Ο Φράνκλιν Ντελέινο Ρούζβελτ ή Ρούσβελτ (Franklin Delano Roosevelt, 30 Ιανουαρίου 1882 – 12 Απριλίου 1945) ήταν Αμερικανός πολιτικός, που διετέλεσε 32ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Συχνά αναφέρεται στα αγγλικά με τα αρχικά του ονόματός του, FDR. Υπήρξε πρόεδρος κατά το μεγαλύτερο μέρος της Μεγάλης Ύφεσης και του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Θεωρείται από πολλούς ένας από τους σημαντικότερους Προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών, μαζί με τον Τζορτζ Ουάσινγκτον και τον Αβραάμ Λίνκολν.
Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και ήταν γιος του Τζέημς Ρούζβελτ, επιχειρηματία και γόνου καλής οικογένειας της Νέας Υόρκης, και της Σάρα Ντελέινο. Σπούδασε οικονομικά στο πανεπιστήμιο του Χάρβαντ και στο πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Το 1910 ασχολήθηκε για πρώτη φορά με την πολιτική. Αρχικά εκλέχτηκε γερουσιαστής και το 1913 διορίστηκε υφυπουργός Ναυτικών. Το 1920 έθεσε υποψηφιότητα για αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά ηττήθηκε. Τον Αύγουστο του 1921 προσβλήθηκε από βαριάς μορφής πολιομυελίτιδα, η οποία τον άφησε ημιπαράλυτο. Το 1928 εκλέχτηκε κυβερνήτης της πολιτείας της Νέας Υόρκης και το 1930 επανεξελέγη, βοηθώντας να πέσει η διεφθαρμένη πολιτική οργάνωση Τάμανι Χολ, που έλεγχε την πολιτεία για τρεις αιώνες. Εκείνη την περίοδο ο μεγαλύτερος επικριτής του Ρούζβελτ ήταν ο φασίστας πολιτικός Χιούι Λονγκ. Το 1932 πήρε το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος ως υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ και κέρδισε με μεγάλη πλειοψηφία τις εκλογές του ιδίου έτους. Ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου το 1933 και επανεξελέγη το 1936, το 1940 και το 1944. Μια από τις πρώτες κινήσεις του ήταν να υπογράψει για τη λήξη της Ποτοαπαγόρευσης. Την προεδρεία του Ρούζβελτ χαρακτήρισαν η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης του 1929 και του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου. Ο ίδιος θέσπισε μια σειρά από οικονομικά μέτρα ως άμεση απάντηση στην Ύφεση. Μαζί με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, τον Τσιανγκ Κάι Σεκ και τον Ιωσήφ Στάλιν, ο Ρούζβελτ έπαιξε μεγάλο ρόλο στην ηγεσία των Συμμαχικών Δυνάμεων και στην αντιμετώπιση των Δυνάμεων του Άξονα.
Απεβίωσε στις 12 Απριλίου 1945, λίγο πριν τη λήξη του πολέμου, από εγκεφαλική αιμορραγία. Ήταν νυμφευμένος με την ανιψιά του 26ου προέδρου των Η.Π.Α. Θίοντορ Ρούζβελτ, ο οποίος ήταν 5ος εξάδελφός του, την Έλινορ Ρούζβελτ. Τον διαδέχθηκε στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών ο έως τότε αντιπρόεδρος Χάρρυ Τρούμαν.
Υστεροφημία και κληρονομιά
Μνημείο του ΡούζβελτΟ Ρούζβελτ θεωρείται ευρέως ως μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς και μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα. Οι ιστορικοί συχνά κατατάσσουν τους Ρούζβελτ, Τζορτζ Ουάσινγκτον και Αβραάμ Λίνκολν ως τους τρεις σημαντικότερους προέδρους. Αναλογιζόμενος την προεδρία του Ρούζβελτ, “που έφερε τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσα από την Μεγάλη Ύφεση και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σε ένα ευημερούμενο μέλλον”, ο βιογράφος του δήλωσε το 2007, “Ανυψώθηκε από μια αναπηρική καρέκλα για να σηκώσει το έθνος στα γόνατά του”.
Παρόλα αυτά, ο Ρούζβελτ έμεινε αμφιλεγόμενος σε αρκετές κοινότητες των Ηνωμένων Πολιτειών. Η εσωτερική οικονομική πολιτική του, αν και βοήθησε πολύ την Αμερική να ανταπεξέλθει κατά τη διάρκεια της Ύφεσης, είχε και αρκετά μειονεκτήματα, σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς. Ακόμα, οι πολλές εξωσυζυγικές σχέσεις του Ρούζβελτ είναι αντικείμενο κριτικής απέναντί του ακόμα και σήμερα.
