Το φετινό Βραβείο Ελευθερίας του Λόγου της DW απονέμεται στον φωτορεπόρτερ Εβγένι Μαλολέτκα, ο οποίος συνεργάζεται με πολλά διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία και οργανισμούς, και στον βιντεο-ρεπόρτερ του Associated Press, Μστισλάβ Τσέρνοφ. Οι νικητές ανακοινώθηκαν τη Δευτέρα 2 Μαΐου.
Οι δύο δημοσιογράφοι βρίσκονταν στη Μαριούπολη στις 24 Φεβρουαρίου, την ημέρα που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μετέφεραν στον κόσμο τις εικόνες τους από τη ζωή στην ουκρανική πόλη, καθώς πολιορκούνταν από τα ρωσικά στρατεύματα. Ο Τσέρνοφ και ο Μαλολέτκα απεικόνισαν την καταστροφή της πόλης, τους γιατρούς στην εργασία τους και τα πολυάριθμα θύματα μεταξύ των αμάχων. Αποχώρησαν από τη Μαριούπολη στις 15 Μαρτίου 2022, στα πλαίσια μίας εκκένωσης της πόλης. Ο Εβγένι Μαλολέτκα μίλησε στην DW για τη δουλειά τους στη Μαριούπολη.
Η αρχή του πολέμου
Ο Εβγένι Μαλολέτκα και ο Μστισλάβ Τσέρνοφ σε νοσοκομείο της ΜαριούποληςΟ δημοσιογράφος παραδέχεται ότι και ο ίδιος, όπως και ο συνάδελφός του Τσέρνοφ, περίμεναν τις επιθέσεις από τα ρωσικά στρατεύματα μετά την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της λεγόμενης «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ». «Ήταν σαφές για εμάς ότι θα ξεσπούσε πόλεμος. Το μόνο που απέμενε ασαφές ήταν το πότε. Γνωρίζαμε ότι θα προσπαθούσαν να χρησιμοποιήσουν τη Μαριούπολη για να δημιουργήσουν έναν διάδρομο προς την Κριμαία και ως εκ τούτου ότι θα επιτεθούν στην πόλη», λέει ο Μαλολέτκα σε συνέντευξή του στην DW. Ωστόσο κανείς από τους δυο δεν περίμενε ότι «οι Ρώσοι θα διέσχιζαν όλες τις γραμμές άμυνας και θα πολιορκούσαν τη Μαριούπολη τόσο γρήγορα».
Όσο υπήρχαν κάποιες σχετικά ήσυχες γειτονιές στη Μαριούπολη, μπορούσες να μετακινηθείς και να δουλέψεις με μία σχετική κανονικότητα στην πόλη, λέει. Αργότερα ξεκίνησαν όμως οι αεροπορικές επιδρομές. «Αρχικά δεν υπήρξαν έντονες επιδρομές βομβαρδισμών, αλλά οι βόμβες έπεφταν σποραδικά» λέει. Ο ουκρανικός στρατός κατευθυνόταν συστηματικά στην Μαριούπολη. Μετά από αυτό, ο βομβαρδισμό έγινε πιο συστηματικός και ήταν πλέον δύσκολο να μετακινηθεί κανείς μέσα στην πόλη. Το κέντρο της Μαριούπολης άρχισε να δέχεται πυρά και από πυροβολικά, ενώ ομάδες δολιοφθοράς κυκλοφορούσαν στην πόλη. Η κατάσταση γινόταν όλο και πιο περίπλοκη – οι άνθρωποι και τα αυτοκίνητα στους δρόμους της πόλης λιγόστευαν… Επίσης το τηλεφωνικό δίκτυο είχε σχεδόν καταρρεύσει. «Ο κόσμος πανικοβλήθηκε και μας ρωτούσε τι συμβαίνει. Προσπαθούσαν να πάρουν οποιαδήποτε πληροφορία. Ρωτούσαν για ανθρωπιστικούς διαδρόμους. Υπήρχαν ένα ή δύο σημεία στην πόλη που είχαν ακόμα τηλεφωνικές γραμμές, αλλά και αυτές κατέρρευσαν στις 10 Μαρτίου», θυμάται ο Μαλολέτκα.
Οι νεκροί του πολέμου στη Μαριούπολη
Ομαδικός τάφος στη Μαριούπολη
«Τα θύματα των βομβαρδισμών θάφτηκαν αρχικά σε αυλές, καθώς ο αριθμός τους ήταν μικρός» λέει ο φωτορεπόρτερ. Προσθέτει όμως ότι μαζί με τον Μστισλάβ Τσέρνοφ έκαναν ρεπορτάζ για τη δουλειά των νεκροθαφτών σε ένα από τα νοσοκομεία της πόλης: «Επειδή δεν ήταν προσβάσιμα τα κανονικά νεκροταφεία, έσκαψαν μια τάφρο μήκους περίπου 30 μέτρων και βάθους περίπου τριών μέτρων. Οι σοροί από νοσοκομεία μεταφέρονταν εκεί. Κάποιοι νεκροθάφτες μάζεψαν επίσης πτώματα από τις αυλές και τα έφεραν στον ομαδικό τάφο», αναφέρει ο Μαλολέτκα. Οι δημοσιογράφοι φωτογράφισαν και παιδιά που ήταν ανάμεσα στα θύματα των βομβαρδισμών. «Ο θάνατος των παιδιών μένει για πάντα χαραγμένος στη μνήμη. Όλα τα παιδιά που μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο και φωτογραφίσαμε πέθαναν. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονταν 15χρονα, αλλά και μωρά, βρέφη τριών μηνών. Όλα τους πια νεκρά, εξαιτίας των βομβαρδισμών».
Σύμφωνα με τη Γενική Εισαγγελία της Ουκρανίας, από την αρχή του πολέμου έχουν σκοτωθεί συνολικά 18 εκπρόσωποι των μέσων ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων 15 άνδρες και 3 γυναίκες. Οκτώ άτομα (τέσσερις άνδρες και τέσσερις γυναίκες) έχουν πέσει θύματα απαγωγής, ενώ τρεις δημοσιογράφοι αγνοούνται. Σύμφωνα με τις αρχές, υπήρχαν επίσης 13 τραυματίες ανάμεσα στους δημοσιογράφους. Εκτός από τους Ουκρανούς, ανάμεσα στους τραυματίες και τους νεκρούς ήταν 19 εκπρόσωποι μέσων ενημέρωσης από άλλες χώρες – από τη Μεγάλη Βρετανία, την Τσεχία, τις ΗΠΑ, τη Δανία, τα Ηνωμένα Αβά Εμιράτα, τη Ρωσία, την Ιρλανδία, την Ελβετία, τη Γαλλία και τη Λιθουανία. Η Deutsche Welle αποδίδει το Βραβείο Ελευθερίας του Λόγου από το 2015. Νικητής μπορεί να είναι ένα άτομο ή μια πρωτοβουλία που με σημαντικό ρόλο στην προτασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας της έκφρασης στα ΜΜΕ
Κονσταντίν Γκοντσάροφ
Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου
Πηγή: Deutsche Welle
