Ο Τομάς Λουίς ντε Βικτόρια (Tomás Luis de Victoria, ή ιτ. da Vittoria, 1548 – 27 Αυγούστου 1611) ήταν Ισπανός συνθέτης του 16ου αιώνα και -μαζί με τον Τζιοβάννι Πιερλουίτζι ντα Παλεστρίνα και τον Ορλάντο ντι Λάσσο- ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της Αντιμεταρρύθμισης και της Ρωμαϊκής Σχολής. Εκτός από συνθέτης υπήρξε οργανίστας και τραγουδιστής αξιώσεων, ωστόσο προτιμούσε τη ζωή του συνθέτη παρά του εκτελεστή. Είναι γνωστός και ως «Ισπανός Παλεστρίνα» καθώς ενδέχεται να υπήρξε μαθητής του τελευταίου.
Ο Βικτόρια γεννήθηκε στο Sanchidrián, στην επαρχία Άβιλα της Καστίλλης περίπου το 1548 και πέθανε το 1611. Ήταν το έβδομο από τα εννέα τέκνα του Francisco Luis de Victoria και της Francisca Suárez de la Concha. Στα παιδικά του χρόνια υπήρξε χορωδός του Καθεδρικού Ναού της Άβιλα, ενώ μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1557, βρέθηκε υπό την κηδεμονία του θείου του, Juan Luis.
Λαμβάνοντας μια επιχορήγηση από τον Βασιλιά Φίλιππο Β΄, το 1565 πηγαίνει στη Ρώμη και γίνεται κάντορας στο Γερμανικό Κολλέγιο (Collegium Germanicum), ίδρυμα του Αγίου Ιγνατίου Λογιόλα. Κατά την παραμονή του εκεί, αν και δεν υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις, πιθανότατα μαθήτευσε με τον Παλεστρίνα· εντούτοις, το ιταλικό ύφος σίγουρα τον επηρέασε. Εκτός από τη θέση του στο Γερμανικό Κολλέγιο, διετέλεσε διευθυντής του παρεκκλησίου και δάσκαλος γρηγοριανού μέλους στην Παπική Θεολογική Σχολή (Pontificio Seminario Romano Maggiore), τη χορωδία της οποίας διηύθυνε ο Παλεστρίνα. Όταν ο τελευταίος σταμάτησε, τη θέση του πήρε ο Βικτόρια, ενώ το 1574 χειροτονήθηκε ιερέας. Τον επόμενο χρόνο αναλαμβάνει τη μουσική διεύθυνση στην εκκλησία του S. Apollinare. Η φήμη του ως οργανίστας και μαέστρος εξαπλώθηκε γρήγορα και συχνά του ζητείτο η γνώμη του όσον αφορά σε ζητήματα πρόσληψης μουσικών.
Το 1587, με τη σύμφωνη γνώμη του Φιλίππου Β΄, επιστρέφει στην Ισπανία, όπου τιτλοφορείται εφημέριος της αδελφής του Μαρίας, κόρη του Καρόλου Ε΄, η οποία ζούσε ως μοναχή μαζί με την κόρη της, πριγκίπισσα Μαργαρίτα, στο Monasterio de las Descalzas de S. Clara· εκεί θα εργαστεί για τα επόμενα 24 χρόνια -τόσο ως ιερέας, όσο και ως οργανίστας της Μονής- βγάζοντας πολλά περισσότερα χρήματα απ’ όσα θα κέρδιζε σε κάποιον καθεδρικό ναό. Στα προνόμιά του ήταν και η ελευθερία να ταξιδεύει και έτσι, το 1593, επισκέπτεται για δύο χρόνια τη Ρώμη· τον επόμενο χρόνο δίνει το παρόν στην κηδεία του Παλεστρίνα.
Πέθανε το 1611 και ετάφη στο κοιμητήριο της Μονής, όπου ο τάφος του δεν έχει αναγνωριστεί μέχρι σήμερα.
Μουσικολογικά στοιχεία
Ο Βικτόρια θεωρείται ο σημαντικότερος συνθέτης της Αντιμεταρρύθμισης στην Ισπανία, καθώς και ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες θρησκευτικής μουσικής της Αναγέννησης, είδος στο οποίο αφιερώνεται εξ’ ολοκλήρου. Στυλιστικά, η μουσική του βασίζεται σε απλές μελωδικές γραμμές, δείχνοντας προτίμηση στην ομοφωνική γραφή, χωρίς ωστόσο να λείπει η ρυθμική ποικιλία και οι έντονες και απρόσμενες αντιθέσεις. Εν αντιθέσει με τη Ρωμαϊκή πρακτική, πολλά έργα του διαθέτουν ενόργανα μέρη, ενώ άλλα είναι γραμμένα σε “πολυχωρικό” ύφος, τυπικό χαρακτηριστικό της Βενετσιάνικης Σχολής του Τζιοβάννι Γκαμπριέλι. Με βασικό εργαλείο την πολυφωνία, τα έργα του απηχούν το θρησκευτικό μυστικισμό, ενώ θεωρούνται πιο έντονα και πιο συγκινησιακά από τα αντίστοιχα του Παλεστρίνα. Τα συνθετικά τους ύφη, αν και παρόμοια, παρουσιάζουν κάποιες σημαντικές διαφορές, όπως ο χειρισμός της μελωδικής γραμμής και των διάφωνων διαστημάτων, κάτι που κάνει τα έργα του Παλεστρίνα πιο ρυθμικά και ομαλά, από αρμονικής άποψης. Εντούτοις, ο Βικτόρια έχαιρε της μεγάλης εκτίμησης του Πάδρε Μαρτίνι για τις μελωδικές του φράσεις και την ευχάριστη εφευρετικότητά του.
Χαρακτηριστικό του ύφους του είναι η χρήση πολλαπλών χορωδιών, η κάθε μία από τις οποίες διαθέτει περίτεχνα μέρη στην κάθε φωνή. Το όργανο συχνά παίζει κύριο ρόλο στα χορωδιακά του έργα, ενώ συχνές είναι και οι αναθεωρήσεις του από παλαιότερα έργα.
Το έτος 1572 είναι σημείο αναφοράς στην καριέρα του Βικτόρια, καθώς τότε εκδίδεται το πρώτο του βιβλίο με μοτέτα. Ένα άλλο έργο αναφοράς θεωρείται και το Officium Hebdomadae Sanctae (1585), μια συλλογή 37 κομματιών που καλύπτουν το μουσικό μέρος της Μεγάλης Εβδομάδας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Εκτός από τον Παλεστρίνα, διακρίνονται επιρροές στο έργο του και από δύο άλλους συνθέτες της εποχής: τον Τζιοβάννι Μαρία Νανίνο και τον Λούκα Μαρέντσιο. Ο Βικτόρια θαύμαζε ωστόσο τα μαδριγάλια τους, παρά τα θρησκευτικά τους έργα, ενώ εικάζεται ότι πριν την εγκατάστασή του στη Ρώμη, είχε λάβει μαθήματα από τον Μπαρτολομέ δε Εσκομπέδο.
Το πιο γνωστό του έργο είναι πιθανότατα μια Νεκρώσιμη Λειτουργία (Ρέκβιεμ), που έγραψε για την Αυτοκράτειρα Μαρία, καθώς και το μοτέτο του Ave Maria για 8φωνη χορωδία.
ΠΗΓΗ: wikipedia
