Παγκόσμια Ημέρα Υγείας η 7η Απριλίου και η Τηλεόραση ης Βουλής προβάλει στις 18.30 το συμφωνικό έργο του Θωμά Μπακαλάκου ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ ΟΡΚΟΣ.
Επίσης, το ορατόριο Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, του Θωμά Μπακαλάκου προβάλει το κανάλι της Βουλή στις 10.30 με 11.30 την Κυριακή του Πάσχα.
Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ
Η Βουλή των Ελλήνων τιμά το γνωστό συνθέτη Θωμά Μπακαλάκο, με την παρουσίαση δυο συμφωνικών του έργων, αύριο και την Κυριακή του Πάσχα.
Για το πρώτο έργο, ο συνθέτης αναφέρει ότι παρουσιάζεται από συμφωνική ορχήστρα, μικτή χορωδία και τέσσερις σολίστες. Τραγουδούν: Μάρθα Αράπη σοπράνο, Λυδία Αγγελοπούλου Άλτο, Σταμάτης Μπερής τενόρος και Παντελής Ψύχας βαρύτονος.
Παίζει η Νέα Συμφωνική Ορχήστρα του Φεστιβάλ της Σόφιας και η χορωδία Animato. Διευθύνει ο εθνικός μας μαέστρος Βύρων Φιδετζής.
Τα ίδια ισχύουν και για το ορατόριο Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ που προβάλει το κανάλι βουλή τηλεόραση στις 10.30 με 11.30 την Κυριακή του Πάσχα, που εορτάζεται σε ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο ως Ημέρα Αγάπης. Πρόκειται για τη μελοποίηση του Ύμνου Στην Αγάπη Του Αποστόλου Παύλου σε μορφή ορατορίου για συμφωνική ορχήστρα, μικτή χορωδία και τέσσερις σολίστες.
Το έργο παίχτηκε σε πρώτη παγκόσμια, σε μεταγραφή για πιάνο, στις 26 Ιουνίου στη μονή Λαζαριστών μαζί με άλλα έργα, για την αγάπη και τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση, σε διοργάνωση του δήμου Νεάπολης – Συκεών και της Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως.
Τραγούδησαν: Βανέσα Καλκάνη σοπράνο – κολορατούρα, Σοφία Μάλαμα Άλτο, Δημήτρης Σιγαλός τενόρος και Μιχάλης Κατσούλης μπάσος. Συνόδεψε η χορωδία Θεσσαλονίκης υπό την διεύθυνση της Μαίρης Κωνσταντινίδη.
Στο πιάνο και τη διδασκαλία του έργου ο Απόστολος Παληός”.
Μουσική πρόταση
“Τα έργα έχω συνθέσει στην Ελληνική Μουσική Γλώσσα, συνεχίζει ο Θωμάς Μπακαλάκος, εξίσου πλούσια και εκφραστική όσο και η δοξασμένη Ελληνική Ομιλούμενη Γλώσσα, σε εφαρμογή της Νέας Ελληνικής Μουσικής Πρότασης Σύνθεσης που διατύπωσα ύστερα από μακροχρόνια έρευνα, για τη δημιουργία έργων με ιδιότητες και χαρακτηριστικά που τα καθιστούν έργα ελληνικά. Όταν με ρωτούν για τη μουσική μου πρόταση και τα έργα σε εφαρμογή αυτής απαντώ, δίκην περίληψης με τρεις γραμμές:
Όλα τα της μουσικής μου προκύπτουν από την Ελληνική Ομιλούμενη γλώσσα, η οποία επιδρά γόνιμα στη μουσική δυνάμει. Ως συνθέτης έχω διαμορφώσει το κατάλληλο πλαίσιο νέων μουσικών θεωρήσεων και ιδεών, για να επιδρά γόνιμα στη μουσική και ενεργεία.
Οι δύο τρόποι σύνθεσης αναπτύσσονται στα δύο κεφάλαια της Νέας Ελληνικής Μουσικής πρότασης Σύνθεσης.
Στο πρώτο κεφάλαιο αναφέρω τον τρόπο μελοποίησης ενός κειμένου, όπου η φωνή διατρέχει το λόγο με την διαστηματική κίνηση ή όπως αλλιώς ονομάζεται κίνηση της μουσικής, όπου ο γονιμοποιητής τόνος της γλώσσας μας, με τα συστατικά του που είναι, το ύψος στη μουσική κλίμακα και μάκρος, ως ακριβή κληρονομιά από την εποχή που η γλώσσα μας είχε τον μελισματικό-προσωδιακό χαρακτήρα, αλλά και τη δύναμη, συστατικό που προσδιορίζει το δυναμικό χαρακτήρα της νεοελληνικής μας γλώσσας, σηκώνεται και κάνει τη δουλειά του.
Τα συστατικά του τόνου λειτουργούν ως μεταβλητές στη μελοποιητική διαδικασία, στις οποίες τις τιμές για κάθε συλλαβή, που σύμφωνα με τη δική μου άποψη δεν υπάρχουν στον ελληνικό λόγο τονισμένες και άτονες συλλαβές, αλλά περισσότερο ή λιγότερο τονισμένες συλλαβές, με κορυφές στις τιμές του τόνου που δίνει ο συνθέτης επί των τονισμένων συλλαβών των κύριων λέξεων της κάθε τονικής ενότητας, όπου κορυφώνει ο συνθέτης την έμφαση που δίνει, τη συνδεδεμένη με το νόημα της τονικής ενότητας, μέσω του οποίου συνδέονται και οι λίγες λέξεις που την αποτελούν.
Έτσι δημιουργώ τη μελωδία, που την θεωρώ σε ένα μουσικό έργο το κυρίαρχο στοιχείο, καθώς εκφράζει το εννοιολογικό στοιχείο του έργου, ενώ η μελωδική γραμμή του περιέχει σημεία με άμεση αναφορά και στην αρμονία, στο ρυθμό, στη ρυθμική αγωγή και στη δυναμική, που σημαίνει ότι η μελωδία περιέχει τα στοιχεία και τις πληροφορίες, για τη δημιουργία του περιεχομένου και των άλλων τεσσάρων επιπέδων του σημειολογικού πενταγράμμου του έργου.
Δηλαδή η μελωδία συνθέτει ένα πλήρες σημειολογικό πεντάγραμμο, το οποίο υπάρχει με τα στοιχεία που παρέχει η μελωδική γραμμή και μόνο”.
“Απογείωση” του μουσικού νοήματος
“Για να έχουμε μια ολοκληρωμένη άποψη της συνθετικής διαδικασίας πρέπει να αναφέρω, λέει ο κ. Μπακλάκος, ότι η σύνθεση δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της λειτουργίας της Ελληνικής Ομιλούμενης Γλώσσας, αλλά ένα συλλείτουργο , όπου συμμετέχουν εξίσου ουσιαστικά και οι άλλες δύο γλώσσες του ελληνικού λαού που είναι η Ελληνική Μουσική Γλώσσα και η Ελληνική Γλώσσα της χειρονομίας, της κίνησης και του χορού.
Για παράδειγμα αν ο συνθέτης δεν έχει αποκρυπτογραφήσει και σημειώσει τη χειρονομία του κειμένου που εμφανίζεται στην προφορική του έκφραση, την οποία πρέπει να τηρήσει και στη μουσική του σύνθεση, και προχωρήσει στη σύνθεση χωρίς να τη λάβει υπόψη του, συνθέτει έργο που άλλα λέει το κείμενο που μελοποιεί και άλλα η μουσική του, σαν αυτό που λέει ο λαός μας: «άλλα λέει η θεια μου άλλα ακούν τ’ αυτιά μου».
Ο συνθέτης δεν πρέπει να… πιθηκίζει, βλέποντας “οράματα σομού καβάλα πάνω σε σύννεφο”, αλλά ως δημιουργός, που, πατάει στη γη, αφήνοντας τη γλώσσα να τον καθοδηγεί, καθώς αν μπει στο εσωτερικό της και την αφουγκραστεί θα του μαρτυρήσει και τις τιμές στις παραμέτρους της σύνθεσης του και τη χειρονομία των κειμένων της, ώστε η μελοποίηση της κάθε τονικής ενότητας, δηλαδή των λίγων λέξεων που είναι ενωμένες μεταξύ τους με το νόημά τους, να δώσουν ένα μουσικό σκοπό που απογειώνει αυτό το νόημα σε άλλα αισθητικά και εννοιολογικά επίπεδα και το μετουσιώνουν σε μουσική έννοια, δηλαδή σε λέξη της Ελληνικής Μουσικής Γλώσσας.
Όταν συμβούν τα παραπάνω η μουσική του μουσικού έργου είναι σαν να μιλάει ελληνικά.
Γι αυτό τα έργα μου είναι αρεστά και κατανοητά από τον απλό και άδολο Έλληνα ακροατή, αλλά αρεστά και σεβαστά και από τους ξένους.
Χρήσιμο θα σας είναι να δείτε και την περίληψη που έγραψα για να αποτελέσει ένθετο στο πρόγραμμα της συναυλίας που έδωσα στο Ζάππειο Μέγαρο, αύλειος χώρος, στις 11 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο του 50ου Φεστιβάλ Βιβλίου, καλεσμένος από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β.) που το διοργάνωσε. Μπορείτε να τη διαβάσετε στο σύνδεσμο που είναι αναρτημένος με καρφίτσα στο προφίλ μου στο Facebook. Η διατύπωση έγινε βιαστικά και υπάρχουν κάποια λάθη που όμως δεν αλλοιώνουν το νόημα. Σύντομα θα γίνουν οι σχετικές διορθώσεις και οι απαραίτητες προσθήκες, στο δρόμο προς την τελική διατύπωση της Ελληνικής Μουσικής Πρότασης Σύνθεσης.
Στο δεύτερο κεφάλαιο της πρότασης αναφέρω τον τρόπο αξιοποίησης του δημοτικού μας τραγουδιού και των έργων της λαϊκής μούσας.
Το περιεχόμενο του δεύτερου κεφαλαίου της πρότασής μου, με τα έργα σε εφαρμογή αυτού που ονομάζω μουσικές νουβέλες, αποτέλεσε αντικείμενο επιστημονικής ανακοίνωσης στο Παγκόσμιο Μουσικολογικό Συνέδριο της Τυφλίδας, του δόκτορα μουσικολογίας Απόστολου Παληού, καθηγητή στο μουσικολογικό τμήμα του ΕΚΠΑ, μαέστρου, κορυφαίου Έλληνα πιανίστα, πολυβραβευμένου και διεθνούς φήμης, απόφοιτου της Μουσικής Ακαδημίας του Βερολίνου και της Λειψίας, με μια γενικότερη αναφορά του και στο σύνολο της Νέας Ελληνικής Μουσικής Πρότασης Σύνθεσης.
Η ανακοίνωση προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον του συνεδρίου και ευρύτατο διάλογο, διότι πέραν των άλλων η Νέα Ελληνική Μουσική Πρόταση Σύνθεσης και ιδιαίτερα ο νέος τρόπος αξιοποίησης της ελληνικής μουσικής παράδοσης, που πραγματεύομαι στο δεύτερο κεφάλαιο, μπορεί να αξιοποιηθεί και στη γλώσσα κάθε άλλου λαού, με σεβασμό όμως στους φωνολογικούς, φωνητικούς, γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες που τη διέπουν.
Φυσικά με το σύνολο των νέων μουσικών θεωρήσεων και ιδεών που διατύπωσα για τη Νέα Ελληνική Μουσική Πρόταση Σύνθεσης, αποτελούν το πλαίσιο εφαρμογής της πρότασης σε κάθε γλώσσα, καταλήγει ο Θωμάς Μπακαλάκος.
