Ανοίγοντας το αρχείο μου
Συντροφεύει πάντα τους πονεμένους και τους ξεριζωμένους και όχι μόνο με τα τραγούδια του. Λείπει η φυσική του παρουσία. Όμως σίγουρα έτσι θα τα «έριχνε» και σήμερα , όπως στην συνέντευξή του, που μου παραχώρησε στο «Έθνος της Κυριακής» , αφού ζούμε στην εποχή των τεράτων, κατά τον φιλόσοφο Αντόνιο Γκράμσι.
Συνέντευξη στη Σμαράγδα Μιχαλιτσιάνου
«Με σημάδεψε η πρώτη σφαλιάρα που έφαγα, όταν ήμουν δεκατεσσάρων χρονών. Μου την έδωσε ένας χωροφύλακας στην Ομόνοια. Πούλαγα τσιγάρα τότε για να ζήσω την οικογένειά μου… Με σημάδεψε αφάνταστα το γεγονός, όταν κάποιοι εθνικόφρονες άφησαν αιμόφυρτο τον πατέρα μου για να πεθάνει σε λίγο καιρό από τα χτυπήματά τους. Κι όλοι αυτοί είχαν το θράσος να αποκαλούν εαυτούς εθνοσωτήρες. Από παιδί είχα μάθει να αγαπώ την Ελλάδα. Όμως με πόνεσε πολύ…»
Κι αν χιονίζει κι αν βρέχει το αγριολούλουδο αντέχει!
Ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο μύθος του λαϊκού μας τραγουδιού, που δεν μας πούλησε παραμύθια κι έδωσε κοινωνική διάσταση στο τραγούδι, σε μια εκ βαθέων συνέντευξη στο «Έθνος της Κυριακής» μιλάει για όλους και για όλα.
- Μάθαμε ότι σύντομα θα σπάσετε τη σιωπή σας και θα ξανατραγουδήσετε μπροστά στο κοινό. Τί σας έκανε να αλλάξετε τον τρόπο που έχετε επιλέξει να ζείτε;
Ο τρόπος που ζω είναι συνειδητή πράξη. Δεν θέλω να συμμετέχω σε όλη αυτή την φρίκη που ζει το λαϊκό τραγούδι. Δεν έχω καμία σχέση με τους άνθρωπος, που υποτίθεται, ότι υπηρετούν το τραγούδι. Αλλιώς το φαντάστηκα εγώ το τραγούδι. Αλλιώς το έχω μέσα στο μυαλό μου κι στην καρδιά μου.
Το ΄65 σταμάτησα να εμφανίζομαι στα λεγόμενα σήμερα κέντρα διασκεδάσεως. Τώρα, πιστεύω, ότι πρέπει να αποζημιώσω αυτούς που με αγάπησαν και τους έλειψα.
Ένιωθα πάντα, ότι μόνο μέσα από τις συναυλίες μπορώ να εκφραστώ. Εκεί τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Με ένα μικρό εισιτήριο θα έρθουν οι άνθρωποι να με ακούσουν, να με δουν από κοντά.
Αυτή την περίοδο στενοί συνεργάτες μου ετοιμάζουν μία σειρά από συναυλίες, που θα αρχίσουν από το εξωτερικό.
Εκεί είναι ακόμη πιο διψασμένοι για Καζαντζίδη.
- Είχατε δηλώσει πως αν ξαναεμφανιζόσασταν δυναμικά και οργανωμένα στο τραγούδι θα υπήρχε ανακατάταξη στο χώρο. Είσθε διατεθειμένος να το κάνετε;
Είμαι διατεθειμένος για το κάθε τι που θα φέρει καλό στο ελληνικό τραγούδι. Όμως ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη. Δυστυχώς, υπάρχει ένα αλαλούμ και μία μεγάλη χυδαιότητα στο χώρο.
Βγήκανε στο επάγγελμα θρασύτατα παιδιά και χωρίς να αξίζουνε έγιναν φίρμες. Μη με αναγκάσεις να πω ονόματα. Ήδη ο κόσμος έχει καταλάβει ποιους εννοώ. Πιστεύω, όμως, ότι αν ενωθούν κάποιες υγιείς δυνάμεις, που έχουν την ίδια αγάπη και την ίδια αγωνία για μένα για το ελληνικό τραγούδι, θα καταφέρουμε πολλά πράγματα.
Όμως, δεν είμαι τόσο αισιόδοξος, γατί τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης συμβάλουν σε αυτό το απέραντο φρενοκομείο του ελληνικού τραγουδιού.
- Τελευταία όλο και πιο συχνά λέτε, ότι θα φύγετε από τη χώρα. Πόσο σας έχει πληγώσει η Ελλάδα;
Αυτό το λέω και θα το λέω πάντα. Το ΄76 έκανα μία απόπειρα να φύγω. Πήγα στην Αμερική όπου βρήκα θαυμάσιους ανθρώπους, φίλους Έλληνες και περνούσα πάρα πολύ όμορφα. Αλλά τα παρακάλια της συγχωρεμένης της μάνας μου με ξανάφεραν πίσω. Τόσα χρόνια προσπαθώ ν εξηγήσω μέσα μου, αν η Ελλάδα και οι Έλληνες είναι εχθρικές λέξεις. Πιστεύω ότι η Ελλάδα ότι η Ελλάδα παιδεύει τα παιδιά της. Οι Έλληνες που ζουν στην Ελλάδα δεν αντιμετωπίζονται σαν πολίτες αυτής της χώρας. Να αρχίσω από τους νόμους. Οι περισσότεροι νόμοι γίνονται για να ταλαιπωρούν τον κόσμο και όχι για να φέρουνε το δίκιο. Δεν έχουμε δρόμους, δεν έχουμε νοσοκομεία, δεν έχουμε παιδεία.
Ο Στέλιος Καζαντζίδης με τη μητέρα του
Τελικά, αυτή την Ελλάδα ποιοι την κυβερνάνε; Δεν την κυβερνάνε άνθρωποι που πονάνε αυτό τον τόπο. Όλα αυτά μου δημιουργούν έντονες τάσεις φυγής από μία μαρτυρική χώρα, όπως είναι ο τόπος μας.
- Πώς βλέπετε τους επίδοξους νέους τραγουδιστές που προσπαθούν να σας μιμηθούν;
Όταν καθιερώθηκα και έκανα σχολή, ήταν φυσικό κάποιοι να θέλουν να μου μοιάσουν. Ποτέ, όμως, δεν φαντάστηκα, ότι θέλουν να μου πάρουν τη θέση.
Άλλωστε δεν υπήρξα ηγεμονικό άτομο, ώστε να επιδιώκω θρόνους και αξιώματα. Εμένα ο “θρόνος“ μου είναι η καρδιά του Έλληνα. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη θέση που έχω πάρει στη ζωή μου.
- Μιλήσατε πριν για την χυδαιότητα που χαρακτηρίζει σήμερα το τραγούδι. Πιστεύετε ότι θα εκλείψει κάποτε;
Μακάρι να γινόταν αυτό. Νομίζω, ότι το τραγούδι είναι καθρέφτης της ζωής μας. Αυτή τη ζωή κάνει ο Έλληνας, αυτά τα τραγούδια ακούει. Μήπως έχει καμία ποιότητα η ζωή του; Πιστεύω, αν ανέβει το επίπεδο του Έλληνα, θα βελτιωθεί και το τραγούδι. Σήμερα μιλάμε για ερωτικό τραγούδι και εννοούμε σεξουαλικό. Και παλιά είχαμε ερωτικό, αλλά υπήρχε σεβασμός. Στα παλιά τραγούδια, όταν μιλούσαμε για έναν παράνομο έρωτα, το λέγαμε με συντριβή. Όμως ο σύγχρονος τραγουδιστής λέει: “Από δω η γυναίκα μου και από κει το αίσθημά μου.“
- Εάν η ΜΙΝΩΣ δεν είχε πνίξει τη φωνή σας με εκείνο το συμβόλαιο, θα ήταν διαφορετική η πορεία του λαϊκού τραγουδιού σήμερα;
Μια που αγγίζεις κάτι που με πονάει, να το ξεκαθαρίσουμε. Όταν κάποτε ο φίλος μου ο Βασίλης Βασιλικός είπε το «καρυδωμένο λαρύγγι», βρέθηκαν κάποιοι κουλτουριάρηδες να πουν διάφορες γελοιότητες εις βάρος μου, χωρίς να καταλαβαίνουμε πόσο με θίγουν.
Το πόσο υπέφερα από αυτό το συμβόλαιο, που δεν θα το παρουσιάζανε ούτε σε καλλιτέχνη αφρικανικής χώρας, το ξέρω εγώ και οι άνθρωποι που με στερηθήκανε όλα αυτά τα χρόνια. Σταμάτησα τη δισκογραφία στην ακμή των δυνατοτήτων μου, το 1976 σε ηλικία 45 χρονών.
Ο Μάτσας κλείνοντας τη δική μου φωνή εξυπηρετούσε ευρύτερα συμφέροντα. Δεν είναι ότι έπνιξε τον αγαπημένο τραγουδιστή του λαού, τον Στέλιο Καζαντζίδη. Ήθελε να πλήξει το λαϊκό τραγούδι. Ενώ εγώ μέσα από το λαϊκό τραγούδι χάραζα πολιτική, εκείνος αναζητούσε πιο ανάλαφρα πράγματα, που γαργαλούσανε και πουλούσανε. Ένας Καζαντζίδης φιμωμένος και παροπλισμένος ήταν ό, τι έπρεπε γι’ αυτόν. Ευτυχώς, όμως, ήρθε στη ζωή μου και στην καριέρα μου ένας άνθρωπος που δεν έχει καμία σχέση με την δισκογραφία, ο Ανδρέας Καϊάφας. Αν δεν ήταν αυτός θα είχα σταματήσει από καιρό να τραγουδάω.
- Εξακολουθείτε ακόμα να βλέπετε την προοπτική ενός δίσκου με τη Μαρινέλλα, που υπήρξε και σύντροφος της ζωής σας;
Φυσικά. Είναι μέσα στα σχέδιά μας να κάνουμε ένα δίσκο με τη Μαρινέλλα. Μάλιστα, θα είναι και ο τελευταίος δίσκος της καριέρας μου. Το έχουμε σκεφθεί να γίνει με προσοχή, ώστε να θυμηθούν οι παλιότεροι και να μάθουν οι νεώτεροι, πως όταν γίνεται μια δουλειά από δύο μάστορες του είδους τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά. Αλλά υπάρχουν κάποιες δυσκολίες. Η Μαρινέλλα είναι δεσμευμένη για έναν ακόμη δίσκο με τη ΜΙΝΩΣ. Όταν τελειώσει, θα βάλουμε μπροστά.
- Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα βγει στην τηλεόραση του Αντ1 η ζωή της Καίτης Γκρέυ από την οποία θα περάσετε κι εσείς, αφού, όπως η ίδια έχει δηλώσει την έχετε σημαδέψει. Πώς σας φαίνεται η ιδέα;
Προσπαθώ, όταν ακούω αυτή την ιστορία, να γελάω, γιατί δεν έχω ακόμη φθάσει στο σημείο να θυμώσω. Η κυρία αυτή με παρουσιάζει σαν το Άλφα και το Ωμέγα της ζωής της, ενώ ήμουν περαστικός. Θα την παρακαλούσα να είναι προσεκτικότερη. Προσεκτικός επίσης θα πρέπει να είναι και ο σκηνοθέτης ο Κώστας Φέρρης, που από ό,τι ξέρω είναι πολύ καλός στη δουλειά του. Ωστόσο θέλω να του εκφράσω ένα παράπονο. Αν και ετοιμάζει αυτή τη δουλειά, δεν μου έκανε ούτε ένα τηλεφώνημα να με ρωτήσει, έστω τυπικά, αν θέλω να ανακατευτεί το όνομά μου σε αυτή την παραγωγή.
- Εσείς που σε θέματα ηθικής τάξης είσθε απόλυτος, πώς αντιμετωπίζετε τη σημερινή ισοπέδωση των πάντων;
Με πολύ θυμό… Νοιώθω ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα και δεν γίνεται καμία προσπάθεια να αλλάξει. Στενοχωριέμαι μάλιστα, ακόμη πιο πολύ, όταν βλέπω ότι αυτή η διάλυση έχει αρχίσει από τη νεολαία. Βλέπω τα σημερινά παιδιά και στενοχωριέμαι. Μιλάνε με εκατό λέξεις. Η πλούσια ελληνική γλώσσα λες και υπάρχει μόνο στην ποίηση και στη λογοτεχνία. Δυστυχώς, τα παιδιά έχουν διαβρωθεί πάρα πολύ. Επείγει, λοιπόν, να γίνει κάτι στο χώρο της παιδείας.
- Πιστεύετε ότι θα έρθει η μέρα που θα ανεβούμε λίγο ψηλότερα, όπως θέλει και ο ποιητής;
Και ποιος δεν θα το΄θελε; Αλλά εδώ βλέπω, ότι κατεβαίνουμε κάθε μέρα λίγο χαμηλότερα.
- Εσείς που εκφράζετε τους καημούς του Έλληνα, πώς βλέπετε σήμερα αυτό το λαό;
Ο λαός αυτός, σε δύσκολες στιγμές της ιστορίας, έδειξε και ψυχή και καρδιά. Πήρε τα όπλα να διώξει τον κατακτητή, τον ντόπιο και τον ξένο, και μετά από λίγα χρόνια βρέθηκε προδομένος. Έζησα σε μία προσφυγική γειτονιά. Ο πατέρας μου ήταν Πόντιος και η μητέρα μου από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Από μικρός ένιωθα υπερήφανος που ήμουν Έλληνας. Όμως άλλα έμαθα στο σχολείο και άλλα βρήκα μπροστά μου. Δυστυχώς, όλοι μιλάνε για το καλό της Ελλάδας, αλλά λίγοι ενδιαφέρονται… Οι πολλοί δεν τους αφήνουν να κάνουν τίποτα.
- Στον τελευταίο σας δίσκο αναρωτιέστε, αν υπάρχει Θεός. Αμφισβητείτε την ύπαρξή του;
Πιστεύω στο Θεό. Τον έχω πάντα κλεισμένο μέσα μου και με καθοδηγεί σε κάθε μου βήμα. Η φρικαλεότητα της καθημερινής ζωής, όμως, με κάνει να αναρωτιέμαι «Και που Θεός», όπως όλοι οι κατατρεγμένοι και πονεμένοι άνθρωποι.
- Ποιος αλήθεια είστε;
Αναρωτήθηκα κι εγώ πολλές φορές, ποιος στα αλήθεια είμαι, όπως λέω και σε ένα μου τραγούδι. Ευτυχώς, τα βρήκα με τον εαυτό μου. Ξέρω, ποιος είμαι. Είμαι ένας άνθρωπος που η φύση τον προίκισε με μια καλή φωνή. Μια φωνή που την είδα, σαν δώρο Θεού. Κι αυτό το δώρο φρόντισα να το προστατέψω κάνοντας μια καλή ζωή. Δεν καπνίζω, δεν πίνω, δεν ξενυχτάω. Παρέα μου έχω λίγους ανθρώπους, μεροκαματιάρηδες και τους γλάρους, που με συντροφεύουν πάνω από τη βάρκα μου.
Ο Στέλιος Καζαντζίδης με την τελευταία σύντροφό του, την Βάσω
