Ο Ναγκίμπ Μαχφούζ (Αραβικά: نجيب محفوظ ) ήταν Αιγύπτιος λογοτέχνης, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας (1988). Γεννήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1911 στο Κάιρο, στην πυκνοκατοικημένη συνοικία «Ελ Γκαμαλίγια» και πέθανε στις 30 Αυγούστου 2006. Εργάστηκε στο δημόσιο μέχρι το 1972, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε.
Άρχισε να γράφει στα δεκαεφτά του, και το πρώτο μυθιστόρημα, που διαδραματίζεται στην αρχαία Αίγυπτο, εκδόθηκε στα 1939. Από τότε έγραψε γύρω στα τριάντα μυθιστορήματα και περισσότερα από εκατό διηγήματα, πολλά από τα οποία έγιναν επιτυχημένες ταινίες. Πρόσφατη ανθολόγηση του έργου του, έδειξε 179 μεταφράσεις των βιβλίων του, σε 25 γλώσσες.
Το 1988 η Σουηδική Ακαδημία Γραμμάτων τίμησε τον Μαχφούζ με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του, το οποίο χαρακτήρισε πλούσιο σε αποχρώσεις, άλλοτε απόλυτα ρεαλιστικό και άλλοτε γεμάτο αμφιθυμικές αναμνήσεις. «Τα παιδιά του Γκεμπελάουι», θεωρείται από τους κριτικούς το καλύτερο έργο του.
Το 1994 έγινε αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του, από φανατικούς ισλαμιστές.
Ο Ναγκίμπ Μαχφούζ ήταν το τελευταίο από τα επτά παιδιά της οικογένειας, με πολύ μεγαλύτερα αδέρφια και μεγάλωσε στο Κάιρο, – μέχρι το 1924 στη συνοικία Γκαμαλίγια στην παλιά πόλη του Καΐρου – και έπειτα στην Αμπασίγια σε μια νέα συνοικία βόρεια της παλιάς πόλης. Ο πατέρας του ήταν δημόσιος υπάλληλος, σταδιοδρομία την οποία ακολούθησε και ο μικρότερος γιός του από το 1934 και μέχρι την συνταξιοδότησή του το 1971. Πριν ωστόσο μπει στον δημόσιο τομέα, σπούδασε στο «Αιγυπτιακό Πανεπιστήμιο» στο Κάιρο, φιλοσοφία.
Η πρώτη θέση σαν δημόσιος υπάλληλος, ήταν στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου από το 1934 ως το 1938 και έπειτα στο Υπουργείο Βακουφίων σαν γραμματέας του υπουργείου στο Κοινοβούλιο.
Το 1945 ζήτησε και πέτυχε να μετατεθεί στο τμήμα που στεγαζόταν στο Μαυσωλείο Αλ Γκούρι, σαν υπεύθυνος του προγράμματος των «Καλών Δανείων». Από το 1950 και μέχρι το 1971 υπηρέτησε στο Υπουργείο Πολιτισμού της Αιγύπτου σε θέσεις, όπως στη «Διεύθυνση Λογοκρισίας», στο «Ίδρυμα για την Στήριξη του Κινηματογράφου» και τέλος σαν ειδικός σύμβουλος του τμήματος «Πολιτιστικών Θεμάτων».
Παντρεύτηκε σε ηλικία 43 χρονών το 1954 και απέκτησε δυο κόρες, την Φάτιμα και την Ουμ Καλθούμ.
Έργα του μεταφρασμένα στα ελληνικά
Όλα του τα βιβλία έχουν μεταφραστεί από την Πέρσα Κουμούτση για τις εκδόσεις Ψυχογιός. Όπου αυτό δεν ισχύει, αναγράφεται
- 1943: Ράδοπις – (Radôbîs), (μτφ. από τα γαλλικά Ελένη Κεκροπούλου και Μερόπη Σταυρίδου για τις εκδ. “Ψυχογιός”, α΄έκδ. 1996)
- 1945: Αδίσταχτος έρωτας – (Al-Qâhira al-jadîda), (2001)
- 1946: Κρυμμένα όνειρα στο Χαν ελ Χαλίλι – (Khân al-Khalîlî), (α΄έκδ. 1999)
- 1947: Το σοκάκι της αμαρτίας – (Zuqâq al-midaqq), (α΄έκδ. 1999)
- 1948: Χίμαιρα – (Al-Sarâb), (μτφ. Πέρσα Κουμούτση για τις εκδ. “Καστανιώτης”, 2010)
- 1949: Η αρχή και το τέλος – (Bidâya wa-nihâya), (μτφ. Αχμέντ Έτμαν, “Ψυχογιός”, α΄έκδ. 1990)
- Η τριλογία του Καϊρου – (La Trilogie du Caire)
- 1956: Ο δρόμος κοντά στο παλάτι – (Bayn al-Qasray), (μτφ.Μ.Χωρεάνθη & Μ.Σταυρίδου, “Ψυχογιός”, α΄ έκδ. 1995)
- 1957: Το παλάτι των επιθυμιών – (Qasr al-Chawq), (μετάφρ.Π.Κουμούτσης, “Ψυχογιός”, α΄έκδ. 1995)
- 1957: Οι δρόμοι του Νείλου – (Al-Sukkariyya), (μτφ.Ε.Κεκροπούλου & Μ.Σταυρίδου, “Ψυχογιός”, α΄έκδ. 1995)
- 1959: Τα παιδιά του Γκεμπελάουι – (Awlâd hâratinâ) ,(α΄έκδ. 1996)
- 1966: Φλυαρία πάνω στον Νείλο – (Tharthara fawq al-Nîl), (α΄έκδ. 1998)
- 1967: Μιραμάρ – (Mîrâmâr), (μτφ. Μαρία Χωρεάνθη, εκδ. “Ψυχογιός”, α΄ έκδ. 1990)
- 1972: Ο καθρέφτης μιας ζωής – (Al-Marâyâ), (2001)
- 1973: Αγάπη κάτω απ’ τη βροχή – (Al-Hubb taht al-matar), (2003)
- 1974: Καφενείο Καρνάκ – (Al-Karnak), (Μάρω Φιλίππου για τις εκδ. “Κέδρος”, 2008)
- 1977: Το έπος των Χαραφίς – (Malhamat al-harafîch), (α΄έκδ. 1998)
- 1982: Απόμεινε από το χρόνο μια ώρα – (Al-Bâqi min al-zaman Sâ’a), (2002)
- 1983: Ενώπιον του θρόνου – (Amâm al-‘arch), (2011)
- 1987: Λόγια του πρωινού και του σούρουπου – (Hadîth al-sabâh wa-l-masâ’), (μτφ. Ελένη Καπετανάκη και Αγγελική Σιγούρου για τις εκδ. “Καστανιώτης και εφ. “Έθνος”, 2011)
- 1995: Στην καρδιά της νύχτας – (Qalb al-Layl), (2012)
- 1999: Μέρες και νύχτες της Αραβίας – (Layâli Alf Layla), (α΄έκδ. 1997)
- 1996:Η δική μου Αίγυπτος – (Naguib Mahfouz: Mon Egypte), (μτφ. από τα γαλλικά Μάγδα Κλαυδιανού για τις εκδ. “Ψυχογιός”, 1998) , συνεντεύξεις με τον συγγραφέα Μοχάμεντ Σαλμάουι, αφήγηση της ζωής του
