ΑΙΩΝΙΟ ΤΕΛΟΣ
Σαν μια ταινία τρόμου
περνά απ’ τα μάτια μου
μπροστά όλη της γης η λησμονιά
θυσία τῷ θεῷ του φόβου.
Ώρα μηδέν και πάμε
στα χνάρια ενός θεού παροπλισμένου
στις προσευχές δειλού πολέμου
τι προσδοκούσες δε θυμάμαι.
Συνωμοσία ευσεβής
πάνω στην πλάτη της ζωής.
Τάξεις, θεσμοί και χρήμα
μα η Ιθάκη ακόμη να φανεί
ιμπεριαλιστική προοπτική
του Ανθρώπου το αιώνιο κρίμα.
Δούλοι κι αφέντες των καιρών
νόθο σκοτάδι των ψυχών.
Επιστροφή στο πάντα
οι Ποιητές μάς καρτερούνε
στο αιώνιο τέλος θα μας βρούνε
και θα γελούν τα βράδια.
Ελευθερία ή σιωπή;
Φως και σκοτάδι πάλι.
Στίχοι – Μουσική – Ερμηνεία: Γιώργος Μάρτος
Δίσκος: Έχουμε υποχρέωση (2014)
Από τον 5ο π.Χ. αιώνα ο πολιτισμός-φιλοσοφία ταλανίζεται σε ένα σύστημα ηθικής πειθαρχίας που απαξιώνει την ανθρώπινη σωματικότητα. Ο Σωκράτης καταδικάζεται φιλοσοφικά από τον Νίτσε, διότι ως φιλόσοφος αποστρέφεται πλέον τη ζωή και την προσπάθεια ανέγερσης μιας αυτόνομης βούλησης, μισώντας τη σωματικότητα και τις διανοητικές δυνάμεις, πάνω σε μια προσπάθεια απελευθέρωσης της ψυχής. Η σωκρατική-πλατωνική φιλοσοφία εμπότισε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό μέσω του Χριστιανισμού. Ο άνθρωπος φθείρεται χάνοντας την πνευματική και βιολογική του δύναμη. Ακόμα και το κράτος, καθώς και οι ιδεολογίες, αποτελούν δόλια κατασκευάσματα της παρακμής του, ως μια αποδοχή και ένα «ξεδιάλεγμα» ισχυρών και αδύνατων. Οι «θεολογίζουσες» θεωρίες άφησαν εκτός το ά-λογο του υποκειμένου και τις δημιουργικές του δυνάμεις.
Σύμφωνα με τον Νίτσε, τρία είναι τα αναπάντεχα βάρη της χριστιανο-πλατωνικής φιλοσοφίας που βαραίνουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Η μετάβαση-υπέρβαση από αυτόν τον κόσμο σε έναν ανώτερο παραδεισιακό, ιδανικό, θεϊκό, υπερβατικό κόσμο. Έπειτα, η δυσφορία της παράδοσης που επιτάσσει την εξίσωση του αδύναμου με τον ισχυρό, με στόχο την καταστροφή του. Τέλος, η παράδοση της «βούλησης για αλήθεια» που διαδίδει την επιθυμία για την απόλυτη και μη προσωρινή αλήθεια. Όλες αυτές οι απάνθρωπες καταστάσεις, τείνουν να υπονομεύσουν τις δημιουργικές, ζωτικές και πραγματικές μας δυνάμεις. Με τον τρόπο αυτό η πνευματική μας κουλτούρα οδηγεί στον μηδενισμό σκοτώνοντας με μίσος τον εαυτό μας και τον κόσμο. Για αυτό «ο Θεός είναι νεκρός». Μοναδικοί τρόποι διαφυγής είναι η συγκέντρωση της δημιουργικής μας δύναμης στο ξεπέρασμα του χριστιανο-πλατωνικού δόγματος με τρεις τρόπους: Αγκαλιάζοντας αυτόν τον κόσμο, αγαπώντας τη μοίρα μας, απορρίπτοντας τον υπερβατικό Θεό. Πρέπει να είμαστε ισχυροί ή να ακολουθούμε τον ισχυρό. Τέλος να ασπαστούμε τον προοπτικισμό, δηλαδή να ξεχάσουμε την αλήθεια και τις διαφορετικές προοπτικές της, απορρίπτοντας τον «Θεό» ή την απόλυτη αλήθεια και ηθικότητα. Για τον Νίτσε, η αληθινή πραγματικότητα δεν υφίσταται πέρα από τα φαινόμενα του κόσμου, κάθε πράγμα εξαντλείται στα αποτελέσματά του. Το «πράγμα καθαυτό» του Καντ για τον Νίτσε είναι ένας μύθος. Ο κόσμος είναι μια δέσμη αποτελεσμάτων των πραγμάτων και φαινομένων, παρά το άθροισμα των «πραγμάτων καθαυτών». Ο Νίτσε «βάλλει» κατά της επανεισαγωγής της χριστιανο-πλατωνικής φιλοσοφίας που επιχείρησε ο Καντ στην αυγή της νεωτερικότητας.
Ο Νίτσε διαχώρισε την υφιστάμενη ηθική κατάσταση σε δύο μορφές, την ηθική του «κυρίου» και του «δούλου». Οι «κύριοι» ή «αριστοκράτες», επικράτησαν λόγω της επιθετικότητας και της διάθεσης επιβολής στους άλλους, αντίθετα οι μετριοπαθείς και φυγόπονοι δούλοι φοβούνται ακόμα και σε περίοδο ειρήνης. Ο διαχωρισμός αυτός δεν έχει να κάνει με την κοινωνικοοικονομική διάσταση, αλλά με την ηθική συμπεριφορά των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, ειδικά για τους δούλους που χαρακτηρίζονται από φόβο και αδυναμία. Ο Νίτσε «φλερτάροντας» με την ηθική των κυρίων, στιγμάτισε τη δουλοπρεπή ηθική, ως τη μεγαλύτερη ασθένεια του ανθρώπου που υποφέρει από τον ίδιο του τον εαυτό, μέσα του. Μήπως ο Καντ ήταν για τον Νίτσε ένας ακόμα δούλος; Μήπως η αρρώστια αυτή μέσα μας είναι ο καντιανός ηθικός νόμος;
Το πρότυπο της ηθικής συμπεριφοράς που ταιριάζει περισσότερο στην ηθική του «κύριου», είναι «υπεράνθρωπος» ή καλύτερα, αυτή που ετοιμάζει τον δρόμο του που οδηγεί σε αυτόν. Ο Ζαρατούστρα είναι ένας προφήτης, προάγγελος της εποικημένης παρουσίας του Υπερανθρώπου μετά τον Θεϊκό θάνατο. Δεν είναι ένα ον με υπερφυσικές ιδιότητες, αλλά μία υπέρβαση της σημερινής πραγματικότητας προς την ελευθερία. Είναι το καινοφανές φυσικό ον (σε αντίθεση με το έλλογο του Καντ) που προβάλλει αδέσμευτο από τις ηθικές παραδοχές της ανθρώπινης περιόδου, χωρίς ευσπλαχνία, αμοιβαιότητα και δημοκρατική ισότητα που ως σήμερα ταλάνιζαν την κοινωνία των δούλων. Το ον αυτό δρα επιθυμητικά μέσω μιας κοσμογονικής δύναμης της φαντασίας και της ορμητικής δημιουργικότητας. Ο Υπεράνθρωπος δεν είναι ο φυγόπονος «δούλος» αλλά ο πολεμιστής «κύριος», έχοντας τον αυτοέλεγχο ως μέσο και όχι ως αυτοσκοπό. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι η «βούληση για δύναμη».
Η ευτυχία και η δύναμη για τον Νίτσε είναι όροι ταυτόσημοι. Θα μπορούσαμε με βεβαιότητα να εκφράσουμε τι δεν είναι ο όρος «βούληση για δύναμη». Δεν είναι η παρανόηση της επιθυμίας για κυριαρχία στους άλλους και του πόθου για εξουσία, δεν είναι μια λογική σχέση, δεν είναι κάτι που μπορεί να αναχθεί σε ταυτότητα. Η βούληση περιέχει την πολλαπλότητα των ενστίκτων και των παρορμήσεων, συνυπάρχει στο υποκείμενο και το αντικείμενο της βούλησης, είναι η συνείδηση που αποτελεί κατάληξη παρά αρχή. Η «βούληση για δύναμη» είναι το ξεδίπλωμα δυνάμεων με προσανατολισμό αλλά χωρίς σκοπό. Είναι η ουσία του κόσμου και του «Είναι». Ο Νίτσε αντιπαρέβαλε έτσι τη «θέληση για ζωή» ενάντια στην ηθική των «δούλων», οδηγώντας το ον στον Υπεράνθρωπο, μακριά από την «ηθική της αγέλης». Είναι ο δρόμος προς την ελευθερία που αντιδιαστέλλεται στην Καντιανή ηθική.
«Η βούληση για δύναμη ή η βούληση για κατοχή είναι η ίδια η ζωή, οπότε ζωή είναι επίσης βούληση για δύναμη». Πέρα από τη σχέση δυνατού και αδυνάτου είναι η υπέρβαση του ίδιου του εαυτού. Ο σχεδιασμός της έννοιας «βούληση για δύναμη» ξεκινά από την προσπάθεια μια νέας ερμηνείας όλου του γίγνεσθαι για να καταλήξει στην απόπειρα επανεκτίμησης όλων των αξιών. Το εργαλείο του νέου φιλοσόφου δεν είναι η «γραφίδα» αλλά το «σφυρί», εναντία στην ευρωπαϊκή «παρακμασμένη σκέψη». Η νέα φιλοσοφία θα δώσει ώθηση από τη βουλητική ορμή και την ανώτερη δημιουργικότητα των αρχέγονων ενστίκτων του υποκειμένου, προς μια «χαρούμενη επιστήμη» μέσω της ανάστασης του πνεύματος. Αυτό είναι το επιτακτικό οντολογικό και ηθικό αίτημα του Νίτσε για επανεξέταση όλων των αξιών ή τη δημιουργία νέων, που αντιπαρατίθεται στην «αγαθή βούληση» του Καντ, η οποία συρρίκνωσε το φυσικό Ον μέσα σε μια ανάγκη για γνώση, σκοτώνοντας τις αξίες του. Ο Θεός πέθανε μαζί με τις αξίες μας σε μια «πορεία» αναζήτησης της αλήθειας!
