Η υπόθεση ότι οι άνθρωποι που είναι μόνοι τους θα αισθάνονται απομονωμένοι και μοναχικοί είναι τόσο ισχυρή που οι μελετητές και άλλοι παρατηρητές χρειάστηκε να μας υπενθυμίσουν, ξανά και ξανά, ότι το μόνος δεν είναι το ίδιο με το μοναχικός. Τι έγινε όμως κατά τους πρώτους μήνες της επιδημίας του COVID-19, όταν μεγάλο μέρος του χρόνου μοναξιάς επιβαλλόταν παρά επιλέγονταν; Και μήπως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες είχαν τις πιο αρνητικές εμπειρίες;
Οι Βρετανοί κοινωνικοί επιστήμονες Netta Weinstein, Thuy-vy Nguyen και Heather Hansen θέλησαν να το ανακαλύψουν. Όταν η πανδημία ήταν σε εξέλιξη μόνο για μήνες και όχι για χρόνια, ζήτησαν από περισσότερους από 2.000 ανθρώπους να περιγράψουν τις πρόσφατες εμπειρίες τους από τον χρόνο που πέρασαν μόνοι τους. Στους συμμετέχοντες περιλαμβάνονταν έφηβοι (13-16 ετών), ενήλικες μέσης ηλικίας (35-55 ετών) και ηλικιωμένοι (65 ετών και άνω). Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό “What time alone offers: Narratives of solitude from adolescence to older adulthood” στο Frontiers in Psychology τον Νοέμβριο του 2021.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ορισμένοι άνθρωποι ένιωθαν αποκομμένοι από τους άλλους όταν ήταν μόνοι τους και αγωνίζονταν με την έλλειψη δομής στη ζωή τους. Πολύ συχνότερα, όμως, οι συμμετέχοντες περιέγραφαν τη μοναξιά τους με θετικούς τρόπους. Εκτιμούσαν τον χρόνο που είχαν για τον εαυτό τους και ένιωθαν γαλήνη όταν ήταν μόνοι τους. Βίωσαν προσωπική ανάπτυξη, ανέπτυξαν νέες δεξιότητες και εκτίμησαν την ελευθερία να κάνουν ό,τι ήθελαν, χωρίς την πίεση των άλλων. Αντί να αισθάνονται απομονωμένοι, ορισμένοι αισθάνονταν στην πραγματικότητα ακόμη πιο συνδεδεμένοι με άλλους ανθρώπους, είτε επειδή τους εκτιμούσαν περισσότερο είτε επειδή η τεχνολογία τους διευκόλυνε να παραμένουν σε επαφή.
Ίσως οι πιο ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις που κατέρριψαν τα στερεότυπα αφορούσαν τις εμπειρίες των μεγαλύτερων σε ηλικία ενηλίκων. Όταν ήταν μόνοι τους, ήταν πιο πιθανό να αισθάνονται γαλήνιοι. Ήταν λιγότερο πιθανό από τους νεότερους να εκφράσουν ανησυχίες για το ότι δεν είχαν τίποτα να κάνουν. Μόνο το 2% από αυτούς παραπονέθηκε ότι ένιωθε αποκομμένος από τους άλλους ανθρώπους. Ήταν περίπου το ίδιο πιθανό με τους μεσήλικες να δηλώσουν ότι εκτιμούσαν την αυτονομία που τους παρείχε η μοναξιά (να κάνουν ό,τι θέλουν, χωρίς πιέσεις). Συναισθηματικά, φάνηκε ότι αποκόμιζαν ακόμη περισσότερα από τις εμπειρίες αυτονομίας τους από ό,τι οι ενήλικες μέσης ηλικίας ή οι έφηβοι.
Αξιολόγηση των εμπειριών τους από τη μοναξιά
Να τι διαπίστωσαν οι ερευνητές όταν άρχισαν να κάνουν ερωτήσεις.
– Η μοναξιά συνοδευόταν από μια γαλήνια αίσθηση: Τα άτομα που βίωσαν τη μεγαλύτερη γαλήνη όταν ήταν μόνοι τους ήταν οι ηλικιωμένοι ενήλικες.
– Η εμπειρία της μοναξιάς είχε θετικό πρόσημο: Αυτή τη φορά, όμως, ήταν οι ενήλικες μέσης ηλικίας που ήταν πιο πιθανό να πουν ότι ο χρόνος που περνούσαν μόνοι τους ήταν επιλεγμένος και πολύτιμος.
Με τα δικά τους λόγια: Πώς έζησαν τη μοναξιά οι έφηβοι, οι μεσήλικες και οι ηλικιωμένοι
Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να σκεφτούν το χρόνο που πέρασαν μόνοι ή χωρίς προσωπική επαφή τους τελευταίους τρεις μήνες (κατά τη διάρκεια του COVID-19) και στη συνέχεια να περιγράψουν τα συναισθήματα που βίωσαν. Οι ερευνητές κωδικοποίησαν τις απαντήσεις των συμμετεχόντων σε οκτώ κατηγορίες. Όλες, εκτός από δύο, ήταν θετικές εμπειρίες μοναξιάς και οι τέσσερις πρώτες κατηγορίες ήταν όλες θετικές.
Προσωπική ανάπτυξη (45%)
Ένα μεγαλύτερο ποσοστό των συμμετεχόντων περιέγραψε εμπειρίες προσωπικής ανάπτυξης κατά τη διάρκεια της μοναξιάς τους από οποιοδήποτε άλλο είδος εμπειρίας. Η αυτοανάπτυξη περιελάμβανε τον αυτοστοχασμό, την πνευματικότητα και την ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας. Για παράδειγμα, ένα 16χρονο κορίτσι δήλωσε: “Ο χρόνος που περνάω μόνη μου ήταν πολύ καλός για να προβληματιστώ σχετικά με το πού πηγαίνω στη ζωή μου”. Ένας 42χρονος άνδρας ανέφερε τον διαλογισμό και την “αποδοχή και εκτίμηση της παρούσας στιγμής”. Οι ενήλικες μέσης ηλικίας ήταν πιο πιθανό να βιώσουν προσωπική ανάπτυξη όταν ήταν μόνοι τους – το 62%. Το 43% των μεγαλύτερων σε ηλικία ενηλίκων και το 23% των εφήβων βίωσαν επίσης αυτο-ανάπτυξη.
Δεξιότητες (44%)
Σχεδόν τόσοι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι ανέπτυξαν επάρκεια όταν ήταν μόνοι τους (44%). Είπαν ότι συμμετείχαν σε δραστηριότητες που οικοδομούσαν δεξιότητες και τους έκαναν να αισθάνονται αποτελεσματικοί. Για παράδειγμα, παρακολουθούσαν διαδικτυακά μαθήματα, έκαναν καλλιτεχνικές εργασίες ή κηπουρική και διέγραψαν πράγματα από τις λίστες με τις εργασίες τους. Περισσότερο από το 40% των συμμετεχόντων σε κάθε ομάδα περιέγραψαν εμπειρίες απόκτησης δεξιοτήτων όταν ήταν μόνοι τους: 49% των ενηλίκων μέσης ηλικίας και 42% τόσο για τους εφήβους όσο και για τους ηλικιωμένους ενήλικες.
Αυτονομία (39%)
Οι συμμετέχοντες αισθάνθηκαν ότι όταν ήταν μόνοι τους, μπορούσαν να κάνουν ό,τι ήθελαν, απαλλαγμένοι από τις πιέσεις των άλλων ανθρώπων. Αισθάνονταν αυτάρκεις και συνδεδεμένοι με τον εαυτό τους. Για παράδειγμα, ένα 13χρονο κορίτσι είπε: “Μου αρέσει ο εαυτός μου και η παρέα που κάνω μαζί του”, μια 44χρονη γυναίκα είπε: “Αισθάνομαι ότι έχω τον έλεγχο” και ένας 77χρονος άνδρας είπε: “Δεν είχα να λογοδοτήσω σε κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό μου”.
Διαταραγμένη ευεξία (30%)
Οι αρνητικές εμπειρίες από τη μοναξιά προέρχονταν από το γεγονός ότι δεν είχαν πολλά να κάνουν, ότι ο χρόνος ήταν αδόμητος και ότι έλειπαν οι ανθρώπινες επαφές. Για παράδειγμα, μια 31χρονη γυναίκα δήλωσε: “Έχω μάθει ότι τις ημέρες που είμαι μόνη μου, αν δεν προγραμματίσω εκ των προτέρων και δεν θέσω στον εαυτό μου μια εργασία ή μια ανταμοιβή για την ημέρα, θα καταλήξω να περνάω το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας στο κρεβάτι, χωρίς να κάνω τίποτα παραγωγικό”.
Οι μεσήλικες ήταν πιο πιθανό να περιγράψουν τέτοιου είδους αρνητικές εμπειρίες (36%). Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες ήταν λιγότερο πιθανό να έχουν τέτοιου είδους ανεπιθύμητες εμπειρίες (24%) και το ποσοστό για τους εφήβους ήταν παρόμοιο (29%). Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες που περιέγραψαν τέτοιου είδους αρνητικές εμπειρίες μοναξιάς είχαν τις λιγότερες πιθανότητες να βιώσουν τον χρόνο που περνούσαν μόνοι τους ως γαλήνιο και τις λιγότερες πιθανότητες να αξιολογήσουν τη μοναξιά τους ως επιλεγμένη και πολύτιμη.
Πηγή:
psychologytoday.com/intl/blog/living-single/202201/growing-learning-connecting-the-benefits-being-alone
