Δυστυχώς, παρά τη συστηματική προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια, ώστε το επάγγελμα του ψυχολόγου να γίνει πιο προσιτό στο ευρύ κοινό και να «σπάσουν» τα ταμπού και το στίγμα της κοινωνίας προς τους ανθρώπους που αναζητούν βοήθεια σε ειδικούς της ψυχικής υγείας, μια μεγάλη μερίδα ατόμων ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζει τι σημαίνει ψυχοθεραπεία.
Πολλοί άνθρωποι δε θα αναζητήσουν ποτέ τη βοήθεια ενός ψυχολόγου, αφενός γιατί υπάρχει το στίγμα όπως προαναφέραμε, δηλαδή η επίκριση από διάφορες ομάδες της κοινωνίας απέναντι στα άτομα που πηγαίνουν στον ψυχολόγο. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους, φέρουν εκτός από το βάρος των ψυχικών τους προβλημάτων ή διαταραχών, επίσης το βάρος του κοινωνικού ελέγχου. Θα πρέπει να απολογηθούν σχετικά με το τι «έχουν» και γιατί χρειάζονται τον ψυχολόγο για να εισπράξουν μια απάντηση του τύπου: «έλα μωρέ, και γι’ αυτόν τον λόγο πaς; Τα λεφτά σου θα πετάξεις, θα σου πω εγώ τι θα κάνεις».
Και το θράσος εννοείται ότι δεν σταματάει εκεί. Αυτό-προσδιορίζονται ως ειδικοί επί του θέματος και αναλαμβάνουν να δώσουν διάφορες συμβουλές στο άτομο που ταλανίζεται από ανυπέρβλητες δυσκολίες, αποτρέποντάς το από το να βοηθηθεί πραγματικά και εμποδίζοντάς το να προχωρήσει στη ζωή του. Οι συμβουλές που θα δώσουν, θα βασίζονται σε προσωπικές εμπειρίες και όχι σε πραγματικές γνώσεις για τον ψυχισμό του ατόμου. Οι συμβουλές αυτές, λοιπόν, θα είναι μεροληπτικές και το πιθανότερο παραπλανητικές που αντί να βοηθήσουν, μπορούν να οδηγήσουν και στην καταστροφή.
Για να γίνει κατανοητό αυτό, ας δώσουμε ένα παράδειγμα. Έστω ότι μια νέα γυναίκα λέει σε μια ηλικιακά μεγαλύτερη φίλη της ότι τώρα τελευταία αισθάνεται βαθιά θλίψη, σωματική κόπωση και υπνηλία κι ότι γενικά δεν είναι ψυχολογικά καλά. Και τότε η φίλη της που την ξέρει της απαντάει ότι και πέρυσι την ίδια εποχή έκανε πάλι σκέψεις θλίψης και μετά από λίγο καιρό ξανά βρήκε τον εαυτό της κι ότι ήταν στο άλλο άκρο, η ψυχή της παρέας, πολύ πρόσχαρη κι ευδιάθετη, υπερδραστήρια κι ακούραστη, άρα θα της περάσει πάλι. Αυτό που αγνοεί η καλή φίλη είναι ότι είναι πολύ πιθανό η νέα γυναίκα να είναι μανιοκαταθλιπτική και όταν βγαίνει από την κατάσταση της θλίψης, να εισέρχεται στην κατάσταση της μανίας. Ακόμη, η καλή φίλη μπορεί να αγνοεί ότι η νέα γυναίκα έχει επίσης σκέψεις αυτοκτονίας που απλά φοβάται να εκφράσει. Αγνοεί κι ότι ίσως ένα οποιοδήποτε άσχημο συμβάν που θα επέλθει στη ζωή της, θα μπορούσε να δυσχεράνει την κατάστασή της και τα πράγματα να είναι πολύ σοβαρότερα απ’ ότι ήταν πέρυσι. Εμποδίζοντάς την να επισκεφθεί έναν ψυχολόγο ή έναν ψυχίατρο, ουσιαστικά την εμποδίζει από το να εντοπίσει το πρόβλημά της και άρα να το αντιμετωπίσει. Βλέπουμε, λοιπόν, πως ό, τι σχετίζεται με τον ψυχισμό του ατόμου δεν είναι ποτέ τόσο απλό όσο φαίνεται στα μάτια κάποιου ατόμου που δεν είναι ειδικός, δηλαδή δεν έχει εκπαιδευτεί στο να αναγνωρίζει και στο να θεραπεύει.
Πέραν αυτών, υπάρχουν και κάποιοι άνθρωποι που θεωρούν ότι θα τηλεφωνήσουν στον ψυχολόγο λέγοντας για παράδειγμα ότι το παιδί τους είναι άτακτο ή επιθετικό ή ανυπάκουο κι ότι θα τους δώσει δυο συμβουλές για να διορθώσουν αυτές τις κακές συμπεριφορές. Όμως, η ψυχοθεραπεία δεν λειτουργεί έτσι. Δεν υπάρχει μαγική λύση για όλους τους ανθρώπους, γιατί κανένας άνθρωπος δεν είναι ίδιος με κανέναν άλλο. Ακόμη και τα δίδυμα αδέλφια, διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα.
Πηγαίνοντας πίσω στο παράδειγμά μας με το ατίθασο και ανυπάκουο παιδί, θα πρέπει καταρχάς να σημειώσουμε ότι η συμπεριφορά του είναι ένα σύμπτωμα κι όχι το αίτιο όπως οι περισσότεροι γονείς θέλουν να το βλέπουν. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και το σύμπτωμα να εξαλειφθεί, αυτό θα γίνει για λίγο χρονικό διάστημα και μετά θα υπάρξει επανεμφάνιση του ίδιου ή παρόμοιου συμπτώματος, ακριβώς επειδή ή αιτία θα κρύβεται κάπου και δε θα αντιμετωπίζεται αυτή, αλλά το αποτέλεσμά της, δηλαδή το σύμπτωμα (ανυπακοή). Η ψυχοθεραπεία για να έχει αποτέλεσμα, θα πρέπει να πάει σε βάθος. Το ότι το παιδί είναι ανυπάκουο μπορεί να σημαίνει και να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες όπως λόγου χάρη ότι η σχέση των γονιών είναι προβληματική. Αν το παιδί βλέπει τους γονείς του να τσακώνονται καθημερινά, να μην σέβεται ο ένας τον άλλον, τότε πώς θα ήταν δυνατό το παιδί αυτό να μην τσακώνεται με τους συμμαθητές του στο σχολείο και πώς να μην είναι ανυπάκουο και να σέβεται τους άλλους; Τα παιδιά μιμούνται αυτό που βλέπουν. Πώς, λοιπόν, θα διορθωθούν τα παιδιά, αν δεν διορθωθούν πρώτα οι γονείς;
Εν κατακλείδι, μαγικές λύσεις στην ψυχοθεραπεία δεν υπάρχουν. Η ψυχοθεραπεία δεν έχει καμία σχέση με τη μαγεία, καθώς είναι επιστήμη και όπως όλες οι επιστήμες έχει μέθοδο που πρέπει να ακολουθηθεί βήμα βήμα, ώστε να υπάρξει αντιμετώπιση των προβλημάτων. Στην ψυχοθεραπεία ο θεραπευόμενος θα πρέπει να ανοίξει την ψυχή του, δηλαδή να εκφράσει τις βαθύτερες σκέψεις και τα συναισθήματά του, ώστε να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και να φτάσει γρηγορότερα στα αίτια που τον κρατάνε πίσω.
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc
