Ο Ιβάν Στεπάνοβιτς Κόνιεφ (Ива́н Степа́нович Ко́нев) ήταν Σοβιετικός στρατηγός και στρατάρχης της Σοβιετικής Ένωσης, που ηγήθηκε των δυνάμεων του Κόκκινου Στρατού στο Ανατολικό Μέτωπο κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, υπεύθυνος για την κατάληψη μεγάλου μέρους της κατεχόμενης από τον Άξονα Ανατολικής Ευρώπης.
Γεννημένος από οικογένεια αγροτών, ο Κόνιεφ εγγράφηκε στον Αυτοκρατορικό Ρωσικό Στρατό το 1916 και πολέμησε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1919, προσχώρησε στους Μπολσεβίκους και υπηρέτησε στον Κόκκινο Στρατό κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου. Αφού αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Ακαδημία Φρούνζε το 1926, ο Κόνιεφ σταδιακά ανέβηκε στις τάξεις του Σοβιετικού Στρατού. Μέχρι το 1939, είχε γίνει υποψήφιος στην Κεντρική Επιτροπή του Κομουνιστικού Κόμματος.
Μετά τη γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση το 1941, ο Κόνιεφ συμμετείχε σε μια σειρά από μεγάλες εκστρατείες, συμπεριλαμβανομένων των μαχών της Μόσχας και του Ρζεφ. Ο Κόνιεφ επιπλέον διοικούσε δυνάμεις σε μεγάλες σοβιετικές επιθέσεις στο Κουρσκ, στις επιθέσεις Δνείπερου-Καρπαθίων και Βιστούλα-Όντερ. Τον Φεβρουάριο του 1944, έγινε στρατάρχης της Σοβιετικής Ένωσης. Την παραμονή της γερμανικής ήττας, το 1ο Ουκρανικό Μέτωπο του Κόνιεφ πρόφτασε και πέρασε τα στρατεύματα του Γκεόργκι Ζούκοφ στον αγώνα προς το Βερολίνο. Ο Κόνιεφ εισήλθε πρώτος στην πόλη, αλλά ο Στάλιν έδωσε στον Ζούκοφ την τιμή να καταλάβει το Βερολίνο. Ο Κόνιεφ ήταν επίσης ο πρώτος εκ των Συμμάχων διοικητής, που εισήλθε στην Πράγα, την πρωτεύουσα της Τσεχοσλοβακίας, μετά την εξέγερση της Πράγας.
Αντικατέστησε τον Ζούκοφ ως διοικητή των σοβιετικών επίγειων δυνάμεων το 1946. Το 1956 διορίστηκε διοικητής των ενόπλων δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας και ηγήθηκε της βίαιης καταστολής της Ουγγρικής Επανάστασης. Το 1961, ως διοικητής των Σοβιετικών δυνάμεων στην Ανατολική Γερμανία, διέταξε το κλείσιμο του Δυτικού Βερολίνου στο Ανατολικό Βερολίνο κατά την κατασκευή του Τείχους του Βερολίνου.
Ο Κόνιεφ παρέμεινε δημοφιλής στρατιωτική προσωπικότητα στη Σοβιετική Ένωση μέχρι το θάνατό του το 1973.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Κόνιεφ γεννήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1897 στο χωριό Λοντέινο στο Νικόλσκι Ουγιέζντ του Κυβερνείου Βολόγκντα σε αγροτική οικογένεια ρωσικής εθνικότητας. Αποφοίτησε από ενοριακό σχολείο στο χωριό Γιακοβλέβσκαγια Γκόρα το 1906 και αργότερα από το σχολείο Νικολό-Πουσέμσκι Ζέμστβο στο γειτονικό χωριό Σέτκινο το 1912. Σε ηλικία 15 ετών, βρήκε δουλειά ως δασοφύλακας και ξυλοκόπος στο Ποντοσίνοβετς και στο Αρχάγγελσκ.
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Την άνοιξη του 1916 στρατολογήθηκε στον Αυτοκρατορικό Ρωσικό Στρατό. Στάλθηκε στη 2η Ταξιαρχία Βαρέος Πυροβολικού στη Μόσχα και μετά αποφοίτησε από εκπαίδευση στο πυροβολικό. Το 1917 στάλθηκε στο 2ο Ανεξάρτητο Τάγμα Βαρέος Πυροβολικού στο νοτιοδυτικό μέτωπο ως υπολοχίας και πολέμησε στην επίθεση του Κερένσκι.
Όταν ξέσπασε η Ρωσική Επανάσταση το 1917, επέστρεψε στην πατρίδα του, αλλά το 1918 εντάχθηκε στο κόμμα των Μπολσεβίκων και στον Κόκκινο Στρατό υπηρετώντας στο Πυροβολικό. Κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου, υπηρέτησε με τον Κόκκινο Στρατό στη Ρωσική Δημοκρατία της Άπω Ανατολής. Ο διοικητής του τότε ήταν ο Κλιμέντ Βοροσίλοφ, αργότερα στενός συνάδελφος του Ιωσήφ Στάλιν και του Κομισάριου για την άμυνα. Αυτή η σύνδεση ήταν το κλειδί για την επακόλουθη καριέρα του Κόνιεφ και την προστασία του κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εκκαθάρισης. Στα απομνημονεύματά του, έγραψε: «Μαζί με μια ομάδα απόστρατων, οργάνωσα την ανατροπή της διαχείρισης γης, τη δήμευση γεωργικής γης και τη φυλάκιση εμπόρων». Συμμετείχε στη βίαιη καταστολή της εξέγερσης της Κροστάνδης του 1921.
Το 1926 ο Κόνιεφ ολοκλήρωσε προχωρημένη κατάρτιση αξιωματικών στη Στρατιωτική Ακαδημία Φρούνζε και από τότε έως το 1941 κατείχε μια σειρά προοδευτικά ανώτερων αξιωμάτων και έγινε επικεφαλής πρώτα της Τρανσβαϊκάλης και μετά των στρατιωτικών περιοχών του Βόρειου Καυκάσου το 1940 και το 1941, αντίστοιχα. Το 1934 έγινε διοικητής και πολιτικός κομισάριος της 37ης Μεραρχίας Τυφεκιοφόρων. Το 1937 έγινε αναπληρωτής του Ανώτατου Σοβιέτ και το 1939 υποψήφιο μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος.
B΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Ο Κόνιεφ στο Ανατολικό Μέτωπο, 1945Όταν η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941, ο Κόνιεφ ανέλαβε τη διοίκηση της 19ης Στρατιάς στην περιοχή Βίτσεμπσκ και διεξήγαγε μια σειρά αμυντικών μαχών κατά τη διάρκεια της υποχώρησης του Κόκκινου Στρατού πρώτα στο Σμόλενσκ και μετά στις προσεγγίσεις στη Μόσχα.
Διοίκησε το Μέτωπο Καλίνιν από τον Οκτώβριο του 1941 έως τον Αύγουστο του 1942, διαδραματίζοντας βασικό ρόλο στις μάχες γύρω από τη Μόσχα και τη σοβιετική αντεπίθεση κατά τη διάρκεια του χειμώνα του 1941–42. Για τον ρόλο του στην επιτυχή υπεράσπιση της σοβιετικής πρωτεύουσας, ο Στάλιν προήγαγε τον Κόνιεφ σε αρχιστράτηγο. Το καλοκαίρι του 1942, ο Κόνιεφ οδήγησε το Μέτωπο Καλίνιν και αργότερα το Δυτικό μέτωπο στη μάχη του Ρζεφ.
Διοίκησε το Σοβιετικό Δυτικό Μέτωπο έως τον Φεβρουάριο του 1943, το Βορειοδυτικό Μέτωπο το διάστημα Φεβρουαρίου-Ιουλίου 1943 και το 2ο Ουκρανικό Μέτωπο από τον Ιούλιο του 1943 (αργότερα 1ο Ουκρανικό Μέτωπο) μέχρι τον Μάιο του 1945.
Συμμετείχε στη Μάχη του Κουρσκ, διοικώντας το νότιο τμήμα της σοβιετικής αντεπίθεσης, το Μέτωπο της Στέπας, όπου ήταν ενεργός και ενεργητικός εκθέτης της μασκιρόφκα, της χρήσης στρατιωτικού καμουφλάζ και εξαπάτησης. Μεταξύ των μέτρων μασκιρόφκα που υιοθέτησε για να επιτύχει τακτικό αιφινιδιασμό ήταν η κάλυψη των αμυντικών γραμμών και των αποθηκών, ψεύτικες μονάδες και σημεία προμήθειας, εικονικό δίκτυο άμυνας και χρήση μονάδων αναγνώρισης για την επαλήθευση της ποιότητας των έργων καμουφλάζ και εξαπάτησης του στρατού του. Κατά την άποψη του Ντέιβιντ Γκλαντζ, οι δυνάμεις του Κόνιεφ «δημιούργησαν ένα μεγάλο μέρος του στοιχείου του αιφνιδιασμού».
Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι Γερμανοί υποτίμησαν σοβαρά τη δύναμη των σοβιετικών αμυνών. Ο στρατηγός Γκούσταβ Σμιτ έγραψε ότι «υποθέσαμε ότι υπήρχε ούτε το ένα τέταρτο [της ρωσικής δύναμης] από αυτό που θα αντιμετωπίζαμε».
Μετά τη νίκη στο Κουρσκ, οι στρατοί του Κόνιεφ ανέκτησαν το Μπέλγκοροντ, την Οδησσό, το Χάρκοβο και το Κίεβο. Η επακόλουθη επίθεση Κόρσουν-Σεβτσενκόβσκι οδήγησε στη Μάχη του Κορσούν-Θύλακα Τσερκάσι από τις 24 Ιανουαρίου έως τις 16 Φεβρουαρίου 1944. Αποτελούσε τμήμα της επίθεσης Δνείπερου-Καρπαθίων, όπου το 1ο και το 2ο Ουκρανικό Μέτωπο, που διοικούνταν, αντιστοίχως, από τους Νικολάι Βατούτιν και Κόνιεφ, παγίδευσαν τις γερμανικές δυνάμεις της Ομάδας Στρατιών Νότου σε ένα θύλακα δυτικά του ποταμού Δνείπερου. Κατά τη διάρκεια εβδομάδων μάχης, τα δύο μέτωπα του Κόκκινου Στρατού προσπάθησαν να εξαλείψουν τον θύλακα. Η ακόλουθη μάχη του Κόρσουν τα κατάφερε.
Για τα επιτεύγματά του στην Ουκρανία, ο Κόνιεφ προήχθη από τον Στάλιν σε στρατάρχη της Σοβιετικής Ένωσης τον Φεβρουάριο του 1944. Ήταν ένας από τους αγαπημένους στρατηγούς του Στάλιν και ένας από τους λίγους ανώτερους διοικητές, τους οποίους ακόμη και ο Στάλιν θαύμαζε για τον ανηλεή χαρακτήρα του.
Κατά τη διάρκεια του 1944 τα στρατεύματα του Κόνιεφ προχώρησαν από την Ουκρανία και τη Λευκορωσία στην Πολωνία και αργότερα στην Τσεχοσλοβακία. Τον Μάιο συμμετείχε σε μια αποτυχημένη εισβολή στα Βαλκάνια μαζί με τους στρατηγούς Ρόντιον Μαλινόφσκι και Φιόντορ Τολμπούχιν.
Μέχρι τον Ιούλιο είχε προχωρήσει στον ποταμό Βιστούλα στην κεντρική Πολωνία και του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης. Τον Σεπτέμβριο του 1944, οι δυνάμεις του, που τώρα ορίστηκαν ως 4ο Ουκρανικό Μέτωπο, προχώρησαν στη Σλοβακία και βοήθησαν τους Σλοβάκους αντιστασιακούς στην εξέγερσή τους εναντίον της Γερμανικής Κατοχής.
Τον Ιανουάριο του 1945, ο Κόνιεφ μαζί με τον Γκεόργκι Ζούκοφ ήταν επικεφαλής των σοβιετικών στρατών, που ξεκίνησαν τη μαζική χειμερινή επίθεση στη δυτική Πολωνία, οδηγώντας τις γερμανικές δυνάμεις από το Βιστούλα στον ποταμό Όντερ. Στη νότια Πολωνία, οι στρατοί του κατέλαβαν την Κρακοβία. Σοβιετικοί ιστορικοί και γενικά ρωσικές πηγές ισχυρίστηκαν ότι ο Κόνιεφ έσωσε την Κρακοβία από την καταστροφή, που είχε προγραμματιστεί από τους Ναζί, διατάζοντας επίθεση αστραπής στην πόλη. Η επίθεση του Ιανουαρίου του 1945 εμπόδισε επίσης την προγραμματισμένη καταστροφή της βιομηχανίας της Σιλεσίας από τους Γερμανούς, που υποχωρούσαν.
Τον Απρίλιο, τα στρατεύματά του, μαζί με το 1ο Λευκορωσικό Μέτωπο υπό τον ανταγωνιστή του, Ζούκοφ, άσκησαν πίεση στη γραμμή του Όντερ και προχώρησαν προς το Βερολίνο. Οι δυνάμεις του Κόνιεφ εισήλθαν πρώτες στην πόλη, αλλά ο Στάλιν έδωσε στον Ζούκοφ την τιμή να καταλάβει το Βερολίνο και να σηκώσει τη σοβιετική σημαία πάνω από το Ράιχσταγκ. Ο Κόνιεφ διατάχθηκε στα νοτιοδυτικά, όπου οι δυνάμεις του συνδέθηκαν με κομμάτια του στρατού ξηράς των Ηνωμένων Πολιτειών στο Τοργκάου και επίσης ανακατέλαβαν την Πράγα λίγο μετά την επίσημη παράδοση των γερμανικών δυνάμεων.
Μεταπολεμική σταδιοδρομία
Μετά τον πόλεμο, ο Κόνιεφ διορίστηκε επικεφαλής των σοβιετικών δυνάμεων κατοχής στην Ανατολική Γερμανία και επίσης Ύπατος Αρμοστής των Συμμάχων για την Αυστρία. Το 1946 έγινε διοικητής των σοβιετικών επίγειων δυνάμεων και πρώτος αναπληρωτής υπουργός Άμυνας της Σοβιετικής Ένωσης αντικαθιστώντας τον Ζούκοφ. Κατείχε αυτές τις θέσεις μέχρι το 1950, όταν διορίστηκε διοικητής της στρατιωτικής περιοχής των Καρπαθίων.
Ωστόσο, μετά το θάνατο του Στάλιν, ο Κόνιεφ επέστρεψε στο προσκήνιο. Έγινε βασικός σύμμαχος του νέου ηγέτη του Κόμματος, Νικήτα Χρουστσόφ, και του ανατέθηκε η δίκη του αρχηγού της σταλινικής αστυνομίας, Λαβρέντι Μπέρια, το 1953. Διορίστηκε και πάλι ως Πρώτος Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας και διοικητής των σοβιετικών χερσαίων δυνάμεων, θέσεις που κατείχε μέχρι το 1956, όταν ορίστηκε Διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Λίγο μετά το διορισμό του ηγήθηκε της καταστολής της Ουγγρικής Επανάστασης.
Κατείχε αυτήν τη θέση μέχρι το 1960, όταν αποσύρθηκε από την ενεργό υπηρεσία. Το 1961-62, ωστόσο, ανακλήθηκε και ήταν και πάλι διοικητής των σοβιετικών δυνάμεων στην Ανατολική Γερμανία, όπου διέταξε το κλείσιμο του Δυτικού Βερολίνου στο Ανατολικό Βερολίνο κατά την κατασκευή του Τείχους του Βερολίνου. Στη συνέχεια διορίστηκε στην επίτιμη μάλλον θέση του Γενικού Επιθεωρητή του Υπουργείου Άμυνας.
Μετά την Άνοιξη της Πράγας, ο Κόνιεφ ηγήθηκε αντιπροσωπείας, που επισκέφθηκε την Τσεχοσλοβακία τον Μάιο του 1968 για να γιορτάσει την επέτειο της σοβιετικής νίκης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υποστηρίχθηκε ότι ο Κόνιεφ επισκέφθηκε στρατιωτικές μονάδες στην Τσεχοσλοβακία για να λάβει από πρώτο χέρι πληροφορίες για καλύτερη αξιολόγηση της κατάστασης στη χώρα, αλλά δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία που να το υποστηρίζουν.
Ο Κόνιεφ παρέμεινε μια από τις πιο θαυμαστές στρατιωτικές προσωπικότητες της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι το θάνατό του το 1973. Παντρεύτηκε δύο φορές και η κόρη του, Νατάλια, είναι Πρύτανης του Τμήματος Γλωσσολογίας και Λογοτεχνίας στο Ρωσικό Στρατιωτικό Πανεπιστήμιο.
Το 1969, το Υπουργείο Άμυνας της ΕΣΣΔ δημοσίευσε το πολεμικό υπόμνημα 285 σελίδων του Κόνιεφ. Μεταφράστηκε αργότερα στα αγγλικά τον ίδιο χρόνο και δημοσιεύτηκε από την Progress Publishers στη Μόσχα. Αυτό το έργο καταπιάνεται με την κατάληψη Βερολίνου και Πράγας από τον Κόνιεφ, το έργο του με τον Ζούκοφ, τον Στάλιν, την επιτόπια συνάντησή του με τον στρατηγό Ομάρ Μπράντλεϊ. Δημοσιεύθηκε επίσης στα ισπανικά και στα γαλλικά.
Ο Ιβάν Στεπανόβιτς Κόνεφ θάφτηκε στο Τείχος του Κρεμλίνου μαζί τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της ΕΣΣΔ και αποτελεί σημείο επίσκεψης ακόμα και σήμερα.
Μνημεία
Ο Κόνιεφ έχει μνημεία στο Σβίντνικ, στο Χάρκοβο, στο Πάρκο των Πατριωτών στη Μόσχα, στο Κίροφ, στο Μπέλγκοροντ, στο Νίζνι Νόβγκοροντ, στο Ομσκ και στο Βολόγκντα.
Στις 9 Ιανουαρίου 1991, το μνημείο του στην Κρακοβία διαλύθηκε. Το γλυπτό δόθηκε στη ρωσική πόλη Κίροφ. Η αναμνηστική πλάκα μπροστά από την πολυκατοικία, στην οποία έμενε (τρία τετράγωνα από το Κρεμλίνο), είναι ακόμη τοποθετημένη στον τοίχο από τούβλα.
Το μνημείο του Κόνιεφ, που ανεγέρθηκε από την κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας στο 6ο Διαμέρισμα της Πράγας, το 1980 έγινε αντικείμενο διαμάχης, που κλιμακώθηκε το 2018, μετά την οποία η διοίκηση της πόλης πρόσθεσε επεξηγηματικό κείμενο στο μνημείο, σημειώνοντας τη συμμετοχή του Κόνιεφ στην καταστολή της Ουγγρικής Επανάστασης και της Άνοιξης της Πράγας.
Το μνημείο αφαιρέθηκε στις 3 Απριλίου 2020, με τον Τσέχο πρόεδρο Μίλος Ζέμαν να επικρίνει την απομάκρυνση ως «κατάχρηση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης». Μέσα σε λίγες μέρες, η Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσικής Ομοσπονδίας ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει μια συμβολική έρευνα για την υποτιθέμενη «βεβήλωση των συμβόλων της στρατιωτικής δόξας της Ρωσίας». Ο δήμαρχος του 6ου Διαμερίσματος στη συνέχεια κρυβόταν υπό αστυνομική προστασία λόγω ανησυχιών για φερόμενη απόπειρα δηλητηριασμού του για τις ενέργειές του σχετικά με το άγαλμα. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ήταν εσφαλμένη είδηση.
Μνημείο στο Χάρκοβο
Μνημείο στο Κίροφ
Μνημείο στη Βόλογκντα-
Προτομή στη Σλοβακία
