Ο Αντρέ Μασόν (André-Aimé-René Masson, 4 Ιανουαρίου 1896 – 28 Οκτωβρίου 1987) ήταν Γάλλος ζωγράφος και σχεδιαστής, με συμβολή στην εξέλιξη του υπερρεαλισμού και του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού.
Σε ηλικία έντεκα ετών, ξεκίνησε σπουδές ζωγραφικής στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών των Βρυξελλών, έχοντας ως δάσκαλο τον Constant Montald. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι και αργότερα πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη διάρκεια του οποίου τραυματίστηκε σοβαρά. Τα πρώιμα έργα του χρονολογούνται στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και χαρακτηρίζονται από την επίδραση του Αντρέ Ντερέν αλλά και τις αναζητήσεις του Μασόν πάνω στον αναλυτικό κυβισμό.
Η αναγνώριση και η ένταξη στον υπερρεαλισμό
Το 1923 διοργανώθηκε από τον Ντανιέλ-Ανρί Κανβάιλερ η πρώτη ατομική έκθεσή του στο Παρίσι, η οποία προκάλεσε το ενδιαφέρον του Αντρέ Μπρετόν και οδήγησε στη συμμετοχή του Μασόν στην ομάδα των υπερρεαλιστών. Υπό την επίδραση των ιδεών του υπερρεαλιστικού κινήματος, ο Μασόν ασχολήθηκε ενεργά με την αυτόματη ζωγραφική (κατά αναλογία με την αυτόματη γραφή) και έργα του παρουσιάστηκαν στο πρώτο τεύχος του περιοδικού La Révolution Surréaliste (1924). Μαζί με τον Χουάν Μιρό υπήρξε ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του υπερρεαλισμού, μέχρι το 1929, όταν εκδιώχθηκε από το κίνημα.
Μετά τον υπερρεαλισμό
Στη δεκαετία του 1930, το ύφος του διαφοροποιήθηκε και φιλοτέχνησε θέματα δανεισμένα από την ελληνική μυθολογία και τον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Εργάστηκε επίσης για το θέατρο, σχεδιάζοντας τα σκηνικά και τα κοστούμια για το μπαλέτο Les Présages του χορογράφου Léonide Massine (1896-1979), ενώ φιλοτέχνησε τα εξώφυλλα της επιθεώρησης Acéphale του Ζωρζ Μπατάιγ. Την περίοδο αυτή έζησε για ένα μεγάλο διάστημα στη νότια Γαλλία και την Ισπανία, επιστρέφοντας στο Παρίσι το 1937.
Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου κατέφυγε στη Ηνωμένες Πολιτείες, όπου άσκησε επίδραση στον αμερικανικό αφηρημένο εξπρεσιονισμό. Επέστρεψε στη Γαλλία το 1946. Κατά τη μεταπολεμική περίοδο, τα έργα του μαρτυρούν το έντονο ενδιαφέρον του για τον ιμπρεσιονισμό. Το 1965 ανέλαβε μία από τις σημαντικότερες παραγγελίες του, κατόπιν πρόσκλησης του Αντρέ Μαλρώ να φιλοτεχνήσει την οροφή του Θεάτρου Οντεόν (Théâtre de l’Odéon) του Παρισιού.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
- Otto Hahn, Masson, New York: Harry N. Abrams, 1965
- Dawn Ades, André Masson, Vch Pub, 1996
- M. Leiris, G. Limbour: André Masson and his Universe, Geneva: Trois Collines, 1947
