Ο Τζον Ρόμπερτ Φόουλς (John Robert Fowles 31 Μαρτίου 1926 – 5 Νοεμβρίου 2005) ήταν Άγγλος λογοτέχνης, που κινούταν ανάμεσα στον μοντερνισμό και τον μεταμοντερνισμό. Στα γραπτά του έχει επηρεαστεί από τους Ζαν-Πολ Σαρτρ, Αλπέρ Καμύ κ.ά. Δίδαξε αγγλικά σε ένα σχολείο στις Σπέτσες κι εκεί εμπνεύστηκε το μυθιστόρημά του «Ο Μάγος» (The Magus, 1965), ένα βιβλίο που έκανε αμέσως ρεκόρ πωλήσεων. Ακολούθησε το βιβλίο «Η γυναίκα του Γάλλου υποπλοιάρχου» (The French Lieutenant’s Woman, 1969), μια ρομαντική ιστορία της Βικτωριανής εποχής. Τα βιβλία του Φόουλς έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και πολλά έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.
Ο Φόουλς γεννήθηκε στο Leigh-on-Sea του Έσσεξ στην Νοτιοανατολική Αγγλία και ήταν γιος τής Γλάντυς Μέι Ρίτσαρντς (Gladys May Richards) και του Ρόμπερτ Τζων Φόουλς (Robert John Fowles), μιας μεσοαστικής οικογένειας εμπόρων. Αρχικά φοίτησε στο Alleyn Court Preparatory School και από το 1939 μέχρι το 1944 σε σχολείο στο Μπέντφορντ, όπου διακρίθηκε στο ράγκμπι και το κρίκετ.
Στη συνέχεια έλαβε ναυτική εκπαίδευση σε σεμιναριακά μαθήματα του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και μέχρι το 1947 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία. Την ίδια χρονιά παρακολούθησε μαθήματα γαλλικών και γερμανικών στο Νέο Κολέγιο της Οξφόρδης. Εκεί συνειδητοποίησε για πρώτη φορά ότι ήθελε να γίνει συγγραφέας, ιδίως μετά από τη μελέτη υπαρξιστών συγγραφέων, όπως του Σαρτρ και του Καμύ.
Μόλις αποφοίτησε απ’ το κολέγιο, ο Φόουλς έλαβε δυο προτάσεις για να διδάξει: τη μία από το γαλλικό παράρτημα του Κολεγίου του Γουίντσεστερ και την άλλη από ένα «παρακμιακό σχολείο στην Ελλάδα. Φυσικά, ενάντια σε κάθε επιταγή της κοινής λογικής», παραδέχεται ο Φόουλς, «διάλεξα τη δουλειά στην Ελλάδα».
Έτσι, το 1951 έγινε καθηγητής αγγλικής γλώσσας στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή Σπετσών. Στο νησί γνώρισε τη μελλοντική του γυναίκα Ελισάβετ Κρίστι (Elizabeth Christy). Τις εμπειρίες και τα βιώματα από τις Σπέτσες τα χρησιμοποίησε στη συγγραφή του βιβλίου «Ο Μάγος» (The Magus, 1966). Την ίδια περίοδο έγραψε και κάποια ποιήματα, που δημοσίευσε αργότερα. Το 1953 απολύθηκε από το σχολείο, μαζί του κι άλλοι καθηγητές, γιατί επιχείρησαν να πραγματοποιήσουν αλλαγές στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο Φόουλς επέστρεψε στην Αγγλία.
Στις Σπέτσες ο Φόουλς σχετίστηκε με την Ελισάβετ Κρίστι (Elizabeth Christy), αλλά παντρεύτηκε μια άλλη δασκάλα του σχολείου. Σύντομα τη χώρισε και στην Αγγλία το 1954 παντρεύτηκε την Κρίστι. Για μια δεκαετία δίδασκε αγγλικά σε αλλοδαπούς σπουδαστές στην Αγγλία στο St. Godric’s College στο Χάμστεντ (Hampstead) στο Λονδίνο.
Ενασχόληση με τη λογοτεχνία
Αφίσα της ταινίας του 1965 «Ο συλλέκτης» (The Collector)
Αφίσα της ταινίας του 1981 «Η ερωμένη του Γάλλου λοχαγού» (The French Lieutenant’s Woman)
Στα τέλη του 1960, αν και είχε ήδη ξεκινήσει να γράφει τον «Μάγο» (The Magus), άρχισε να συγγράφει και τον «Συλλέκτη» (The Collector). Αφού ολοκλήρωσε μια πρώτη μορφή του έργου, το δούλευε για έναν χρόνο ακόμη, προσθέτοντας και αφαιρώντας, πριν αποφασίσει να το δείξει στον εκδότη του. Τελικά, το βιβλίο εκδόθηκε το 1963 και πολλοί Βρετανοί κριτικοί μίλησαν για ένα καινοτόμο θρίλερ.
Η επιτυχία του «Συλλέκτη» σήμαινε πως ο Φόουλς θα μπορούσε να σταματήσει τη διδασκαλία και να αφοσιωθεί στη συγγραφή.
Το 1965 «Ο Συλλέκτης» διασκευάστηκε για τον κινηματογράφο και γυρίστηκε η ομώνυμη κινηματογραφική ταινία.
Παρά τις συμβουλές περί του αντιθέτου του εκδότη του, το επόμενο βιβλίο του Φόουλς, «Ο Άριστος» (The Aristos), ήταν μια συλλογή φιλοσοφικών δοκιμίων.
Στη συνέχεια δούλεψε τα προσχέδιά του γι’ αυτό που έμελλε να αποδειχτεί το πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο του, «Ο Μάγος» (The Magus), που εν μέρει βασίστηκε στις εμπειρίες του από την παραμονή του στην Ελλάδα.
Το 1965 ο Φόουλς έφυγε από το Λονδίνο και μετακόμισε στο Άντεχιλ (Underhill), μια φάρμα στο Ντόρσετ (Dorset), όπου εμπνεύστηκε κι άρχισε να γράφει το βιβλίο «Η ερωμένη του γάλλου υποπλοιάρχου» (The French Lieutenant’s Woman, 1969).
Το 1968 μετακόμισε με τη σύζυγό του στο Λάιμ Ρέγκις του Ντόρσετ (Lyme Regis, Dorset). Έζησαν μεγάλο χρονικό διάστημα στο Μπελμόντ (Belmont), το οποίο ο Φόουλς χρησιμοποίησε ως σκηνικό για τμήματα του βιβλίου Η ερωμένη του γάλλου υποπλοιάρχου.
Την ίδια χρονιά διασκεύασε τον Μάγο για τον κινηματογράφο. Η ταινία κυκλοφόρησε το 1968 σε σκηνοθεσία του Guy Green και με πρωταγωνιστές τους Μάικλ Κέιν και Άντονι Κουίν. Η ταινία δεν άρεσε καθόλου στον Γούντι Άλλεν, ο οποίος όταν ρωτήθηκε τι θα άλλαζε στη ζωή του αν θα του δινόταν η ευκαιρία να ξαναζήσει, απάντησε: «Θα έκανα τα ίδια, εκτός από το να δω την ταινία Ο Μάγος!».
Στα 1969 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα Η ερωμένη του γάλλου υποπλοιάρχου. Μεταφράστηκε σε πάνω από δέκα γλώσσες και εδραίωσε τη φήμη του Φόουλς. Στα 1981 διασκευάστηκε και για τον κινηματογράφο σε σενάριο του Χάρολντ Πίντερ και με πρωταγωνιστές τη Μέριλ Στριπ και τον Τζέρεμι Άιρονς.
Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην αγγλική κωμόπολη Λάιμ Ρέγκις στη νοτιοδυτική Αγγλία.
Ήταν άθεος και το 1998, σε δοκίμιό του στους Τάιμς της Νέας Υόρκης, έγραψε μεταξύ άλλων: «Η αθεΐα δεν είναι ζήτημα ηθικής επιλογής αλλά ανθρώπινης υποχρέωσης».
Συνέγραψε και κάποια ποιήματα και διηγήματα, τα περισσότερα από τα οποία χάθηκαν ή τα κατέστρεψε ο ίδιος.
Το 2008 οι αγγλικοί Τάιμς ανέδειξαν τον Φόουλς ως έναν από τους 50 σημαντικότερους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945 και εξής.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του
Από το 1979 ως το 1988 διετέλεσε έφορος του Μουσείου του Λάιμ Ρέγκις (Lyme Regis Museum). Περιστασιακά προσπάθησε να ασχοληθεί και με τα κοινά στην πόλη του, γενικά όμως ζούσε μια κάπως μοναχική ζωή.
Ο θάνατος της γυναίκας του Ελισάβετ στα 1990 τον επηρέασε σοβαρά και για έναν χρόνο σταμάτησε να γράφει τελείως.
Το 1998 παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, Σάρα Σμιθ (Sarah Smith).
Πέθανε στις 5 Νοεμβρίου 2005, σε ηλικία 79 ετών, στο νοσοκομείο του Axminster στο Λάιμ Ρέγκις (Lyme Regis).
Το 2008 η Elena van Lieshout, μια πρώην ερωμένη του Φόουλς, δημοπράτησε μια σειρά από 120 ερωτικές επιστολές στην δημοπρασία του οίκου Σόθμπις. Η μεταξύ τους αλληλογραφία ξεκίνησε το 1990, όταν ο Φόουλς ήταν 65 ετών. Η Έλενα, μια νεαρή Ουαλή θαυμάστρια και μαθήτρια στο St. Hilda’s College της Οξφόρδης, ήρθε σε επαφή με τον μοναχικό συγγραφέα και ανέπτυξαν μια τρυφερή σχέση μεταξύ τους.
Έργα του
- (1963) The Collector (Ο συλλέκτης, Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
- (1964) The Aristos (δοκίμια)
- (1965) The Magus (Ο Μάγος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
- (1969) The French Lieutenant’s Woman (Η ερωμένη του γάλλου υποπλοιάρχου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
- (1973) Poems by John Fowles
- (1974) The Ebony Tower (Εβένινος πύργος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
- (1974) Shipwreck
- (1977) Daniel Martin
- (1978) Islands
- (1979) The Tree
- (1980) The Enigma of Stonehenge
- (1982) A Short History of Lyme Regis
- (1982) Mantissa
- (1985) A Maggot (Ένα καπρίτσιο, Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
- (1985) Land (με τον φωτογράφο Fay Godwin)
- (1990) Lyme Regis Camera
- (1998) Wormholes – Essays and Occasional Writings (Σκουληκότρυπες, Βιβλιοπωλείον της Εστίας)
- (2003) The Journals – Volume 1
- (2006) The Journals – Volume 2
Βιβλιογραφία
- Βατόπουλος Νίκος: «Τζον Φόουλς, ο ερημίτης της βρετανικής λογοτεχνίας», εφημ. Καθημερινή, 8/11/2005
- Γιανναράς Σπύρος: «Τζων Φώουλς, για την αγάπη», εφημ. Καθημερινή, 20/3/2010
- Γρηγοριάδης Θεόδωρος: Το σκουλήκι έμεινε στο κουκούλι, εφ. Τα Νέα, 26/9/2009
- Μαλακατέ Κατερίνα: Τζον Φόουλς, Ο Μάγος, http://diavazontas.blogspot.gr, 20/5/2016
- Μαλακατέ Κατερίνα: John Fowles, Ο Συλλέκτης, http://diavazontas.blogspot.gr, 25/2/2014
- Χατζηβασιλείου Βαγγέλης: Η αλήθεια στο στόχαστρο, εφ. Ελευθεροτυπία, 4/10/2009
- Aubrey, James R., (1991). John Fowles; A Reference Companion. Greenwood Press. σελ. 22-24. ISBN 0-313-26399-X.
- Warburton, Eileen (2004). John Fowles; A Life in Two Worlds. Viking Press. ISBN 0-670-03283-2.
- The 50 greatest British writers since 1945, https://www.thetimes.co.uk, 5/1/2008
- John Fowles: Virtuoso author of ‘The Collector’, ‘The Magus’ and ‘The French Lieutenant’s Woman’, http://www.independent.co.uk, 8/11/2005
- Reclusive novelist John Fowles dies at 79, Charlotte Higgins, https://www.theguardian.com, 8/11/2005
- http://www.biblionet.gr/author/8308/Τζων_Φώουλς
