Οι προσφωνήσεις κατά το επίσημο δείπνο στο Προεδρικό Μέγαρο

Μεγαλειότατοι,

Με ιδιαίτερη χαρά σας υποδέχομαι στην Ελλάδα, στο πρώτο σας ταξίδι στη χώρα μου.

Ελλάδα και Βέλγιο, δύο κράτη που ανακηρύχθηκαν ανεξάρτητα το 1830, συνδέονται με παραδοσιακούς δεσμούς φιλίας, σφυρηλατημένους πάνω στις κοινές μας αξίες και αρχές, τη δημοκρατία, την ελευθερία, την ισονομία και ισοπολιτεία και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι σχέσεις μας βρίσκονται σε άριστο επίπεδο, όχι μόνο διμερώς, αλλά και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διεθνών οργανισμών. Οι χώρες μας εξάλλου μοιράζονται το ίδιο όραμα για μια ενωμένη και ισχυρή Ευρώπη, καθώς και κοινές αντιλήψεις στα ζητήματα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.

Η συνεργασία μας διαπνέεται από πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και εκτίμησης και εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από την οικονομία και την ενέργεια, ως την πολιτιστική συνεργασία. Επιθυμία μας είναι η περαιτέρω σύσφιγξη των πολύπλευρων αυτών δεσμών, προς όφελος των λαών μας. Στο ίδιο πλαίσιο, στοχεύουμε στην ενδυνάμωση της ήδη ισχυρής ελληνοβελγικής φιλίας, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται και στις Ομάδες Φιλίας που δραστηριοποιούνται εδώ και χρόνια στα Κοινοβούλια των δύο χωρών.

Ο εορτασμός των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, με μία σειρά εκδηλώσεων που έλαβαν χώρα και στο Βέλγιο, στάθηκε αφορμή για να ξαναθυμηθούμε τις ιστορικές στιγμές του ελληνικού έθνους, που συνέβαλαν στη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους, του οποίου η μετέπειτα πορεία σηματοδοτήθηκε με την ένταξή του, πριν από 41 χρόνια, στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδουμε στο κεκτημένο της ασφάλειας στην Ευρώπη, που στις ημέρες μας απειλείται σοβαρά από την απρόκλητη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο. Είμαστε όλοι συγκλονισμένοι από τις εικόνες των νεκρών, τις καταστροφές στις αστικές υποδομές, τη μαζική φυγή του πληθυσμού, τις συνεχιζόμενες μάχες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε τη σθεναρή αντίδρασή της κατά της εισβολής. Ενώσαμε τις φωνές μας για άμεση παύση των εχθροπραξιών, απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων, ειρήνευση στην περιοχή και αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, κάτι που γνωρίζω πως σας βρίσκει απολύτως σύμφωνους. Επικροτούμε την άμεση αντίδραση της Ευρώπης με την επιβολή αυστηρών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, καίρια και συνεκτικά. Άλλωστε, ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και της εδαφικής ακεραιότητας ενός κράτους είναι πάγιες αρχές που υπηρετεί η Ελλάδα.

Διανύουμε εποχή αλλεπάλληλων προκλήσεων, που θέτουν σε αμφισβήτηση τον τρόπο ζωής μας, αξίες και ιδανικά που μέχρι πρότινος θεωρούνταν δεδομένα. Η οικονομική και προσφυγική-μεταναστευτική κρίση, η πανδημία, η κλιματική αλλαγή, συγκροτούν επισφαλείς συνθήκες για την καθημερινότητά μας, το Κράτος Δικαίου, την κοινωνική μας συνοχή.

Οι Έλληνες, πιστοί στο ανθρωπιστικό καθήκον, δείχνουμε κατανόηση και αλληλεγγύη στους συνανθρώπους μας που εγκαταλείπουν τις πατρογονικές τους εστίες για να σώσουν τη ζωή τους, και τη ζωή των οικογενειών τους, διανύοντας μαρτυρικές πορείες προς αναζήτηση ασφάλειας, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τους Ουκρανούς πρόσφυγες που εισέρχονται στη χώρα μας. Τα τελευταία ιδίως χρόνια, η Ελλάδα σηκώνει δυσανάλογο βάρος, όπως έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Η αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος, ωστόσο, ξεπερνά κατά πολύ τα εθνικά σύνορα και αποτελεί κοινή ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία καλείται επιτακτικά να υιοθετήσει μια συνολική προσέγγιση για την ενίσχυση των εξωτερικών της συνόρων. Παράλληλα είναι χρέος μας, με σεβασμό στους κανόνες του διεθνούς δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, να μην επιτρέπουμε την απάνθρωπη εργαλειοποίηση των απεγνωσμένων αυτών προσώπων.

Η πανδημία, από την άλλη πλευρά, κατέδειξε πόσο ευάλωτοι και εκτεθειμένοι παραμένουμε και πόσο αναγκαία καθίσταται η διεθνής εγρήγορση και αρωγή μεταξύ των κρατών. Πέρα από πηγή ιδιαίτερα δυσμενών συνεπειών, η υγειονομική κρίση συνιστά ταυτόχρονα και άσκηση ευθύνης για όλους μας, ιδίως μέσα από καθημερινές συμπεριφορές στήριξης των συνανθρώπων μας. Στην αστείρευτη ενέργεια και έμπνευση των επιστημόνων, την αυτοθυσία των γιατρών και των νοσηλευτών, την υπομονή και την προσαρμοστικότητα των πολλών και τη συνεργασία των χωρών, αναγνωρίζουμε τη μοναδικότητα και τον πλούτο της ανθρώπινης φύσης ενώπιον μιας πρωτοφανούς και μακράς δοκιμασίας, ειδικά για τους μη προνομιούχους πληθυσμούς.

Θα ήθελα τέλος να αναφερθώ σε ένα ζήτημα που μας αφορά όλους, την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής και περιβαλλοντικής κρίσης. Απαιτείται παγκόσμιος συντονισμός για την επίτευξη προσαρμογής σε βάθος χρόνου, για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας των κοινωνιών και οικοσυστημάτων μας στις κλιμακούμενες απειλές, καθώς και αναπροσανατολισμός της οικονομικής ανάπτυξης στις απαιτήσεις της αειφορίας και της βιωσιμότητας. Αδιαπραγμάτευτος στόχος μας πρέπει να είναι να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο παρόν και μέλλον, τόσο για μας όσο για τις επόμενες γενιές.

Μεγαλειότατοι,

Σας καλωσορίζω στη χώρα μου και υψώνω το ποτήρι μου, ευχόμενη υγεία και δύναμη σε σας και στον φίλο βελγικό λαό.

ΑΝΤΙΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΩΝ ΒΕΛΓΩΝ
(ανεπίσημη μετάφραση)

Κυρία Πρόεδρε,

Η Βασίλισσα Ματθίλδη και εγώ σας ευχαριστούμε θερμά για την πρόσκληση που μας απευθύνατε να επισκεφθούμε την Ελλάδα.

Σήμερα το απόγευμα, τη στιγμή που αποτίσαμε φόρο τιμής στον Άγνωστο στρατιώτη σας, αισθανθήκαμε πόσο γεμάτος ιστορία ήταν αυτός ο τόπος. «Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος» αναφέρει η επιγραφή του μνημείου, από τον επικήδειο που εκφώνησε ο Περικλής, όπως περιγράφει ο Θουκυδίδης στο έργο του «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου». Δίπλα σε αυτήν την επιγραφή, ανακαλύπτουμε όλα τα πεδία μάχης όπου η Ελλάδα και το Βέλγιο, ο ένας στο πλευρό του άλλου, υπεραμύνθηκαν των αξιών της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας. Σε πολέμους όπου οι στρατιώτες μας έδωσαν τη ζωή τους, για να θυμηθούμε τα λόγια του Θουκυδίδη, στην υπηρεσία ολόκληρου του κόσμου. Στις μέρες μας θα λέγαμε στην υπηρεσία των οικουμενικών αξιών.

Σήμερα, δημιουργούμε από κοινού αυτό το όμορφο ευρωπαϊκό οικοδόμημα στο οποίο πιστεύουμε, επειδή ακριβώς μας ενώνουν οι ίδιες αυτές αξίες.

Η Βασίλισσα και εγώ είμαστε συγκινημένοι που βρισκόμαστε εδώ κοντά στην Ακρόπολη, στον τόπο όπου γεννήθηκαν αυτές οι δημοκρατικές αξίες πριν από 2.500 χρόνια και όπου μορφές όπως ο Περικλής δίδαξαν στους Αθηναίους τη δύναμη και την ελπίδα που μπορούν να αντλήσουν από τη δημοκρατία τους και από μια ζωή που διαπνέεται από αυτές τις αρχές.
Σε έναν κόσμο όπου αυτές οι αξίες πλήττονται, δεν οφείλουμε, άραγε, να επιστρέψουμε στην κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, προκειμένου να τις εφαρμόσουμε ακόμα καλύτερα και κατά τρόπο υποδειγματικό;

Οι αρχαίοι Έλληνες, οι πρόγονοί σας, μας παρέδωσαν τόσα διδάγματα που παραμένουν πιο θεμελιώδη από ποτέ για τον κόσμο μας σήμερα:
Πως η δικαιοσύνη παραμένει η κρατίστη των αρετών τόσο σε προσωπικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Πως ο κόσμος που οικοδομούμε πρέπει να παραμείνει στο μέγεθος των ανθρώπων. Πως «για όλα τα πράγματα μέτρο είναι ο άνθρωπος», όπως γράφει ο Πρωταγόρας. Πως σε έναν κόσμο όπου το συναίσθημα είναι πανίσχυρο και κάποιες φορές οδηγεί στη βία, διατηρούμε την αδιασάλευτη πίστη μας στη λογική. Όπως έκαναν οι θεμελιωτές της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας – ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης – ακριβώς σε περιόδους πολιτικής κρίσης.

Κυρία Πρόεδρε,
Εξοχότητες,
Κυρίες και Κύριοι,

Είναι πολυάριθμοι οι Έλληνες της διασποράς που έχουν ιδρύσει ενεργές κοινότητες και εμπλουτίζουν τις χώρες που τους έχουν υποδεχθεί, ενώ παράλληλα διατηρούν ισχυρούς τους δεσμούς με τη χώρα καταγωγής τους. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση του Βελγίου. Χαιρετίζω την αυθόρμητη σχέση αμοιβαίου σεβασμού και αυθεντικής εγκαρδιότητας που συνδέει τους λαούς και τις χώρες μας. Βεβαίως, αυτοί οι δεσμοί είναι ιστορικοί, καθώς και οι δύο χώρες ανεξαρτητοποιήθηκαν την ίδια χρονιά, κάτι που θα μας ενώνει για πάντα ως σύγχρονα έθνη. Η ελληνική κοινότητα άνω των 40.000 ατόμων συνέβαλε τα μάλα στη βιομηχανική ανάπτυξη του Βελγίου και παραμένει ιδιαίτερα δραστήρια σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, από τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία έως το εμπόριο και την πολιτική ζωή. Η αλληλεπίδραση μεταξύ των χωρών μας συμπληρώνεται από τη δυναμική συμμετοχή των βελγικών πανεπιστημίων στην αρχαιολογική μελέτη και έρευνα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Ενώ, φυσικά, κάθε χρόνο πολλοί Βέλγοι πολίτες επισκέπτονται την Ελλάδα για να ανακαλύψουν τους ιστορικούς της θησαυρούς και να εξερευνήσουν την τόσο πολυποίκιλη φυσική της ομορφιά.

Κυρία Πρόεδρε,

Πριν από λιγότερο από μια δεκαετία, η χώρα σας και ο λαός σας βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Ενεργήσατε με θάρρος και αποφασιστικότητα, κινούμενοι με γνώμονα τη συνειδητή επιλογή να παραμείνει η Ελλάδα στον πυρήνα του οικοδομήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός του ελληνικού έθνους μεταφράζεται και στη συμμετοχή του σε όλους τους μηχανισμούς που μας ενισχύουν ως ήπειρο, συμπεριλαμβανομένου και του κοινού μας νομίσματος. Αναγνωρίζουμε τις θυσίες που έγιναν για τον σκοπό αυτό και είδαμε με πόση αξιοπρέπεια και αποφασιστικότητα υπερνικήσατε τα εμπόδια, κατ’ εικόνα της οδύσσειας του ελληνικού λαού ο οποίος καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας του έχει επιδείξει εκπληκτική ανθεκτικότητα.

Σήμερα είστε, μαζί με εμάς τους Βέλγους, από τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές της Ευρώπης. Γνωρίζουμε ότι μπορούμε να βασιζόμαστε σε εσάς και εσείς γνωρίζετε ότι μπορείτε να βασίζεστε σε εμάς. Το Βέλγιο και η Ελλάδα είναι σταθεροί εταίροι στο κοινό εγχείρημα μιας ισχυρής και ενωμένης Ευρώπης, μιας Ευρώπης που δημιουργεί κοινωνίες ευημερίας και εξωστρέφειας, που βασίζεται στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ειρήνης. Τα πρόσφατα γεγονότα μας υπενθύμισαν ότι δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένα τα θεμέλια και τις αξίες αυτές, ότι η διαφύλαξή τους απαιτεί την αμέριστη προσοχή μας και συνεχείς προσπάθειες από μέρους μας.

Αυτή η επίσημη επίσκεψη επισημαίνει τη βούλησή μας να εμπλουτίσουμε αυτήν την αληθινή ευρωπαϊκή εταιρική σχέση μεταξύ των χωρών μας. Μας παρακινεί να επενδύσουμε στα μεγάλα πεδία της ενεργειακής ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής, τόσο άρρηκτα συνυφασμένα μεταξύ τους.

Κυρίες και κύριοι,

Η Ελλάδα είναι και παραμένει η χώρα του Οδυσσέα και αυτό γιατί, πριν από 3.000 χρόνια, ο Όμηρος θέλησε να διαπαιδαγωγήσει τους νέους κατά το πρότυπο αυτού του ήρωα με τα τόσο ανθρώπινα προσόντα και αρετές, όπως η πρακτική νοημοσύνη, η περιέργεια που τον οδηγεί να ανακαλύψει νέους ορίζοντες, η αποφασιστικότητα που φτάνει ως την ανθεκτικότητα, η ικανότητα να παραμένει πιστός στις αξίες του. Αυτές οι ιδιότητες έχουν διαποτίσει τον ελληνικό λαό έως και σήμερα. Αυτές οι σημαντικές αρετές μάς είναι οικείες γιατί κατά κάποιον τρόπο τις μοιραζόμαστε μαζί σας. Είμαι βέβαιος πως το μέλλον μας επιφυλάσσει μια αγαστή συνεργασία για να υλοποιήσουμε από κοινού πολλά και φιλόδοξα έργα.

Και με τα λόγια του Έλληνα ποιητή και νομπελίστα Οδυσσέα Ελύτη: «Το ταξίδι μοιάζει να μη χρειάζεται να τελειώσει ποτέ. Και είναι ευτυχές».

Σ’ αυτό το πνεύμα, σας καλώ να εγείρουμε πρόποση υπέρ της φιλίας μεταξύ της Ελλάδας και του Βελγίου και υπέρ της υγείας της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.