Ο Παναΐτ Ιστράτι (Panait Istrati, μερικές φορές αναφέρεται και ως Panaït Istrati, 10 Αυγούστου 1884 – 16 Απριλίου 1935) ήταν Ρουμάνος συγγραφέας και λογοτέχνης που έγραφε στα γαλλικά και στα ρουμανικά, και αποκλήθηκε «ο Μαξίμ Γκόρκι των Βαλκανίων». Γεννήθηκε στη Βραΐλα και ήταν γιος της πλύστρας Ζωίτσας Ιστράτι (Joiţa Istrate) και ενός Έλληνα παράνομου καπνεμπόρου, του Γεώργιου Βαλσαμή που ποτέ δε γνώρισε από το χωριό Φαρακλάτα Κεφαλονιάς.
Ολοκλήρωσε με δυσκολίες την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο Μπαλντοβινέστι. Έκανε διάφορες δουλειές για να ζήσει και παράλληλα ήταν πολυγραφότατος. Στην αρχή έγραφε άρθρα σε σοσιαλιστικά περιοδικά. Αργότερα έγραψε πολλά βιβλία.
Έκανε δύο απανωτούς αποτυχημένους γάμους. Υπήρξε φίλος του Καζαντζάκη και του Ρομέν Ρολάν, ο οποίος προλόγισε και το έργο του «Κυρά Κυραλίνα» και τον χαρακτήρισε «ο Μαξίμ Γκόρκι των Βαλκανίων». Ο Ιστράτι προσβλήθηκε από φυματίωση και πέθανε σε σανατόριο στο Βουκουρέστι, αφού προηγουμένως επιχείρησε να αυτοκτονήσει. Αρχικά, ήταν ενταγμένος στον κομμουνιστικό πολιτικό χώρο, όμως τη δεκαετία του τριάντα έγραφε σε ακροδεξιά έντυπα και είχε πολιτικές σχέσεις με την οργάνωση ‘Σταυροφορία για τον Ρουμανισμό’ που προέκυψε από διάσπαση της Φασιστικής Σιδηράς Φρουράς.
-
Η κηδεία του Παναΐτ Ιστράτι το 1935. Διακρίνεται ο Mihai Stelescu ηγετικό πρόσωπο της Σταυροφορίας για τον Ρουμανισμό
Σημαντικά έργα
- Κυρά Κυραλίνα (μετάφραση: Κυρά αδερφή μου)
- Μπαρμπα-Αγγελής
Άλλα έργα
- Κυρ Νικόλας
- Νεραντζούλα
- Τσατσά Μίνκα
Κριτικές που γράφτηκαν για τον Ιστράτι
- Roger Dadoun, Panait Istrati, L’Arc, Aix-en-Provence, 1983.
- Elisabeth Geblesco, Panaït Istrati et la métaphore paternelle, Anthropos, Paris, 1989, ISBN 2-7178-1665-8
- Mircea Iorgulescu, Panaït Istrati, Oxus Éditions, collection Les Roumains de Paris, Paris, 2004, ISBN 2-84898-037-0
- Monique Jutrin-Klener, Panaït Istrati: un chardon déraciné: écrivain français, conteur roumain, Éditeur F. Maspero, Paris, 1970
- Monique Jutrin-Klener, Hélène Lenz, Daniel Lérault, Martha Popovici, Élisabeth Geblesco, Catherine Rossi, Jeanne-Marie Santraud, Les haïdoucs dans l’œuvre de Panaït Istrati : l’insoumission des vaincus, L’Harmattan, collection Critiques Littéraires, Paris, 2002, ISBN 2-7475-3199-6
- Édouard Raydon, Panaït Istrati, vagabond de génie, Les Éditions Municipales, Paris, 1968
- David Seidmann, L’existence juive dans l’œuvre de Panaït Istrati, Éditions Nizet, Paris, 1984, ISBN 2-7078-1040-1
- Jean-François Bacot, “Panaït Istrati ou la conscience écorchée d’un vaincu” in Moebius : Écritures / Littérature, Numéro 35, hiver 1988, p. 95-114, éditions Triptyque (Montréal). http://id.erudit.org/iderudit/15212ac
