Οι μεταφράσεις αυτές είναι τρεις κραυγές απελπισίας τριών από τους μεγαλύτερους αλλά και τραγικότερους ανθρώπους του πνεύματος, του Holderlin, του Leopardi, του Keats. Ο πρώτος αποχαιρετάει την μεγάλη αγάπη της ζωής του, πριν φύγει στα ξένα, όπου και τρελάθηκε από τον πόνο της απουσίας της, στα τριανταπέντε του χρόνια. Ο δεύτερος, ο μεγάλος λυρικός της Ιταλίας, από τα είκοσί του χρόνια βαριά άρρωστος και με κουρασμένη την όραση, εκφράζει σε λίγους στίχους την πιο απόλυτη άρνηση της αξίας της ζωής που τυχαίνει να γνωρίζω. Ο τρίτος πριν πεθάνει, στα εικοσιεφτά του χρόνια, κάνει μιαν τελευταία προσπάθεια να κρατήσει κοντά του τη νέα που αγαπάει και που φαίνεται να φεύγει την αρρώστια του και το θάνατό του. (Σημείωση του μεταφραστή)
Αποχαιρετισμός
Θελήσαμε να χωριστούμε;
σωστό το λογιάσαμε, φρόνιμο;
Μα μια που χωρίσαμε, πώς
σα φόνος η πράξη μάς τρόμαξε;
Τι ένας θεός
το μέσα μας κόσμον ορίζει.
Να τον προδώσω; Αυτόνε που πρώτος
όλα, και νόημα και ζωή για μας έπλασε,
τον προστάτη κ’ εμψυχωτή του έρωτά μας θεό;
Μονάχα αυτό δε μπορώ,
δε βολεί να το κάνω.
Άλλα στοχάζεται λάθη ο νους του ανθρώπους
σε άλλους σκληρά δουλεύει
σε άλλο νόμο υπακούει.
Μέρα τη μέρα, ω πώς την ψυχή μας
την χαραμίζει η συνήθεια.
Το’ξερα εγώ από πριν, αχ! απ’ όταν
το που όλα τα σκίζει, βαθιά ριζωμένο,
το μίσος χώρισε πια απ’ τους θεούς του
τον άνθρωπο, το’ξερα
με το αίμα πως πρέπει πλερώνοντας
οι καρδιές που αγαπάν να σβηστούνε.
Άσε με πια να σωπάσω!
Από δω πια και πέρα
να μην ξαναδώ τα θανάσιμα ετούτα,
ήσυχα πια να τραβήξω στη μοναξιά μου.
Μα ο χωρισμός ας είναι δικός μας.
Δώσ’ μου το κύπελο η ίδια. Από τ’ άγιο
το δηλητήριο, μαζί σου, που σώζει
και από της λήθης να πιω το πιοτί
κι αγάπη και μίσος
κι όλα πια να ξεχάσω.
Θέλω να φύγω. Με χρόνια ίσως πάλε
θα σε ξανάιδω εδώ πέρα, Διοτίμα,
μα θα’χει όλο του πόθου το αίμα χυθεί,
σαν τους νεκρούς θα’μαστε ο ένας στον άλλον
ειρηνικά πια δυο ξένοι.
Θα κουβεντιάζομε ήσυχα, δισταχτικοί
κ’ οι δυο, στοχαστικοί, καθώς απάνω-κάτω
εδώ θα σεργιανάμε.
Μα να! κι αυτούς που ξέχασαν
που πάλε τους τραβάει
του χωρισμού ο τόπος.
Ζεστή που ακόμα είν’ η καρδιά εντός μας.
Σε βλέπω, λες, μπροστά μου θαμπωμένος.
Φωνές ακούω και γλυκοτράγουδα
και ήχους ακούω σαν από λύρα.
Και να! μέσ’ απ’ τις φλόγες, λυτρωμένο
για ιδές, προς τα ύψη, πώς πετάει
το Πνεύμα.
Εις εαυτόν
Τώρα θ’ αναπαυτείς για πάντα πια,
καρδιά μου κουρασμένη.
Πάει κ’ η στερνή μου πλάνη
που αθάνατον επίστευα τον εαυτό μου,
πάει πια! Καλά το νιώθω,
για τις γλυκές μας πλάνες
δεν έχει η ελπίδα, η ’πιθυμιά έχει σβήσει.
Στάσου λοιπόν για πάντα νια. Περίσσια,
καρδιά μου, καρδιοχτύπησες·
και δεν αξίζει τίποτα
το καρδιοχτύπημά της.
Ανάξια η γη για στεναγμούς.
Πίκρα η ζωή και βαρεμάρα
και τίποτ’ άλλο. Ο κόσμος βούρκος.
Ησύχασε λοιπόν για πάντα κι απελπίσου
για μια στερνή φορά.
Στο γένος μας η μοίρα
δε χάρισε παρά το θάνατο.
Πώς σε περιφρονάει η φύση,
η αγροίκα δύναμη, που κυβερνάει κρυφή
για το κακό ολονών μας,
κι αχ! κι απέραντη ματαιότητα του σύμπαντος.
Στίχοι για τη Φάννυ Μπρόουν
Το ζωντανό μου ετούτο χέρι,
ζεστόν ακόμα τώρα
κι άξιο γερά ν’ αδράξει, –
τόσο – αν ήταν κρύο,
μέσ’ απ’ την παγερή σιωπή του τάφου, –
τόσο θα τις ετρόμαζε τις μέρες σου,
τόσο θα τις επάγωνε
τις νύχτες σου με τα όνειρά τους,
που θε να ευχόσουν
ν’ άδειαζε η καρδιά σου από το αίμα της
για να χυνόνταν κόκκινη η ζωή
πάλε στις φλέβες μου
κ’ έτσι ησυχία να’βρισκε η συνείδησή σου…
– … Για ιδές του, να!
το απλώνω προς Εσένα!
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Δ. Τσάτσος
- Πρώτη δημοσίευση: ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ. ‘Ετος ΚΔ΄, τόμος 48ος, τεύχος 554, 1 Αυγούστου 1950
