Ο Γουσταύος Βάσα, επίσης ονομαζόμενος Γουσταύος ο Α΄ (Gustav Vasa, 12 Μαΐου 1496 – 29 Σεπτεμβρίου 1560), ήταν βασιλιάς της Σουηδίας από το 1523 έως το θάνατό του.
Πραγματοποίησε εξέγερση εναντίον της Ένωσης του Κάλμαρ, κατάργησε την αιρετή μοναρχία και επέβαλε κληρονομική μοναρχία στη Σουηδία. Ανήκε στον οίκο των Βάσα, την πρώτη μοναρχική δυναστεία που βασίλευσε ενός ενωμένου σουηδικού βασιλείου. Ο Γουσταύος Α΄ εισήγαγε ένα έντονα συγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης με αποτελεσματική γραφειοκρατία. Ο ρόλος του στην εισαγωγή της σουηδικής κληρονομικής μοναρχίας θεωρείται σήμερα ως η βάση του σύγχρονου έθνους-κράτους της Σουηδίας. Η 6η Ιουνίου, η ημερομηνία που εκλέχτηκε βασιλιάς το 1523 από το σουηδικό Κοινοβούλιο, είναι η εθνική επέτειος της Σουηδίας.
Ο Γουσταύος Α΄ τιμήθηκε αργότερα, και ειδικά από τα τέλη του 19ου αιώνα, ως πατέρας της χώρας, και ως εκ τούτου έχει γίνει σημαντικό εθνικό σύμβολο. Στη σύγχρονη ιστορική θεώρηση, έχει εκτεθεί σε περισσότερο κριτική ανάλυση, όπου τονίζονται ιδιαίτερα οι βίαιες μέθοδοι και η εντατική προπαγάνδα που άσκησε για να εδραιώσει την εξουσία του και να εξολοθρεύσει τους αντιπάλους τους. Ως άτομο ο Γουσταύος ήταν γνωστός τόσο για τον ανελέητο χαρακτήρα του, όσο επίσης και για την αγάπη του στη μουσική. Ο ιστορικός Λαρς Όλαφ Λάρσον (Lars-Olof Larsson) έχει υπογραμμίσει πως ο βασιλιάς με την αδίστακτη στάση του και τη δίψα για δύναμη, άλλα και την πολιτική του ικανότητα, σε μεγάλο βαθμό συμπεριφέρθηκε σύμφωνα με τις αρχές περί διατήρησης ενός ηγεμόνα στην εξουσία, όπως αυτές αναλύονται από τον Νικολό Μακιαβέλλι.
Ο Γουσταύος Α’ της Σουηδίας έμεινε επίσης γνωστός ως ιδρυτής της αρχαιότερης ορχήστρας στον κόσμο, της Kungliga Hovkapellet (ορχήστρα της βασιλικής αυλής). Σε λογιστικά έγγραφα του οίκου του από το 1526 αναφέρονται δώδεκα μουσικοί, πνευστοί και τυμπανιστές, αλλά όχι παίκτες εγχόρδων. Σήμερα η Kungliga Hovkapellet είναι η ορχήστρα της Βασιλικής Όπερας της Σουηδίας.
Οικογένεια
Νυμφεύτηκε πρώτα το 1531 με την Αικατερίνη των Ασκάνια, κόρη του Μάγκνους Α΄ δούκα της Σαξονίας-Λάουενμπουργκ και είχε τέκνο:
- Έρικ ΙΔ΄ 1533-1577, βασιλιάς τη Σουηδίας.
Το 1535 απεβίωσε η Αικατερίνη και ο Γουσταύος Α΄ έκανε το 1536 δεύτερο γάμο, με τη Μαργαρίτα Λέιγιονχουβουντ, κόρη του Έρικ Άμπραχαμσον Λέιγιονχουβουντ και είχε τέκνα:
- Ιωάννης Γ΄ 1537-1592, βασιλιάς της Σουηδίας.
- Αικατερίνη 1539-1610, παντρεύτηκε τον Έντσαρντ Β΄ κόμη της Ανατολικής Φρισίας.
- Καικιλία 1540-1627, παντρεύτηκε τον Χριστόφορο Β΄ μάργραβο του Μπάντεν-Ρόντεμαχερν.
- Μάγκνους 1542-1595, δούκας του Έστεργκετλαντ.
- Άννα-Μαρία 1545-1610, παντρεύτηκε τον Γεώργιο-Ιωάννη Α΄ των Βίττελσμπαχ δούκα του Παλατινάτου-Φέλντεντς.
- Σοφία 1547-1611, παντρεύτηκε τον Μάγκνους Β΄ δούκα της Σαξονίας-Λάουενμπουργκ (ανιψιό της Αικατερίνης των Ασκάνια).
- Ελισάβετ 1549-1597, παντρεύτηκε τον Χριστόφορο δούκα του Μεκλεμβούργου.
- Κάρολος Θ΄ 1550-1611, βασιλιάς της Σουηδίας.
- Καρλ 1544, Στεν 1546-1547, απεβίωσαν νήπια.
Το 1551 απεβίωσε η Μαργαρίτα και το 1552 ο Γουσταύος Α΄ νυμφεύτηκε για τρίτη φορά, με την ανιψιά της 2ης συζύγου του, την Αικατερίνη Στένμποκ, κόρη του Γκούσταφ Όλοφσον Στένμποκ, μέλος του Ιδιαιτέρου Συμβουλίου του βασιλιά (Riksråd).
