Σκίτσο του Ηλία Μακρή (Η Καθημερινή, 05/03/23)
Και δεν ισχυριζόμαστε ότι ο κλάδος αποτελείται από… “αγγέλους”, αλλά δεν συμφωνούμε και με αφορισμούς ότι για όσα αρνητικά μας συμβαίνουν, φταίνε (και) οι δημοσιογράφοι!
Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ
Ασφαλώς και δεν τιμούν τη δημοσιογραφία, σχόλια δυο – τριών ανεύθυνων… “τηλεαστέρων”, που, αντί να πληροφορούν αντικειμενικά και να ελέγχουν την Εξουσία, αποποιούνται στην πράξη τη δημοσιογραφική τους ιδιότητα και τους έχει πιάσει, η… “πρεμούρα” (μεγάλη ανυπομονησία, έντονη επιθυμία): Πώς θα προφυλάξουν την Εξουσία! Πώς θα τη συμβουλέψουν! Πώς θα πρέπει να ασκήσει την επικοινωνιακή της πολιτική! Και το κυριότερο και πιο σοβαρό, με ποια συγκεκριμένα επιχειρήματα μπορεί να… αποποιηθεί τις ευθύνες της(!) και να αντικρούσει τις αυτονόητες κατηγορίες, για παραλείψεις και εγκληματικούς χειρισμούς, στα μέτρα ασφάλειας των τρένων, που είχαν ως αποτέλεσμα την τραγωδία των Τεμπών!
“Θλιβεροί κονδυλοφόροι”, που είναι μόνο για… κλωτσιές! (Σημ. “Υπερβολή” μεν και σχήμα λόγου, που, όμως, υποδηλώνει και υπογραμμίζει το μέγεθος του ατοπήματός τους! Άλλωστε, προσωπικά απεχθάνομαι τη βία, παντού και πάντα και δεν υποκινώ κανέναν να το πράξει!)
Αν αυτούς, είχε υπόψη της η Διοίκηση της ΕΣΗΕΑ, όταν διαπίστωνε ότι
“τα ΜΜΕ απομακρύνονται από την αποστολή τους, να ελέγχουν την εξουσία”, μπορούσε ακόμα και να τους καταγγείλει ονομαστικά και να εκφράσει δημόσια τη διαφωνία της! Συγκεκριμένα, μ’ αυτούς! Και θα μπορούσε ακόμη, το πειθαρχικό της ΕΣΗΕΑ να παρέμβει “αυτεπάγγελτα”!
Όμως, “είναι εντελώς άδικη η γενίκευση! Όπως είναι ατυχής και εξωπραγματική η επιχειρηματολογία, να περιληφθεί (…αυτοκατηγορούμενος!) ο δημοσιογραφικός κλάδος, στους πραγματικούς υπόλογους, για πράξεις και παραλείψεις, που οδήγησαν στην τραγωδία των Τεμπών!
Και δεν ισχυριζόμαστε ότι ο κλάδος αποτελείται από… “αγγέλους”, αλλά δεν συμφωνούμε και με αφορισμούς ότι για όσα αρνητικά μας συμβαίνουν, φταίνε (και) οι δημοσιογράφοι!
Με ειδήσεις και σχολιασμό
Είναι πολλοί, που επιτίθενται γενικά στους δημοσιογράφους, μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και δυσκολεύονται να κατανοήσουν πώς εργάζεται ένας δημοσιογράφος και ότι άλλο πράγμα είναι ο λαϊκισμός, η εκτόξευση κατηγοριών, η εύκολη επίθεση κατά πάντων και άλλο η αναζήτηση συγκεκριμένων στοιχείων και προβολή της αλήθειας. Άλλο τι υποψιαζόμαστε και άλλο τι πραγματικά γνωρίζουμε.
Ο δημοσιογραφικός λόγος έχει δυο μορφές έκφρασης, είναι η είδηση, η παράθεση δλδ πληροφοριών και από την άλλη η ανάλυση, ο σχολιασμός. Και τα δύο απαιτούν πολλά… “μεροκάματα” στο τρέξιμο για την είδηση, αλλά και απόκτηση εμπειριών, παράθεση εύλογων επιχειρημάτων, αλλά και μακρόχρονη καλλιέργεια της ικανότητας για ανάλυση.
Γι’ αυτό και στα περισσότερα ΜΜΕ, παλιότερα δεν επιτρέπονταν, σε νέους δημοσιογράφους να εκφράζουν γνώμη, αλλά μόνο να παραθέτουν διασταυρωμένες πληροφορίες, να αποκαλύπτουν άγνωστα στοιχεία, αυτό δλδ, που λέμε ρεπορτάζ.
Ιστορικά, υπάρχουν πλήθος παραδείγματα δημοσιογράφων, που μετά από κοπιαστικές έρευνες αποκάλυψαν παρασκήνια, εγκληματικούς μηχανισμούς, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση των Γιώργου Ρωμαίου, Γιάννη Βούλτεψη και Γιώργου Μπέρτσου, που, με αλλεπάλληλα δημοσιεύματα, φώτισαν τις σκοτεινές πτυχές της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, την οποία το τότε καθεστώς προσπαθούσε να εμφανίσει ως… ένα συνηθισμένο τροχαίο!
Δυσκολίες και κίνδυνοι
Υπάρχουν δημοσιογράφοι, που συχνά οδηγούνται με αγωγές στα δικαστήρια και καταδικάζονται με εξοντωτικές ποινές,γιατί κάνουν ακριβώς αυτό, αναδεικνύουν σοβαρά θέματα, παραλείψεις, καταγγέλλουν υπεύθυνους, με κίνδυνο ακόμα και να χάσουν τη ζωή τους(!), με χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα του αξέχαστου Γώργου Καραϊβάζ! Παλιότερα του αξέχαστου Σωκράτη Γκιόλια! Επίσης απόπειρες δολοφονίας π.χ. ο αξέχαστος Νίκος Κακαουνάκης ρίχθηκε σε λάκκο με ασβέστη! Αλλά και απειλές! Αμέτρητες απειλές! Κάθε ημέρα!
Είναι μια δύσκολη δουλειά, συχνά αμείβεται με διώξεις και κάποιες φορές είναι επικίνδυνη! Κάποιοι δημοσιογράφοι έχουν χάσει και τα σπίτια τους(!), για τη μαχητικότητά τους, σε αποκαλύψεις σκανδάλων, με το πρόσχημα της “συκοφαντικής δυσφήμισης”, που, ένας, κατά γενική ομολογία, άθλιος και ξεπερασμένος Νόμος περί τύπου, με δίκες όπου δεν εξετάζεται η ουσία της καταγγελίας, αλλά πόσο θίγεται η προσωπικότητα του καταγγελλόμενου! Ένας Νόμος που επιτρέπει ακόμα και σήμερα σ’ εκείνον, που έπρεπε να απολογείται για κάποιο σκάνδαλο, να “καθίζει” εκείνος στο σκαμνί το δημοσιογράφο, που το αποκάλυψε! Και η πιο μελαγχολική διαπίστωση να βγαίνει στο τέλος καταδικαστική απόφαση για το δημοσιογράφο!
Δεν είναι λοιπόν αδιάφοροι οι δημοσιογράφοι. Εργάζονται κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες, είναι παρόντες παντού στα μεγάλα γεγονότα “και με ζέστη και με κρύο”! Ερευνούν! Κάνουν αποκαλύψεις! Πληροφορούν!
Και όμως, προβλήθηκε το θέμα…
Προσωπικά θεωρώ ότι με επάρκεια και σοβαρότητα, το σύνολο σχεδόν των ΜΜΕ, έδωσαν και δίνουν όλες τις πληροφορίες, που σχετίζονται με την τραγωδία των Τεμπών.
Επίσης, υπήρξαν και καθημερινά υπάρχουν εξαιρετικές αναλύσεις και έχουν ακουστεί αρκετοί ειδικοί και γνώστες του θέματος, που, έχουν κάτι σημαντικό να συνεισφέρουν στην πληρέστερη ενημέρωσή μας.
Ούτε μπορούν να εξομοιώνονται οι δημοσιογράφοι, με τους παρουσιαστές “λάιφ στάιλ” εκπομπών, που, καταχρηστικά επικαλούνται την ιδιότητα του δημοσιογράφου (“εμείς οι δημοσιογράφοι”, “κάναμε ρεπορτάζ”, “σας έχουμε αποκλειστικό” κλπ), ενώ ασχολούνται μονότονα αναδεικνύοντας ως μείζονα θέματα, τα… “γκομενικά” και άλλα συναφή ασήμαντα προσωπικά θέματα των “σελέμπριτις”!
Δεν έχει δίκιο η ΕΣΗΕΑ όταν λέει ότι “δεν αναδείξαμε, όσο έπρεπε, τα θέματα ασφάλειας των σιδηροδρόμων”!
Για παράδειγμα, ο εκλεκτός συνάδελφος και φίλος (μου) Κώστας Ντελέζος, με σειρά δημοσιευμάτων, στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, είχε έγκαιρα επισημάνει όλες τις πτυχές, τους χειρισμούς, πράξεις και παραλείψεις στο θέμα “ασφάλεια σιδηροδρόμων”. Το ίδιο και πολλοί άλλοι συνάδελφοι σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιόφωνα και τηλεοράσεις.
Κατά συνέπεια, οι δημοσιογράφοι έκαναν και κάνουν το καθήκον τους, με έγκυρες ειδήσεις και σχολιασμό, δεδομένων και των δυσκολιών, που συχνά αντιμετωπίζουν. Άλλωστε, οι προτεραιότητες ανάδειξης μεγάλων, ειδικά καταγγελτικών θεμάτων (σκανδάλων, παραλείψεων κλπ), σε όλα σχεδόν τα ΜΜΕ, ορίζονται από τους εκδότες και ιδιοκτήτες των μέσων, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν αγωγές ή να μη θίξουν πρόσωπα, με τα οποία δεν θέλουν να έρθουν σε ρήξη.
Γι’ αυτό και κάποιες καταγγελίες, γίνονται χωρίς ονόματα, με υπαινικτικές, όμως, αναφορές που “φωτογραφίζουν” συγκεκριμένους υπεύθυνους!
Σε αντίθεση, με όσα διαφωνούμε και στην αρχή παραθέτουμε, μας βρίσκουν ωστόσο σύμφωνους, άλλες επισημάνσεις της ΕΣΗΕΑ, όπως:
“Δημοσιογραφία για τον έλεγχο κάθε εξουσίας, με κριτήριο το δημόσιο συμφέρον, έξω από επιχειρηματικές και κομματικές ατζέντες. Ενημέρωση με αξιοπιστία και πλουραλισμό.
Ασφάλεια στις μετακινήσεις των πολιτών και στους εργασιακούς χώρους. Απόδοση των πραγματικών ευθυνών για να μην θρηνήσουμε άλλα θύματα.
Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας σε όλα τα ΜΜΕ. Οι δημοσιογράφοι και οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ πρέπει να πάψουν επιτέλους να είναι «όμηροι» άναρχων εργασιακών συνθηκών και πολύ χαμηλών αμοιβών. Η ενημέρωση είναι αγαθό και δημοκρατική εγγύηση και οι υπηρέτες της διεκδικούν την επαγγελματική και εργασιακή τους αξιοπρέπεια”.
