Το έργο Η 2α Μαΐου 1808, γνωστό και ως Η έφοδος των Μαμελούκων, είναι πίνακας που δημιούργησε ο Ισπανός ζωγράφος και χαράκτης Φρανθίσκο Γκόγια το 1814. Ο πίνακας απεικονίζει μία σκηνή που εκτυλίχθηκε κατά την Εξέγερση της δευτέρας Μαΐου του 1808 στο Calle de Alcalá κοντά στην πλατεία Πουέρτα ντελ Σολ της Μαδρίτης. Μαζί με το “ταίρι” του, τον πίνακα Η 3η Μαΐου 1808, εκτίθεται στο Μουσείο ντελ Πράδο, στη Μαδρίτη.
Το έργο
Ο Γκόγια πιθανότατα δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας της εφόδου των Μαμελούκων. Οι πίνακές αυτοί του ανατέθηκαν το 1814, μετά την απέλαση του στρατού του Ναπολέοντα από την Ισπανία, από το συμβούλιο που κυβέρνησε την Ισπανία μέχρι την επιστροφή του Φερδινάνδου Ζ’. Ο Γκόγια απεικονίζει του πολίτες της Μαδρίτης ως άγνωστους ήρωες που χρησιμοποιούν τα πλέον αναποτελεσματικά όπλα, όπως μαχαίρια, ενώ επιτίθενται εναντίον ενός στρατού κατοχής που απαρτίζεται από επαγγελματίες. Αυτό δεν ικανοποίησε τον Φερδινάνδο, με αποτέλεσμα οι δύο πίνακες δεν εκτέθηκαν δημοσίως, παρά μόνο αρκετά χρόνια αργότερα. Σε αυτόν τον πίνακα, ο Γκόγια δεν απεικονίζει κάποια συγκεκριμένη πράξη ούτε έχει κάποιο συγκεκριμένο σημείο εστίασης. Η 2α Μαΐου 1808 παρουσιάζει μια δραματικά χαοτική σκηνή του αποπνέει ρεαλισμό.
Φθορά
Κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, όταν η Μαδρίτη βομβαρδίστηκε από εθνικιστές στρατιώτες, η κυβέρνηση αποφάσισε να εκκενώσει το Πράδο από πίνακες. Εξαιτίας ενός ατυχήματος που συνέβη το 1936 στο Benicarlo, κατά τη διάρκεια της μεταφοράς έργων του Γκόγια με ένα φορτηγό, ο πίνακας υπέστη σοβαρή ζημιά, με αποτέλεσμα να λείπουν τμήματα του πίνακα και να προκληθούν σχισμές σε τρία σημεία του έργου. Η πρώτη προσπάθεια αποκατάστασης έγινε το 1941, με χρήση κόκκινου μελανιού το οποίο χρησιμοποιούσε ο Γκόγια για να κάνει διορθώσεις σε πίνακές του. Αργότερα, μεταξύ του 2007 και του 2008, πραγματοποιήθηκαν περαιτέρω διαδικασίες συντήρησης. Τμήμα της φθοράς στην αριστερή ακμή του πίνακα αφέθηκε ως είχε για να υπενθυμίζει στους θεατές τα γεγονότα του εμφυλίου πολέμου.
