Το νομοσχέδιο για το Πρόγραμμα «Σπίτι μου» παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Με το νομοσχέδιο, όπως επεσήμανε ο υπουργός, οποίο αντιμετωπίζονται νομικά ζητήματα προκειμένου η Στρατηγική Κοινωνικής Στέγασης (Πρόγραμμα «Σπίτι μου») να πάρει σάρκα και οστά από την αρχή του 2023.
Η Στρατηγική, συνολικού προϋπολογισμού 1,74 δισ. € από την οποία θα ωφεληθούν περισσότεροι από 137.000 πολίτες, εξαγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, ενώ εντός του Σεπτεμβρίου τα μέτρα παρουσιάστηκαν από τους συναρμόδιους υπουργούς.
Οι δράσεις που εξειδικεύονται με τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου αφορούν στα χαμηλότοκα στεγαστικά δάνεια, την κοινωνική αντιπαροχή, καθώς και τα προγράμματα «Κάλυψη» και «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω» (για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω» που επίσης περιλαμβάνεται στη δέσμη μέτρων, δεν χρειάζεται νομοθετική ρύθμιση και ο Οδηγός προδημοσιεύθηκε). Επιπλέον, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αποσκοπούν στην απελευθέρωση Δημόσιας περιουσίας από φραγμούς, προκειμένου να αξιοποιηθεί για στεγαστικούς σκοπούς, την επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών και τη λήψη ειδικής μέριμνας για τους πυρόπληκτους της Ανατολικής Αττικής (Μάτι).
Ειδικότερα, σε σχέση με τα Προγράμματα Κοινωνικής Στέγασης προβλέπονται τα εξής:
1. Πρόγραμμα χορήγησης χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων για αγορά πρώτης κατοικίας
Αφορά στη χορήγηση χαμηλότοκων δανείων σε νέους και νέα ζευγάρια με τη συγχρηματοδότηση της ΔΥΠΑ και των Τραπεζών.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους και νέα ζευγάρια (με θρησκευτικό/ πολιτικό γάμο ή με σύμφωνο συμβίωσης) 25-39 ετών (ένας εκ των δύο) και με ετήσιο καθαρό εισόδημα από 10.000 έως τα όρια που προβλέπονται, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση, για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης. Οι δανειολήπτες θα πρέπει επίσης να μην διαθέτουν άλλη ιδιόκτητη κατοικία που καλύπτει τις στεγαστικές τους ανάγκες.
Οι δικαιούχοι μπορούν να αποκτήσουν μέσω του προγράμματος πρώτη κατοικία αξίας έως 200.000 ευρώ, επιφάνειας έως 150 τ.μ. και έτους κατασκευής έως το 2007 με άτοκο ή χαμηλότοκο δάνειο.
Το δάνειο μπορεί να φθάσει κατ’ ανώτατο στις 150.000 ευρώ, καλύπτει έως το 90% της αξίας του ακινήτου και θα έχει διάρκεια μέχρι 30 έτη. Το τελικό επιτόκιο είναι euribor (τριμήνου) +1%, ενώ για τρίτεκνους και πολύτεκνους, καθώς και όσα ζευγάρια αποκτήσουν 3+ παιδιά κατά τη διάρκεια αποπληρωμής, το δάνειο θα μετατρέπεται σε άτοκο. Σημειώνεται ακόμη ότι:
– Δεν απαιτείται εγγυητής για την έγκριση του δανείου.
– Η δανειακή σύμβαση θα πρέπει να υπογραφεί σε διάστημα 8 μηνών από την προέγκριση του δανείου.
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 500 εκατ. ευρώ με πρόβλεψη για διπλασιασμό ανάλογα με τη ζήτηση που θα εκδηλωθεί.
2. Κοινωνική αντιπαροχή
Αφορά στην αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου που ανήκουν σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, μέσω συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα, για την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών.
Στο σχήμα συμβάλλονται από τη μια πλευρά η ΔΥΠΑ (και φορείς της Γενικής Κυβέρνησης που είναι οι ιδιοκτήτες των ακινήτων) και από την άλλη οι κατασκευαστικές/τεχνικές εταιρείες ως εξής:
Η ΔΥΠΑ παραχωρεί το αδόμητο οικόπεδο στο οποίο ο ανάδοχος που θα επιλέγεται μετά από διαγωνισμό, θα αναλαμβάνει να κατασκευάσει με βάση τις προδιαγραφές που προβλέπει η προκήρυξη, σύγχρονα κτίρια κατοικιών και εμπορικών χρήσεων. Ο δημόσιος φορέας διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων ενώ ο ανάδοχος λαμβάνει ως αντάλλαγμα την παραχώρηση της εκμετάλλευσης μέχρι την κάλυψη του κόστους και με την προϋπόθεση ότι ποσοστό των κατοικιών θα διατίθεται με μειωμένο ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής.
Ο μέγιστος χρόνος της παραχώρησης θα ορίζεται από τη ΔΥΠΑ με βάση τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές πρακτικές ενώ το ποσοστό εκμετάλλευσης του αναδόχου θα κυμαίνεται μεταξύ 30 και 60%, με σκοπό να διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον, αλλά και το πρόγραμμα να είναι ελκυστικό για τους ιδιώτες κατασκευαστές να ανεγείρουν σύγχρονες ποιοτικές κοινωνικές κατοικίες.
3. Πρόγραμμα Κάλυψη
Αφορά την επέκταση της μίσθωσης για επιπλέον 3 χρόνια, άνω των 1.000 ιδιωτικών κατοικιών που μισθώνονται ήδη στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΤΙΑ (και θα αρχίσουν να ελευθερώνονται σταδιακά από 31/12/2022) και τη διάθεσή τους ως κοινωνικές κατοικίες, από τη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας, σε νέους, δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος 25-39 ετών. Το Δημόσιο αναλαμβάνει και τις δαπάνες επισκευής των διαμερισμάτων αυτών, όπου απαιτείται.
Το Υπουργείο Εργασίας θα προσφέρει για ακόμα τρία έτη στους ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, το ίδιο ποσό ενοικίου που λάμβαναν από το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ, από το αποθεματικό της ΔΥΠΑ και θα παρέχει τα ακίνητα είτε δωρεάν σε ευάλωτους Έλληνες (κοινωνική κατοικία), είτε με χαμηλό ενοίκιο (προσιτή κατοικία). Προτεραιότητα θα δοθεί στις μονογονεϊκές οικογένειες, τους τρίτεκνους και ιδιαίτερα τους πολύτεκνους που θα επιλέγονται με αντικειμενικά κριτήρια (μοριοδότηση).
4. Πρόγραμμα Ανακαινίζω – Ενοικιάζω για Κενά Σπίτια
Αφορά στην επιδότηση ιδιοκτητών ακινήτων για την εκτέλεση εργασιών επισκευής και ανακαίνισης κενών κατοικιών, οι οποίες θα διατεθούν στη συνέχεια για μίσθωση τουλάχιστον 3 ετών.
Στο πρόγραμμα που θα υλοποιηθεί από τη ΔΥΠΑ, εντάσσονται ιδιοκτήτες κατοικιών εμβαδού έως 100 τ.μ. σε αστικά κέντρα, οι οποίοι έχουν τουλάχιστον 50% της επικαρπίας ή της πλήρους κυριότητας της κατοικίας και με οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα έως 40.000€ και ακίνητη περιουσία έως 300.000€. Η κατοικία πρέπει να είναι δηλωμένη ως κενή στο Ε2 του τελευταίου φορολογικού έτους. Διευκρινίζεται επίσης ότι κάθε δικαιούχος μπορεί να κάνει αίτηση για μία μόνο κατοικία, ενώ δεν είναι επιλέξιμοι όσοι έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα Εξοικονομώ.
Η επιδότηση αφορά δαπάνες ανακαίνισης/ επισκευής, που αποδεικνύονται με σχετικά τιμολόγια και φθάνει έως το 40% της δαπάνης, με ανώτατο όριο τα 10.000 ευρώ.
Πέραν αυτών, οι ρυθμίσεις που αποσκοπούν στην επιτάχυνση αξιοποίησης της Δημόσιας περιουσίας που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο είναι:
1. Πολεοδομική χρήση «Κοινωνική Κατοικία»
Καθιερώνεται νέα ειδική χρήση «Κοινωνική Κατοικία», η οποία μπορεί να ενταχθεί στις περισσότερες γενικές χρήσεις (κατοικία, πολεοδομικό κέντρο, κοινωφελείς λειτουργίες κ.λπ.). Προβλέπεται ότι τα ακίνητα που ανήκουν στο Δημόσιο έχουν αυτοδικαίως και τη χρήση Κοινωνικής Κατοικίας, εφόσον η γενική χρήση το επιτρέπει.
Στόχος της ρύθμισης είναι να επιτραπεί σε αναξιοποίητα ακίνητα του Δημοσίου να χρησιμοποιηθούν ως κοινωνική κατοικία.
2. Ανάκληση παραχωρήσεων δημοσίων ακινήτων που δεν έχουν εκπληρώσει τον σκοπό της παραχώρησης
Όλοι οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης καλούνται να εξετάσουν τις παραχωρήσεις ακινήτων που έχουν πραγματοποιήσει, κατά χρήση ή κυριότητα, για την εκπλήρωση συγκεκριμένου δημόσιου σκοπού. Εάν ο σκοπός δεν έχει εκπληρωθεί εντός 15ετίας από την παραχώρηση, τότε ο φορέας υποχρεούται να την ανακαλέσει, μετά από παροχή δίμηνης προθεσμίας στον παραχωρησιούχο για να τεκμηριώσει την ανάγκη συνέχισης της παραχώρησης. Έτσι, απελευθερώνονται ακίνητα του δημοσίου που σήμερα είναι δεσμευμένα χωρίς προοπτική αξιοποίησης, για να αξιοποιηθούν ως κοινωνική κατοικία.
3. Ταχεία διαδικασία καθορισμού αποζημίωσης για ρυμοτομούμενα ακίνητα, όταν εμπλέκεται το Δημόσιο
Στις ρυμοτομούμενες περιοχές όπου υπάρχουν ακίνητα του δημοσίου, ορίζεται η ταχεία διαδικασία του παλαιού Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων, για τον προσδιορισμό της αποζημίωσης που οφείλεται εκατέρωθεν, προκειμένου να προκύψουν σύντομα τα νέα όρια των οικοπέδων.
Ειδικότερα θα γίνεται προσωρινός προσδιορισμός τιμής μονάδας με ταχεία διαδικασία από το Μονομελές Πρωτοδικείο, η αποζημίωση θα καταβάλλεται από το Δημόσιο και έτσι το Δημόσιο θα αποκτά γρήγορα τα ρυμοτομούμενα τμήματα.
4. Εισαγωγή ρυθμίσεων για τη στεγαστική αποκατάσταση των πυρόπληκτων Ανατολικής Αττικής (Μάτι)
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναλαμβάνει, αξιοποιώντας δωρεά της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ανέγερση κατοικιών για τη στεγαστική αποκατάσταση των πυρόπληκτων της Ανατολικής Αττικής και οι Δήμοι Ραφήνας-Πικερμίου και Μαραθώνος αναλαμβάνουν τη διαχείριση των κατοικιών και τη διανομή τους προς δικαιούχους οικιστές.
