με το Λένινγκραντ. «Ένας λάθος στρατιωτικός υπολογισμός που σηματοδότησε ένα σημείο καμπής στο ανατολικό μέτωπο, εξαιρετικά σημαντικό για την τελική ήττα της ναζιστικής Γερμανίας. Στην Ουκρανία, ο Πούτιν κάνει το ίδιο λάθος, φαινομενικά τυφλωμένος στη στρατηγική πραγματικότητα από μια παράλογη επιθυμία να καταλάβει το Κίεβο, ένα σύμβολο της σύγχρονης Ουκρανίας που τόσο μισεί. Είναι ολοένα και πιο σαφές ότι η πρωτεύουσα είναι απίθανο να περικυκλωθεί πλήρως. Το ανθρώπινο δυναμικό και οι γραμμές εφοδιασμού της Ρωσίας δεν θα εκτείνονται τόσο μακριά», αναφέρει.
Και προσθέτει: «Ωστόσο, παρά το γεγονός αυτό, ο Πούτιν παραμένει προσηλωμένος στο Κίεβο, εκτρέποντας κρίσιμα πλεονεκτήματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν καλύτερα στο νότο και στα ανατολικά, όπου τα ρωσικά στρατεύματα έχουν αποκτήσει κάποια δυναμική. Ο Πούτιν πίστευε ότι οι δυνάμεις του θα καταλάμβαναν το Κίεβο με ευκολία, ότι ολόκληρο το οικοδόμημα του ουκρανικού κράτους θα κατέρρεε με την πρώτη ώθηση, ότι θα ανακτούσε θριαμβευτικά το ιστορικό λίκνο της Ρωσικής Ορθοδοξίας. Αρνείται να δεχτεί ότι αυτό δεν συμβαίνει».
Τι λένε οι επιζήσασες του Λένινγκραντ
Η Άννα Κλεμέντιεβα είναι 90 χρονών μεταφέρθηκε στο Γιαροσλάβλ με τους συμμαθητές της καθώς τα γερμανικά στρατεύματα πλησίαζαν μετά την εισβολή στη Σοβιετική Ένωση το καλοκαίρι του 1941. Ωστόσο, αρρώστησε βαριά και την έστειλαν πίσω στην πόλη καταγωγής της τον Σεπτέμβριο.
Η Κλεμέντιεβα- ζει σήμερα στην Ισπανία- είναι μία από τους πολλούς επιζήσαντες της πολιορκίας του Λένινγκραντ που έχουν μιλήσει ανοιχτά κατά του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. «Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι ένας νέος πόλεμος θα ξεκινούσε στα βαθιά μου γεράματα», είπε στο Reuters σε μια βιντεοσκοπημένη συνέντευξη στις 20 Μαρτίου. «Στον χειρότερο εφιάλτη μου, δεν μπορούσα καν να φανταστώ ότι θα επαναλαμβάνονταν τέτοιες σφαγές», πρόσθεσε.
Από την πλευρά της η Λιουντμίλα Βασίλιεβα, γεννημένη στο Λένινγκραντ τον Απρίλιο του 1941, ήταν περίπου 5 μηνών όταν άρχισε η πολιορκία. Περισσότερα από 80 χρόνια αργότερα, έχει τεθεί υπό κράτηση από την αστυνομία επειδή διαμαρτυρήθηκε κατά του πολέμου τρεις φορές από τότε που ξεκίνησε, την πρώτη φορά στις 25 Φεβρουαρίου.
«Όταν με έθεσαν υπό κράτηση, μου ζήτησαν διαβατήριο και είπα ”Κοίτα πότε και πού γεννήθηκα”. Έριξαν μια ματιά και αγχώθηκαν λίγο. Αργότερα, με οδήγησαν στο σπίτι με το δικό τους αυτοκίνητο και μάλιστα μπήκαν μέσα για επίσκεψη. Την επόμενη μέρα, μου είπαν ότι δεν με είχαν κρατήσει ποτέ και ότι απλώς μου πρόσφεραν μια βόλτα στο σπίτι . Σαν να μην είχε συμβεί τίποτα», ανέφερε.
Η Βασίλιεβα συνελήφθη ξανά στις 27 Φεβρουαρίου, μαζί με τον ενήλικο εγγονό και την εγγονή της. Όταν η αστυνομία προσφέρθηκε ξανά να την απελευθερώσει, επέμεινε ότι δεν θα έφευγε χωρίς τα εγγόνια της. Τελικά, άφησαν και τημν εγγονή της, που έκτοτε εγκατέλειψε τη Ρωσία. Σσυνελήφθη για τρίτη φορά στις 6 Μαρτίου, αλλά μετά από συνομιλία με αστυνομικούς, αφέθηκε ελεύθερη χωρίς να οδηγηθεί σε αστυνομικό τμήμα και πήρε το δρόμο για το σπίτι της με το μετρό. «Τους έλεγα όλη την ώρα: Μην εκτελείτε εγκληματικές εντολές. Δεν θα σας απαλλάξει από την ευθύνη», δήλωσε στο RFE/RL.
Παρόμοιες αντιδράσεις και από την 83χρονη Βέρα Σομίνα, η οποία έχει ζήσει ολόκληρη τη ζωή της στην Αγία Πετρούπολη. «Επέζησα από τον πόλεμο και τον αποκλεισμό ως μικρό παιδί και ήμουν σίγουρη ότι τίποτα τέτοιο δεν θα μπορούσε να ξανασυμβεί», είπε στο RFE/RL. «Η γενιά μου έπρεπε να το περάσει, αλλά τώρα φαίνεται ότι μια τέτοια φρίκη είναι δυνατή για τις γενιές των παιδιών και των εγγονιών μου», πρόσθεσε.
