Ο καπετάν George Jarvis, o «Αμερικάνος»

by ΗΛΙΑΣ ΛΙΑΜΗΣ
  • ΗΛΙΑΣ ΛΙΑΜΗΣ

Ο George Jarvis, γιος αμερικάνου διπλωμάτη που υπηρετούσε στη Γερμανία υπήρξε ένας από τους αντιπροσωπευτικότερους τύπους φιλέλληνα. Διακατεχόταν από αγνά φιλελληνικά αισθήματα τα οποία διατήρησε μέχρι του θανάτου του αν και παρασύρθηκε στα σκοτεινά μονοπάτια της ελληνικής διχόνοιας και ένιωσε από πρώτο χέρι την εγκατάλειψη, την υποκρισία και την αχαριστία των ελλήνων πολιτικών.

Έφτασε στην Ελλάδα το 1822 μαζί με τον Άγγλο φιλέλληνα Franz Hastings. Οι δυο τους αποβιβάστηκαν στην Ύδρα στις 3 Απριλίου και o Jarvis παρουσιάστηκε στον πλοίαρχο Μανώλη Τομπάζη, ο όποιος τον καλοδέχτηκε. Κατετάγη αμέσως στο επαναστατικό ναυτικό των Υδραίων και πολέμησε μαζί τους μέχρι τις αρχές του 1824.

Στις 26 Φεβρουαρίου του 1824 έφτασε στο Μεσολόγγι όπου ήταν γνωστός ως καπετάν-Γιώργης Ζέρβης, που συχνά συμπληρωνόταν από τον χαρακτηρισμό «Ο Αμερικάνος».

Γοητεύτηκε από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με τον Λόρδο Βύρωνα. Εκείνος αναγνώρισε στο πρόσωπο του έναν αγνό νέο φιλέλληνα και του ανέθεσε την αρχηγία του πυροβολικού της ταξιαρχίας. Παράλληλα συνεργάστηκε, κατά εντολή του Βύρωνα, με τον φιλέλληνα Ιταλό μηχανικό Μιχαήλ Κοκίνι για την οχύρωση του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους, ο Ζέρβης γνωρίστηκε με τον Οδυσσέα Ανδρούτσου και τον Ιωάννη Γκούρα σε τοπική σύσκεψη που έγινε στα Σάλωνα.

Ο Μαυροκορδάτος του ανέθεσε τη συγκρότηση σώματος 50 ανδρών με τους οποίους πολέμησε σε διάφορες στρατιωτικές ενέργειες στην ευρύτερη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας. Από την περίοδο αυτή αρχίζει και η αγωνιώδης του προσπάθεια να εξασφαλίσει για τους άντρες του τα απαιτούμενα εφόδια, στέλνοντας διαρκώς επιστολές στην ελληνική κυβέρνηση.

Η στενή του σχέση με τον Μαυροκορδάτο, ο θαυμασμός και η αφοσίωσή του προς αυτόν υπήρξε η αιτία εμπλοκής του στην εμφύλια διαμάχη μεταξύ των πολιτικών και των οπλαρχηγών. Ο Ζέρβης έμαθε πως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος συγκεντρώνει στράτευμα και πείστηκε πως ετοιμάζεται να στραφεί κατά της ελληνικής κυβέρνησης, γι΄ αυτό και πρότεινε να αποσταλεί στράτευμα εναντίον του στρατηγείου του Οδυσσέα που βρισκόταν στην περίφημη σπηλιά του Παρνασσού τη γνωστή ως «Μαυροσπηλιά», κοντά στη Βελίτσα της Λοκρίδας. Το σπήλαιο αυτό υπερασπιζόταν ο γαμπρός του Ανδρούτσου Άγγλος φιλέλληνας Εδουάρδος Τρελόνι με μικρό αριθμό ανδρών μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονταν και αρκετοί φιλέλληνες. Σε επιστολή του στον Μαυροκορδάτο ο Ζέρβης προτείνει να καταληφθεί το σπήλαιον και να φονευθεί ο Ανδρούτσος, διαφορετικά επισήμανε τον κίνδυνο έκρηξης εμφυλίου πολέμου στην Πελοπόννησο, υποκινούμενου από ανθρώπους του Ανδρούτσου. Πρότεινε μάλιστα και συγκεκριμένο σχέδιο δράσης καθώς και το αίτημα χορηγίας 2000 χρυσών τάλλαρα προκειμένου να συγκροτηθεί σώμα ενόπλων ειδικά για το σκοπό αυτό. Ο ίδιος μάλιστα φέρεται να ήρθε σε επαφή με τον σκωτσέζο φιλέλληνα λοχαγό Φέντον, ο όποιος ευρίσκετο στη σπηλιά και πιθανόν είχε δεχτεί να συμμετάσχει στο θάνατο του Ανδρούτσου.

Τα γεγονότα αυτά αποδεικνύουν το βαθύ ρήγμα ανάμεσα σε πολιτικούς και οπλαρχηγούς που δημιουργήθηκε ήδη από τον δεύτερο χρόνο της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ Επανάστασης. Το τραγικό είναι πως οι φιλέλληνες βρέθηκαν εκ των πραγμάτων ενταγμένοι στη μία ή την άλλη πτέρυγα, έχοντας ενστερνιστεί, θέλοντας και μη, τα αδελφοκτόνα συναισθήματα των παρατάξεων. Έτσι και στην περίπτωση του Ζέρβη, από τις επιστολές του αποδεικνύεται πως δεν είχε ιδίαν αντίληψη για τις προθέσεις του Ανδρούτσου αλλά είχε υιοθετήσει πλήρως τις θέσεις του Μαυροκορδάτου. Το πολύ ενδιαφέρον είναι πως στην προαναφερθείσα επιστολή του αμερικανού φιλέλληνα, ο Μαυροκορδάτος απάντησε με ένα λιτό υπηρεσιακό σημείωμα ότι έχει προωθήσει την πρόταση του στην Ελληνική κυβέρνηση, αποφεύγοντας να εκτεθεί εγγράφως.

Παρά την στενή σχέση του Ζέρβη  με τον Μαυροκορδάτο, καμία σοβαρή ενίσχυση δεν ήρθε από την Ελληνική κυβέρνηση στους άντρες του στρατιωτικού του σώματος. Ο Ζέρβης με αλλεπάλληλες επιστολές εκλιπαρεί για μία στοιχειώδη βοήθεια προς τους στρατιώτες του οι οποίοι δεν είχαν ούτε ψωμί να φάνε. Εις μάτην περίμενε και τον επίσημο διορισμό του ως πεντακοσιάρχου όπως είχε υποσχεθεί η ελληνική κυβέρνηση. Το μόνο αίτημα του νεαρού φιλέλληνα που ικανοποιήθηκε ήταν μία επίσημη απόδειξη για 134 τάλιρα 7 πιάστρα και 25 παράδες υπογεγραμμένα από τον γενικό φροντιστή Νικόλαο Λουριωτη για τα έξοδα που ο ίδιος ο Ζέρβης είχε δαπανήσει από προσωπικούς του πόρους για την συντήρηση των ανδρών του. Το βέβαιον είναι ότι ο ίδιος δεν έλαβε ποτέ από την Ελληνική κυβέρνηση, όπως γράφει και ο ίδιος, ούτε έναν οβολό.

Μόνον ως πικρή ειρωνεία μπορεί να θεωρηθεί η παραχώρηση προς το πρόσωπό του δύο μικρών πυροβόλων και μιας λέμβου οι οποίες άνηκαν στον Λόρδο Βύρωνα. Ο Ζέρβης με δική του πρωτοβουλία ήρθε σε επαφή με τον Άγγλο τραπεζίτη της Ζακύνθου Σαμουήλ Μπαρφ, προκειμένου να παραλάβει αυτό το υλικό και να το προωθήσει στους συγγενείς του αποθανόντος μεγάλου Άγγλου φιλέλληνα.

Ο Ζέρβης συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε διάφορα πολεμικά μέτωπα μέχρι το 1827 οπότε και προτίμησε να επιδοθεί σε φιλανθρωπική δράση. Αυτό όμως δεν κράτησε για πολύ. Στις 11 Αυγούστου 1828 ο γενναίος Αμερικανός προσβλήθηκε από επιδημική νόσο και πέθανε στο Άργος όπου και ετάφη με τιμές αντιστρατήγου.

Είναι γεγονός πως, είτε εξαιτίας της ηλικίας του, είτε εξαιτίας του παρορμητικού του χαρακτήρα, δεν υπήρξε ποτέ πρωταγωνιστής σε κάποια σημαντική πολεμική επιχείρηση. Η Ελλάδα όμως δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει στο πρόσωπό του έναν άδολο φιλέλληνα ο οποίος επί μήνες συντήρησε ο ίδιος στρατιωτική ομάδα 50 ανδρών και που δεν αρνήθηκε ποτέ να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Σε ορισμένες από τις τελευταίες του επιστολές είναι εμφανής η πικρία του και την παντελή άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης να ανταποκριθεί έστω και στο ελάχιστο στις εκκλήσεις του για ουσιαστική ενίσχυση του στρατιωτικού του σώματος.

Η περίπτωση του Ζέρβη είναι αποκαλυπτική για την εικόνα που παρουσίασε η Ελλάδα στα μάτια των αγνών Φιλελλήνων που έφτασαν για να τη βοηθήσουν. Στην περίπτωση του το αίσχος του εμφυλίου πολέμου δεν κατάφερε να αλλοιώσει την αγάπη του και την αφοσίωση τους στην αγωνιζόμενη Ελλάδα. Δυστυχώς, δεν συνέβη το ίδιο με όλους τους φιλέλληνες και τους περιηγητές από την Ευρώπη και την Αμερική που έφτασαν κατά τα χρόνια εκείνα στην πατρίδα μας. Ήταν πολλές οι περιπτώσεις όπου τα φιλελληνικά συναισθήματα μετασχηματίστηκαν σε απέχθεια και περιφρόνηση προς τον ελληνικό λαό, αρκετά από τα οποία καταγράφηκαν σε αναφορές και μυθιστορήματα που δημοσιεύτηκαν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.

Τον απόηχο αυτής της μεταστροφής φαίνεται πως εισέπραξε και ο μεγάλος μας Εθνικός ποιητής Διονύσιος Σολωμός, ο οποίος τον μετασχημάτισε στους γνωστούς πικρούς στίχους του ύμνου εις την Ελευθερία

Η Διχόνοια που βαστάει
ένα σκήπτρο η δολερή·
καθενός χαμογελάει,
«πάρ’ το», λέγοντας, «και συ».

Κειο το σκήπτρο που σας δείχνει
έχει αλήθεια ωραία θωριά·
μην το πιάστε, γιατί ρίχνει
εισέ δάκρυα θλιβερά.

Από στόμα οπού φθονάει,
παλικάρια, ας μην ’πωθεί,
πως το χέρι σας κτυπάει
του αδελφού την κεφαλή.

Μην ειπούν στο στοχασμό τους
τα ξένα έθνη αληθινά:
«Εάν μισούνται ανάμεσό τους
δεν τους πρέπει ελευθεριά».

Πηγή : ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

Σχετικά Άρθρα

Leave a Comment

Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Συνεχίζοντας την περιήγησή σας, δίνετε την συγκατάθεσή σας για την χρήση των cookies. Aποδοχή