Ένας ύμνος στο χρώμα

Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Βόννη παρουσιάζει έκθεση με τον τίτλο «Το χρώμα είναι πρόγραμμα - Μέρος 1». Μια ιστορία του χρώματος στην τέχνη, αλλά και την καθημερινότητα.

by Times Newsroom

Λέγεται ότι το κίτρινο ανοίγει την όρεξη, το κόκκινο διεγείρει και το πράσινο ηρεμεί.  Υπάρχουν αμέτρητες μελέτες για τις συχνά ασυνείδητες επιρροές των χρωμάτων. Ωστόσο στην τέχνη η απόφαση να χρησιμοποιήσει κανείς ένα πορτοκαλί ή μπλε τρίγωνο είναι συνειδητή, όπως τα σχήματα και τα υλικά. Από τις αρχές του 20ου αιώνα η τεχνική της  αναπαραγωγής και οι νέες δυνατότητες έκφρασης έχουν κάνει τον κόσμο πιο πολύχρωμο, το ίδιο και η τέχνη.

Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Βόννη παρουσιάζει μια ιστορία πλούσια σε αντιθέσεις για την αφαίρεση, τη μονοχρωμία και την ποικιλία των συναισθημάτων τα τελευταία 100 χρόνια. «Το χρώμα είναι πρόγραμμα – Μέρος 1» είναι ο τίτλος της έκθεσης.

«Η τεχνολογία ήταν ανέκαθεν η κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη του χρώματος. Παρατηρούμε ότι τον 19ο αιώνα, μέσω των χρωματικών πειραμάτων, ο χρωματισμός μπήκε στη φωτογραφία», λέει η Εύα Κράους, διευθύντρια του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Βόννη και μία από τις επιμελήτριες της έκθεσης. Ο Σκωτσέζος φυσικός Τζέιμς Κλερκ Μάξγουελ δημοσίευσε την πρώτη έγχρωμη φωτογραφία το 1861. Όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου προστίθενται μαζί, σύμφωνα με μια ορισμένη αναλογία ανάμειξης κόκκινου, πράσινου και μπλε. Η πρώτη έγχρωμη φωτογραφία στην ιστορία της φωτογραφίας προέκυψε από τρεις διαφάνειες που τραβήχτηκαν με έγχρωμα φίλτρα και τοποθετήθηκαν η μία πάνω στην άλλη.

Η κινούμενη εικόνα: πολύχρωμη και μεθυστική

“Οι χωρικοί” του Ογκύστ Ρενουάρ, 1879

Ωστόσο, οι έγχρωμες φωτογραφίες του Μάξγουελ δεν είναι οι πρώτες απόπειρες παραγωγής έγχρωμων εικονογραφήσεων. Δύο δεκαετίες νωρίτερα ο Τζον Χέρσελ, ένας Άγγλος επιστήμονας, είχε αναπτύξει την κυανοτυπία. Το χαρτί είχε υποστεί επεξεργασία με άλατα σιδήρου και γινόταν  μπλε στο φως του ήλιου, τα καλυμμένα μέρη παρέμεναν λευκά.

Προβολές φωτός σε στροβιλιζόμενο μετάξι. Ο χορός του φιδιού έκανε διάσημη τη Λόε Φούλερ μέσα σε μια νύχτα στο Παρίσι. Η χορεύτρια χρησιμοποίησε πρόσθετες επεκτάσεις του χεριού για να κρατήσει το ύφασμα του κουστουμιού της και αυτό να κινείται στον αέρα. Στα τέλη του 19ου αιώνα η συναρπαστική χορογραφία της Φούλερ ανέβηκε στη μεγάλη οθόνη ως μια από τις πρώτες έγχρωμες ταινίες.

Μια άλλη «πολύχρωμη» στιγμή στην οθόνη της τηλεόρασης ήταν όταν ο πρώην Καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Βίλυ Μπραντ ήθελε να ενεργοποιήσει την έγχρωμη τηλεόραση, πατώντας ένα κόκκινο κουμπί τον Αύγουστο του 1967. Η εικόνα της τηλεόρασης άλλαξε χρώμα λίγα μόλις δευτερόλεπτα πριν από την επίσημη έναρξη. Ήταν ένα λάθος, παρόλα αυτά η έγχρωμη τηλεόραση έγινε πραγματικότητα στη Γερμανία, αν και πολύ αργά στην αρχή.

Ο μοντερνισμός άνοιξε το δρόμο

‘Ο πόλεμος των ρόδων’, Σάρα Μόρις, 2019

Η αρχή του μοντερνισμού άνοιξε το χώρο για ιδέες, για νέες σχεδιαστικές επιλογές και χρωματικές συνθέσεις. Οι καλλιτέχνες διάλεξαν αντισυμβατικές αντιθέσεις, χρησιμοποίησαν την αφαίρεση.  Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 η καλλιτέχνης Σοφί Τόιμπερ Αρπ σχεδίασε το “Φουαγιέ Μπαρ” στο Ομπέτ του Στρασβούργου, με τετράγωνα πλακάκια σε μια μεγάλη ποικιλία αποχρώσεων.  Η νέα αυτονομία των χρωμάτων ως ανεξάρτητο σχεδιαστικό μέσο ήταν μια πρόκληση για τους καλλιτέχνες.

Πέρα από αυτό όμως τα χρώματα κυριαρχούν και στην καθημερινότητα. Το λιλά της σοκολάτας Milka ή το μπλε της Nivea είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Τα κίτρινα και πορτοκαλί χρώματα του φθηνού σούπερμάρκετ Aldi είναι μια ακόμα χαρακτηριστική περίπτωση. Τα χρώματα μας καλούν υποσυνείδητα να αγοράσουμε ή να μην αγοράσουμε και οι αφίσες στους τοίχους του Μουσείου Σύχρονης Τέχνης στη Βόννη αλλάζουν δύο φορές την εβδομάδα και αντιπαραθέτουν συνεχώς ανταγωνιστικές εταιρείες κατά τη διάρκεια της έκθεσης.

Κιμ Αϊλίν Στέρτσελ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου

Πηγή: Deutsche Welle

Σχετικά Άρθρα

Leave a Comment

Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Συνεχίζοντας την περιήγησή σας, δίνετε την συγκατάθεσή σας για την χρήση των cookies. Aποδοχή