Ο Άντλερ από τα πρώτα χρόνια της ζωής του ήρθε αντιμέτωπος με τον θάνατο, την αρρώστια και την αναπηρία, καθώς από μικρή ηλικία είχε ραχίτιδα, που του δημιούργησε δυσκολίες στην ανάπτυξη και κινητικές δυσκολίες, ενώ κινδύνεψε να πεθάνει από πνευμονία, επίσης σε μικρή ηλικία. Και ταυτόχρονα σε μικρή ηλικία βίωσε και τον θάνατο του μικρότερου αδερφού του αλλά και την απόρριψη από τη μητέρα. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να νιώθει υποδεέστερος και κατώτερος και διαρκώς βρισκόταν σε μια προσπάθεια να ξεπεράσει το αίσθημα κατωτερότητας και να αποκτήσει αυτοεκτίμηση και κοινωνική αποδοχή.
Μέσα από τα προσωπικά του βιώματα και την αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους γύρω του παρατήρησε ότι όλοι οι άνθρωποι σε μικρή ηλικία εμφανίζουν ένα αίσθημα κατωτερότητας, που αποτελεί μια τυπική κατάσταση και κοινό στοιχείο όλων των ανθρώπων. Το κλίμα αδυναμίας, ανημπόριας και εξάρτησης από τους ενήλικες οδηγεί τα βρέφη και τα μικρά παιδιά να βιώνουν μια εμπειρία κατωτερότητας, η οποία δίνει το κίνητρο στο άτομο όσο μεγαλώνει να προσπαθεί να αναπτυχθεί και να ξεπεράσει αυτό το αίσθημα κατωτερότητας.
Alfred Adler
Σε περίπτωση που το άτομο δεν καταφέρει να ξεπεράσει το αίσθημα κατωτερότητας, τότε αυτή η κατάσταση παγιώνεται και το άτομο δεν καταφέρνει να αντισταθμίσει τα συνηθισμένα και φυσιολογικά αισθήματα κατωτερότητας που νιώθει με μια αίσθηση επάρκειας. Οι άνθρωποι καταλήγουν να έχουν μια κακή εντύπωση και μια αρνητική γνώμη για τον εαυτό τους, ενώ αισθάνονται ότι υστερούν ή είναι ανεπαρκείς. Η ανάπτυξη συμπλεγμάτων κατωτερότητας οφείλεται είτε σε οργανικά χαρακτηριστικά (σωματικό μειονέκτημα, ατέλεια, αναπηρία, αδυναμία) είτε στη συμπεριφορά του γονιού (παραχάιδεμα ή παραμέληση από τους γονείς).
Σε περίπτωση που το άτομο προσπαθήσει σε υπερβολικό βαθμό να καλύψει αυτά τα αισθήματα κατωτερότητας μπορεί να φτάσει στο άλλο άκρο και να αναπτύξει αισθήματα ανωτερότητας. Πρόκειται για μια κατάσταση όπου το άτομο χαρακτηρίζεται από υπερβολική άποψη και μια μεγαλοποιημένη εικόνα για τον εαυτό, τις ικανότητες και τα επιτεύγματά του, ενώ αισθάνεται ματαιοδοξία, έπαρση και ανωτερότητα και έχει ένα αίσθημα υπεροχής έναντι των άλλων.
- Schultz, D.P. & Schultz, S.E. (2021). Ψυχολογικές Θεωρίες Προσωπικότητας. Πεδίο.
____________________________________________________________
- Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc
