«Η πίεση που συνήθως νιώθουμε, για να αποφεύγουμε τις ενδεχόμενες αστοχίες και να τα κάνουμε όλα σωστά, οδηγεί τις σχέσεις με τα παιδιά μας σε συναισθηματική αποστείρωση και ψυχρότητα. Η διαδικασία της ανατροφής έχει να κάνει με τριβές, με διαμάχες αλλά και με αρμονική συνύπαρξη, με συμφωνίες και αντιπαραθέσεις. Όπου υπάρχει τριβή, υπάρχει και θερμότητα- όπου δεν υπάρχει τριβή, υπάρχει ψυχρότητα. Η ανατροφή είναι συνυφασμένη με τη ζεστασιά, άρα και με τις τριβές. Η διαδικασία της διαπαιδαγώγησης και της ανατροφής δεν λειτουργεί με τη μορφή αντιθέσεων, ανταγωνισμού και επίδειξης γνώσεων. Η ανατροφή είναι μια κοινή πορεία (γονιών- παιδιών), αλληλοτροφοδοτούμενη. Και διαμορφώνεται με βήματα αργά, άλλοτε και γρηγορότερα. Χαράζεται μάλλον με κοινή δράση και προσπάθεια παρά με ‘καλά λόγια’» (σελ. 16).
«Η ικανότητα να θέτει κάποιος όρια στον εαυτό του και στους άλλους δεν μπορεί να είναι το αποτέλεσμα κάποιου εκπαιδευτικού προγράμματος, ούτε συνέπεια μιας εμπειρίας. Στη διαδικασία της οριοθέτησης, ο σκοπός είναι να βιώνουμε τη διαδρομή, όπου το κάθε βήμα μας χαρίζει επιβεβαίωση, πρόοδο ή στασιμότητα- ακόμη και λάθος δρόμο ή και οπισθοδρόμηση κάποιες φορές. Όταν σκοπός μας είναι ακριβώς αυτή η βίωση, τότε, στην πορεία μας επιτρέπονται και οι παρακάμψεις, και οι λάθος διαδρομές- ακόμα και τα αδιέξοδα επιτρέπονται. Το να θεσπίζεις όρια δεν κάνεις τίποτα περισσότερο από το να παρατηρείς και να αποκτάς εμπειρίες καθώς περνάς, κάθε τόσο, από την επιτυχία στην αποτυχία, από την ενθάρρυνση στην αποθάρρυνση, από τη σιγουριά στην αμφισβήτηση. Η θέσπιση των ορίων αποτελεί, μερικές φορές, ένα επιπρόσθετο βάρος στην καθημερινότητα της ανατροφής. Κι όμως, τα όρια, στο τέλος, μάλλον μας απελευθερώνουν από τις καθημερινές τριβές. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να μετατρέψουμε τη διαδικασία της θέσπισης ορίων σε αυτοσκοπό αλλά να τη χρησιμοποιούμε μόνο σαν μέσο ενδυνάμωσης της αυτονομίας. Τα όρια χαράζουν τη διαφορά ανάμεσα στην προσέγγιση και την απομάκρυνση, στην εμπιστοσύνη και την αμφιβολία, στη γνώση και την άγνοια. Η θέσπιση ορίων είναι μια διαδικασία που διαρκεί σε όλη μας τη ζωή, μια διαδικασία που συνοδεύεται από λάθη- λάθη που μας χαρίζουν μοναδικές και, μάλλον ανεπανάληπτες εμπειρίες» (σελ. 17).
Τα όρια δεν θα πρέπει να συνδέονται με αρνητικούς όρους, όπως τιμωρία, αποθάρρυνση, απαγόρευση, άρνηση ή περιορισμός. Το παιδί έχει ανάγκη από σταθερούς κανόνες, αξίες και πρακτικές συμβουλές. Μέσα σε ένα σταθερό και ξεκάθαρο πλαίσιο το παιδί μπορεί να προσανατολιστεί, να προχωρήσει και να συγκριθεί με άλλους. Τα παιδιά χρειάζονται σταθερά πρότυπα από τα οποία νιώθουν ότι παίρνουν αγάπη και προσοχή.
Μόνο μια προσωπικότητα που έχει συμφιλιωθεί με τις αμφιβολίες και τις ατέλειες που φέρει, μπορεί να βάλει όρια, γιατί μόνο μια τέτοια προσωπικότητα αναγνωρίζεται ως αληθινή από τα παιδιά. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται την αμφιβολία και τις εσωτερικές ταλαντεύσεις του γονιού που δεν είναι σίγουρος για τα όρια που βάζει.
Είναι σημαντικό να προσέχουμε και να σεβόμαστε τα παιδιά και να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις επιθυμίες τους, χωρίς όμως να σημαίνει ότι θα εκπληρώσουμε όλες τις ανάγκες τους. Ακούμε το παιδί και εκπληρώνουμε τις επιθυμίες εκείνες που θεωρούμε ότι μπορούν να εκπληρωθούν.
- Rogge Uwe. (2005). Τα παιδιά χρειάζονται όρια. Τα έχουν ανάγκη. Αθήνα: Θυμάρι.
__________________________________
- Κουραβάνας Νικόλαος, Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.
Αναρτήθηκε από Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια, MSc
