Η Ρωσία μπορεί να έχει «κολλήσει» εδώ και οχτώ μήνες στο μέτωπο της Ουκρανίας, πλην όμως την ίδια ώρα «προελαύνει» με ταχείς ρυθμούς σε ένα άλλο μέτωπο 7.000 χιλιόμετρα μακριά όπως είναι εκείνο των άλλοτε γαλλικών αποικιών της δυτικής Αφρικής.
«Ο Πούτιν προχωρά ταχύτατα στην εισβολή του στη γαλλόφωνη δυτική Αφρική», γράφει ο βετεράνος δημοσιογράφος Τζον Λίχφιλντ στον ιστοχώρο TheLocal.fr, αναφερόμενος στη «μεγάλη αφρικανική επίθεση του Βλαντιμίρ Πούτιν» όπως την ονομάζει: Μια «επίθεση» στο πλαίσιο της οποίας η ρωσική πλευρά έχει επιστρατεύσει «δωροδοκίες, ψέματα, μισθοφόρους αλλά και πακέτα αναπτυξιακής βοήθειας».
Για ένα «επιδεινούμενο περιβάλλον ασφαλείας» το οποίο «επιτρέπει στο Κρεμλίνο να ενισχύσει την επιρροή του στις πρώην γαλλικές αποικίες της πλούσιας σε πόρους δυτικής Αφρικής», γράφουν, από την άλλη πλευρά, οι ανταποκριτές Άνταμ Σέιτζ και Τζέιν Φλάναγκαν στους Times του Λονδίνου.
Επικαλούμενος γαλλικές πηγές, ο Ντέιβ Λόλερ γράφει στον αμερικανικό ιστοχώρο Axios πως περίπου 2.400 μισθοφόροι της ρωσικής Wagner του Γεβγκένι Πριγκόζιν βρίσκονται πλέον στην Αφρική, κυρίως σε χώρες όπως είναι το Μάλι και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
Γάλλοι αξιωματούχοι εκτιμούν, σύμφωνα με όσα αναφέρει το Axios, ότι ο Πριγκόζιν και ίσως το ίδιο το Κρεμλίνο χρηματοδοτούν διαδικτυακές εκστρατείες και τοπικές ΜΚΟ που προωθούν «αντιγαλλικά αφηγήματα» στην περιοχή του Σαχέλ.
Προς επίρρωση της παραπάνω εκτίμησης, ο Γεβγκένι Πριγκόζιν έσπευσε, όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Τζον Λίχφιλντ, να πανηγυρίσει δημόσια τις τελευταίες ανατροπές στην Μπουρκίνα Φάσο, «χαιρετίζοντας και υποστηρίζοντας» το πραξικόπημα του 34χρονου λοχαγού Ιμπραχίμ Τραορέ που έδρασε στο όνομα «της ελευθερίας και της δικαιοσύνης» όταν πήρε την εξουσία με τα όπλα στα τέλη Σεπτεμβρίου, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο ιδρυτής της ρωσικής Wagner και άλλοτε «σεφ του Κρεμλίνου».
Εδώ και μήνες, αναρτήσεις στα social media στη Μπουρκίνα Φάσο παρουσίαζαν τον – ανατραπέντα από τον Τραορέ – αντισυνταγματάρχη (και επίσης πραξικοπηματία) Πολ Ανρί Νταμίμπα ως «υποχείριο της Γαλλίας», προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος για την έλευση του «ρωσόφιλου» Τραορέ, όπως καταγγέλλεται.
Παρόμοιο υλικό έχει εμφανιστεί στο γαλλόφωνο τηλεοπτικό κανάλι Russia Today και στο πρακτορείο ειδήσεων Sputnik, που βλέπουν μάλιστα το κοινό τους να αυξάνεται σε όλες τις γαλλόφωνες χώρες της κεντρικής και δυτικής Αφρικής, όπως σημειώνει το TheLocal.fr.
Παίρνοντας τα ηνία της εξουσίας στη Μπουρκίνα Φάσο, ο Ιμπραχίμ Τραορέ έπλεξε το εγκώμιο της Ρωσίας πνέοντας παράλληλα μένεα κατά των Γάλλων και των δεινών του γαλλικού αποικιοκρατικού παρελθόντος που «διαιωνίζονται». Σε ανάλογο πνεύμα, διαδηλωτές επιτέθηκαν στη γαλλική πρεσβεία στην πρωτεύουσα Ουαγκαντουγκού.
Ανάλογες επιθέσεις κατά γαλλικών αποστολών έχουν όμως σημειωθεί το τελευταίο διάστημα και στο Τσαντ, στο Μάλι και στον Νίγηρα, όπως αναφέρει το Axios.
«Λαβρόφ, Μακρόν και Αμερικανοί αξιωματούχοι “συνυπάρχουν” αυτήν την εβδομάδα (σ.σ. τέλη Ιουλίου του 2022) στην Αφρική, διεκδικώντας επιρροή σε μια ήπειρο που αντιμετωπίζει ολοένα μεγαλύτερα προβλήματα καθώς ζει με τις συνέπειες ραγδαία οξυνόμενων ανταγωνισμών», γράφαμε τον περασμένο Ιούλιο στην «Κ».
Ωστόσο έκτοτε, έμελλε να συμβούν και άλλα πολλά:
- Οι Γάλλοι ολοκλήρωσαν την αποχώρηση των στρατιωτικών τους δυνάμεων από το Μάλι, όπου είχαν αναπτύξει συνολικά χιλιάδες στρατιώτες ήδη από το 2013 (στο πλαίσιο των επιχειρήσεων Serval και εν συνεχεία Barkhane).
- Και ένα νέο πραξικόπημα – το δεύτερο μέσα διάστημα μόλις εννέα μηνών – σημειώθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου στην Μπουρκίνα Φάσο.
Πραξικοπήματα είχαμε όμως και σε άλλες περιοχές της Αφρικής τα τελευταία χρόνια: στο Μάλι (Αύγουστος 2020, Μάιος 2021), στο Σουδάν (Απρίλιος 2019, Οκτώβριος 2021) και στη Γουινέα (Σεπτέμβριος 2021), χωρίς να συνυπολογίσει κανείς και τις αποτυχημένες απόπειρες πραξικοπημάτων που ήταν επίσης πολυάριθμες.
Το αποτέλεσμα αυτών των ανατροπών θα ήταν σε κάποιες περιπτώσεις «φιλικό προς τη Μόσχα». Ενδεικτικές, για παράδειγμα, οι περιπτώσεις του 34χρονου λοχαγού Ιμπραχίμ Τραορέ στη Μπουρκίνα Φάσο και του 38χρονου συνταγματάρχη Ασιμί Γκοϊτά στο Μάλι, ενώ προ μηνών ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κατηγόρησε και την ηγεσία της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας πως είναι πια «όμηρος της παραστρατιωτικής ρωσικής ομάδας Wagner».
Παράλληλα, γαλλικές πηγές βλέπουν τη ρωσική επιρροή να επεκτείνεται και προς τη Σενεγάλη, την Ακτή Ελεφαντοστού και τον Νίγηρα.
«Τα ορυχεία ουρανίου του Νίγηρα θα είναι ο επόμενος στόχος», σχολιάζουν οι ανταποκριτές των Times του Λονδίνου, επικαλούμενοι όσα αναφέρουν στο Telegram φιλορωσικές πηγές.
Όσο για την Ευρώπη, εκείνη έχει εδώ και χρόνια αναγνωρίσει την περιοχή του Σαχέλ ως «στρατηγική προτεραιότητα για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της». Στο ίδιο πλαίσιο, που είναι το πλαίσιο της ευρωπαϊκής κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας, η ΕΕ έχει κάνει τα τελευταία χρόνια βήματα και για την «καλύτερη στήριξη της ασφάλειας» στην εν λόγω περιοχή, αναπτύσσοντας μια σειρά από αποστολές (EUCAP Σαχέλ Μάλι, EUCAP Σαχέλ Νίγηρας) που έχουν μάλιστα παραταθεί ως τα έτη 2023 και 2024.
Η κατάσταση ωστόσο στην Αφρική, μια περιοχή ιδιαίτερα σημαντική για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και σταθερότητα, επιδεινώνεται.
