Σοσιαλδημοκρατία και Παιδεία στις νέες εποχές

• Του Νίκου Τσούλια*

Α. Γενική θεώρηση

Η Παιδεία και ο Πολιτισμός αποτελούν μια θαυμαστή ενότητα αλληλοτροφοδότησης, συνύπαρξης και συνεξέλιξηςˑ και ως εκ τούτου είναι αναγκαία η συνδιαμόρφωση κοινής πολιτικής τους. Το όλο σύμπαν τους είναι το πιο σταθερό νήμα της διαχρονικής πορείας του λαού μας και της χώρας μας. Διαμορφώνει την εθνική ταυτότητά μας, τις προσωπικές και συλλογικές συνειδήσεις μας, το κοινό φαντασιακό μας. Προβάλλει στο μέλλον τους οραματισμούς μας και τους σχεδιασμούς μας.

Η εκπαίδευση μπορεί να συστέλλει σχηματοποιώντας αυτό το σύμπαν αλλά είναι ο κύριος κοινωνικός και πολιτικός θεσμός που το υποστασιοποιεί και το πραγματώνει. Εδώ δοκιμάζεται και μορφοποιείται το πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής.

Για τη Σοσιαλδημοκρατία, η εκπαίδευση και η παιδεία δεν αποτελούν μόνο βασικά συστατικά στοιχεία του κοινωνικού κράτους – με το οποίο είναι ιστορικά και πολιτικά συνδεδεμένη – αλλά και προνομιακό πεδίο ανάπτυξης της ιδεολογικής της πρότασης για: ανοιχτή κοινωνία, για δημοκρατία, για ελευθερία, για αυτοπραγμάτωση των πολιτών.

Ανανεώνουμε συνεχώς την πολιτική μας πρόταση με βάση τις εθνικές και κοινωνικές προτεραιότητες και τα «σημεία των καιρών». Συνδιαλεγόμαστε με τις προκλητικά απαιτητικές εποχές μας. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε τη νέα εκπαιδευτική μας πολιτική με πνεύμα διαρκούς αναζήτησης και με ανοιχτή σκέψη, με αυτοκριτική διάθεση και με μετριοπάθεια. Δεν υπάρχει αυθεντία στην Παιδεία και στα Γράμματα.

Β. Τα δεδομένα που δίνουν πνοή στην πολιτική μας

1. Οι δημιουργικές εκπαιδευτικές και κοινωνικές δυνάμεις μας.

2. Η μεταρρυθμιστική πολιτική κουλτούρα μας για συνεχείς παρεμβάσεις εκδημοκρατισμού και εκσυγχρονισμού στην εκπαίδευση. (Παράδειγμα, ο Ν. 1566/1985 και ο Ν. 1268/1982 είναι οι πιο προοδευτικοί και οι πιο μακρόβιοι εκπαιδευτικοί νόμοι στην πορεία του ελληνικού κράτους)!

3. Οι διαχρονικές και ιστορικές καταβολές της πολιτικής Παράταξής μας στην παιδεία για μόρφωση όλων των πολιτών.

Γ. Πεδία που προκρίνουμε ως βασικές πολιτικές,
ιδεολογικές και κοινωνικές επιλογές

1. Ανθρωπιστική, δημοκρατική παιδεία με διαρκείς μεταρρυθμιστικές και εκσυγχρονιστικές πολιτικές, με συστηματική καλλιέργεια ουμανιστικών αξιών (ορθολογισμού, αλληλεγγύης, ειρήνης, ελευθερίας, δικαιοσύνης, ισότητας, δημοκρατίας, ανεκτικότητας, διαφορετικότητας, κοινωνικής δράσης, συλλογικότητας κλπ).

2. Μετασχηματισμός της σημερινής «Οικονομίας της Πληροφορίας» σε «Κοινωνία της Γνώσης και της Μάθησης».

3. Ανάδειξη της παιδείας ως βασικού κοινωνικού αγαθού.

4. Συστηματική ενίσχυση της εξωστρέφειας του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

5. Εισαγωγή στην 4^η Βιομηχανική Επανάσταση. Ψηφιακός μετασχηματισμός της εκπαίδευσης. Καλλιέργεια ενός Ψηφιακού Διαφωτισμού.

6. Προαγωγή Μορφωτικού Ρεύματος ως αναγκαία προϋπόθεση για αλλαγές στην εκπαίδευση και στην κοινωνία.

7. Διαμόρφωση ενός σχολείου του Πολιτισμού και της Τέχνης, για τη διαπαιδαγώγηση χειραφετημένου πολίτη και πνεύματος ελευθερίας.

8. Ενίσχυση του πανεπιστημίου μας για διαρκή παραγωγή γνώσης και έρευνας – συνδεδεμένης με την κοινωνία και την οικονομία της χώρας.

9. Εκλογίκευση του Ακαδημαϊκού Χάρτη, έτσι ώστε να διασφαλίζονται η λειτουργικότητα και οι πανεπιστημιακές προϋποθέσεις.

10. Εκπαίδευση με «περισσότερη Ευρώπη».

11. Συνεχής αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και άμβλυνση των ανισοτήτων.

12. Συμπεριληπτική εκπαίδευση. Ένα σχολείο για όλα τα παιδιά.

13. Αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της εκπαίδευσης όχι ως οικονομικό κόστος αλλά ως η πιο παραγωγική επένδυση με πολλαπλασιαστικά οφέλη για το μέλλον της Ελλάδας.

14. Θέσπιση Εθνικού Απολυτηρίου για το Γενικό και το Επαγγελματικό Λύκειο, και οριστική επίλυση του διαρκώς εκκρεμούς προβλήματος του Συστήματος Πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

15. Εκσυγχρονιστικές πολιτικές για την Επαγγελματική εκπαίδευση, την Κατάρτιση, τη Δια Βίου Μάθηση.

16. Ανάδειξη του παιδαγωγικού και μορφωτικού ρόλου του Εκπαιδευτικού και του Πανεπιστημιακού Καθηγητή με ολόπλευρη στήριξη στο έργο τους. Προαγωγή του εκπαιδευτικού και του πανεπιστημιακού καθηγητή ως «οργανικού διανοούμενου», που διαπαιδαγωγεί με το ανθρωπιστικό αξιακό φορτίο, που σμιλεύει προσωπικότητες, που καλλιεργεί τον εξανθρωπισμό και την ελευθερία.

*Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ