Ο πόλεμος της Ουκρανίας και η ανανεωμένη αξιοπιστία του ΝΑΤΟ

Για τα μεγαλύτερα ζητήματα που απειλούν τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο τα επόμενα χρόνια, το ΝΑΤΟ είναι σχεδόν άσχετο.

by Times Newsroom

Ο πόλεμος του Πούτιν ενάντια στην «επέκταση του ΝΑΤΟ» δεν πήγε καλά (Vitalii Vodolazskyi / shutterstock.com)

  • PAUL ROGERS

Ο πόλεμος του Πούτιν ενάντια στην «επέκταση του ΝΑΤΟ» δεν πήγε καλά (Vitalii Vodolazskyi / shutterstock.com)
Μέχρι στιγμής, η μεγαλύτερη από τις πολλές αποτυχίες του Βλαντιμίρ Πούτιν στον πόλεμο της Ουκρανίας ήταν ο στόχος του να αποδυναμώσει σοβαρά τον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου. Μακριά από το να δημιουργήσει μεγαλύτερη διχόνοια μεταξύ των κρατών μελών, ο Ρώσος πρόεδρος έδωσε στο ΝΑΤΟ έναν νέο σκοπό, τη στιγμή που ο ρόλος του είχε αρχίσει να αμφισβητείται. Η ενότητά της μάλιστα έχει ενισχυθεί και η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν τώρα αίτηση για ένταξη.

Αυτό μπορεί να έχει δραστικές παγκόσμιες συνέπειες.

Ταχεία μετάβαση

Η άποψη της Ρωσίας ήταν, και είναι, ότι μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης υπήρχε σαφής κατανόηση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί. Αυτό αμφισβητείται από τα κράτη του ΝΑΤΟ, τα οποία λένε ότι δεν υπήρξε ποτέ επίσημη συμφωνία.

Αυτό μπορεί να είναι, αλλά για τον Πούτιν αυτό που το έκανε χειρότερο ήταν ότι η επέκταση ήρθε στο τέλος μιας δεκαετίας (όταν διορίστηκε πρόεδρος) κατά την οποία η Ρωσία αντιμετωπίστηκε σχεδόν με περιφρόνηση ως ένα καλάθι. Ακόμη πιο τρομακτικό ήταν ότι η οικονομική κατάρρευση προήλθε από την ταχεία μετάβαση στον φονταμενταλισμό της αγοράς αμερικανικού τύπου.

Ο τρέχων πόλεμος θα επανορθώσει όλα αυτά, σκέφτηκε ο Πούτιν, διορθώνοντας ένα ιστορικό λάθος. Η αποδυνάμωση του ΝΑΤΟ φάνηκε καλή και στο Πεκίνο, επηρεάζοντας σχεδόν σίγουρα την πλήρη υποστήριξη προς τη Ρωσία του Κινέζου προέδρου, Σι Τζινπίνγκ, λίγο πριν τον πόλεμο.

Έτσι, ενώ ο Πούτιν μπορεί να ξεκίνησε με μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» -ακόμη και ο όρος «πόλεμος» είναι ταμπού- παρουσιάζει τώρα τον πόλεμο της Ουκρανίας ως άμεση αντιπαράθεση με το ΝΑΤΟ. Αυτό σημαίνει ότι η πυρηνική κλιμάκωση παραμένει ένας κίνδυνος εκτός και μέχρις ότου ο πόλεμος διευθετηθεί με διαπραγματεύσεις, όσο καιρό κι αν χρειαστεί.

Τραγική αποτυχία

Εάν επιτευχθεί μια τέτοια ειρήνη, τι θα σημαίνει για ένα μεταπολεμικό ΝΑΤΟ;

Δεδομένων των υπαρχόντων στρατιωτικών δεσμών τους με τη συμμαχία, μόλις συμφωνηθεί η είσοδος από τα κράτη μέλη, η ενσωμάτωση της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο μπλοκ θα ακολουθήσει σε λίγους μήνες. Τότε, η υπόθεση θα είναι ότι, μεταπολεμικά, ένα ενισχυμένο και σίγουρο ΝΑΤΟ θα κυριαρχήσει στην ευρωπαϊκή ασφάλεια για το καλό όλων δυτικά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας.

Υποτίθεται ότι οι καλές στιγμές θα συνεχίσουν να κυλούν για τα στρατιωτικο-βιομηχανικά συγκροτήματα της Ευρώπης, καθώς οι χώρες σπεύδουν να αυξήσουν τα οπλοστάσια τους με το πιο πρόσφατο κιτ, ακόμα κι αν η άθλια αποτυχία των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσίας δεν υποδηλώνει ότι χρειάζονται μεγαλύτεροι προϋπολογισμοί.

Προβληματικά ζητήματα

Δεν ταιριάζουν όλα καλά στη θέση τους, ωστόσο, και δύο πολύ ανησυχητικά ζητήματα βρίσκονται μπροστά. Το πρώτο είναι ότι, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το ΝΑΤΟ ήταν κάθε άλλο παρά επιτυχία.

Στο Αφγανιστάν, ήταν επικεφαλής της Διεθνούς Δύναμης Βοήθειας για την Ασφάλεια από το 2003 έως το 2014 και στη συνέχεια της μικρότερης, μη μαχητικής δύναμης, «Resolute Support Mission», από το 2015 έως το τέλος του καταστροφικού πολέμου πέρυσι. Το 2011, η Λιβύη ήταν μια άλλη αποτυχία του ΝΑΤΟ, όπου το μπλοκ λέγεται ότι συμμετείχε σε μια ανθρωπιστική επέμβαση, αλλά κατέληξε να επιβλέπει την αλλαγή καθεστώτος, αφήνοντας ένα αποτυχημένο κράτος στον απόηχο του.

Πέρα από αυτά, όμως, είναι το πολύ μεγαλύτερο ζήτημα. Το ΝΑΤΟ είναι σχεδόν άσχετο όταν πρόκειται για τις κύριες παγκόσμιες προκλήσεις ασφάλειας: την κλιματική κατάρρευση και το διευρυνόμενο κοινωνικο-οικονομικό χάσμα.

Αυτή τη στιγμή βλέπουμε τον αντίκτυπο του θανατηφόρου καύσωνα σε όλη τη νότια Ασία. Τα ρεκόρ καταρρίπτονται καθημερινά, αλλά το αξιοσημείωτο που το ξεχωρίζει από άλλους σοβαρούς καύσωνες είναι ότι συμβαίνει πολύ νωρίτερα στη σεζόν από ό,τι θα περίμενε κανείς.

Βλέπουμε επίσης προειδοποιήσεις για μια επικείμενη παγκόσμια επισιτιστική κρίση, η οποία προέρχεται εν μέρει από κλιματικούς παράγοντες αλλά επίσης τροφοδοτείται από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία στην αγορά. Όπως και στην παγκόσμια επισιτιστική κρίση της δεκαετίας του 1970, ωστόσο, οφείλεται επίσης σε κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Τώρα, όπως και τότε, υπάρχουν αρκετά αποθέματα σιτηρών για να κυκλοφορήσουν, αλλά εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι απλά δεν έχουν την πολυτέλεια να πληρώσουν τις αυξανόμενες τιμές.

Ασταθής και ανασφαλής

Ο καύσωνας και η επισιτιστική κρίση είναι πρώιμα σημάδια του τι πρόκειται να συμβεί εάν δεν εφαρμοστούν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις και η ριζική απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, και σημαίνουν ότι οδεύουμε προς έναν βαθιά ασταθή και ανασφαλή κόσμο. Εάν ο πόλεμος της Ουκρανίας τελειώσει σύντομα, το ΝΑΤΟ θα αναδειχθεί ως μια ολοένα πιο ισχυρή και σίγουρη συμμαχία, ωστόσο θα είναι σχεδόν άσχετη όταν πρόκειται για τις πραγματικές παγκόσμιες προκλήσεις.

Περισσότερο από αυτό, δεδομένης της απόδοσής του στο Αφγανιστάν και τη Λιβύη, το ΝΑΤΟ θα θεωρείται ολοένα και περισσότερο ως αρνητική επιρροή στον παγκόσμιο νότο – μια συμμαχία που κυριαρχείται από λευκά δυτικά κράτη που έχουν δεσμευτεί να προστατεύουν τη δική τους ασφάλεια. Η στάση απέναντι στον πόλεμο της Ουκρανίας σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα δείχνει μια χλιαρή υποστήριξη προς τη Δύση, αναμεμειγμένη με τη διάθεση «πανούκλας και στα δύο σας σπίτια».

Εάν το ΝΑΤΟ πρόκειται να είναι σχετικό σε έναν κατακερματισμένο κόσμο, θα πρέπει να εξελιχθεί πολύ γρήγορα σε ένα διαφορετικό είδος συμμαχίας. Αυτό πρέπει να είναι μέρος ενός παγκόσμιου μετασχηματισμού της κατανόησης σχετικά με την ασφάλεια που γίνεται όλο και πιο επείγον. Είναι πολλά να ελπίζουμε, αλλά αν το ΝΑΤΟ δεν αλλάξει, δεν θα είναι απλώς άσχετο – θα είναι ένα αυξανόμενο μέρος του προβλήματος.

  • Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο opendemocracy.net
  • Ο Paul Rogers είναι ομότιμος καθηγητής ειρηνικών σπουδών στο Τμήμα Σπουδών Ειρήνης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Bradford και επίτιμος συνεργάτης στο Κολέγιο Διοίκησης και Επιτελείου Κοινής Υπηρεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου.
  • Πηγή: https://socialeurope.eu

Σχετικά Άρθρα

Leave a Comment

Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Συνεχίζοντας την περιήγησή σας, δίνετε την συγκατάθεσή σας για την χρήση των cookies. Aποδοχή