Το μήνυμά του για την «Ημέρα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος», που τιμάται κατά την αρχή του εκκλησιαστικού έτους, στην εορτή της Ινδίκτου, δημοσίευσε σήμερα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, με αναφορά, μεταξύ άλλων, στον πόλεμο της Ουκρανίας και την επισήμανση ότι «κάθε πόλεμος είναι μία ανθρωπιστική και οικολογική καταστροφή».
Αναλυτικά, το μήνυμα του Παναγιωτάτου:
Ιερώτατοι αδελφοί Αρχιερείς και τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Εισερχόμενοι σήμερον, ευλογία Θεού, εις το νέον εκκλησιαστικόν έτος, τιμώμεν κατά την εορτήν ταύτην της Ινδίκτου την «Ημέραν προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος» και αναπέμπομεν δοξολογικάς και ευχαριστηρίους ευχάς προς τον Κτίστην των απάντων διά το «μέγα δώρον της δημιουργίας».
Διακηρύσσομεν και πάλιν γεγονυΐα τη φωνή, ότι ο σεβασμός προς την κτίσιν και η διαρκής μέριμνα διά την προστασίαν της ανήκουν εις τον πυρήνα της Ορθοδόξου ημών ταυτότητος, ως εν εκ των τιμαλφεστάτων στοιχείων της. Η Εκκλησία γνωρίζει και διδάσκει ότι αιτία της αλλοτριώσεως του ανθρώπου από την «καλήν λίαν» δημιουργίαν και τον συνάνθρωπον είναι η «Θεού αλλοτρίωσις». Υπενθυμίζει δε ευθαρσώς ότι δεν υπάρχει αυθεντική ελευθερία χωρίς την Αλήθειαν και έξω από τήνΑλήθειαν, η οποία είναι η κατ’ εξοχήν ελευθεροποιός δύναμις. «Γνώσεσθε την αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιωάν. η’, 32).
Επί τρεις και πλέον δεκαετίας, η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία προβάλλει μετ’ εμφάσεως και δυναμισμού, διά ποικίλων πρωτοβουλιών, το οικοφιλικόν μήνυμα της Ορθοδοξίας. Η 1η Σεπτεμβρίου 1989 θα σηματοδοτή και θα συμβολίζη εσαεί την έναρξιν ενός ευλογημένου κινήματος, το οποίον παρήγαγε καρπόν πολύν, ανέδειξε τας πνευματικάς και ηθικάς ρίζας και παραμέτρους της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος, εκινητοποίησε πρόσωπα και θεσμούς, ενέπνευσε τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον, έδειξε την οδόν προς αντιμετώπισιν του μεγάλου προβλήματος, οδόν, η οποία διαβαίνει διά μέσου, πρώτον, της κατανοήσεως της συνδέσεως αυτού με την κρίσιν της ανθρωπίνης ελευθερίας και της ανάγκης ριζικής αλλαγής νοοτροπίας και συμπεριφοράς απέναντι εις την κτίσιν, και, δεύτερον, διά της κοινής και πανανθρωπίνης δράσεως, δεδομένων των παγκοσμίων διαστάσεων και των τραγικών επιπτώσεων του οικολογικού ολέθρου.
Πολύτιμον παρακαταθήκην διά το μέλλον αποτελεί η σημαντική συγγραφική παραγωγή εις τον χώρον της θεολογικής οικολογίας, κεντρικήν θέσιν εις την οποίαν κατέχουν αι μελέται του Ιερωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ιωάννου, Καθηγητού και Ακαδημαικού.
Ανεξάντλητον πηγήν εμπνεύσεως θα αποτελούν και αι εισηγήσεις εις τα εννέα εν πλω διεθνή οικολογικά Συμπόσια, εις τα οποία συμμετείχον ονομαστοί ειδικοί επιστήμονες και εκπρόσωποι της πολιτικής, του πολιτισμού και του πνεύματος. Τα κείμενα αυτά είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα και διά την περιβαλλοντικήν αγωγήν, η οποία διεκδικεί σημαντικόν ρόλον εις την σύγχρονον εκπαίδευσιν. Ορθώς έχει λεχθή, ότι «στο μέλλον, μία παιδεία χωρίς οικολογικό προσανατολισμό θα είναι παρωδία παιδείας».
Η αειφόρος ανάπτυξις είναι μονόδρομος. Αυτή, η οποία διασφαλίζει την οικολογικήν ισορροπίαν εις το παρόν και αποτελεί εγγύησιν διά το μέλλον, έχει τους όρους της: την οικολογικήν οικονομίαν, την αλλαγήν εις την γεωργικήν και την βιομηχανικήν παραγωγήν, εις την παραγωγήν και την χρήσιν της ενεργείας, εις τας μετακινήσεις και τας μεταφοράς αγαθών, νέα καταναλωτικά πρότυπα κ. α.
Δυστυχώς, συχνά αι καλαί προθέσεις, αι συμφωνίαι και αι διακηρύξεις, παραμένουν απλή θεωρία, «μεγάλα λόγια», χωρίς αντίκρυσμα εις την πράξιν, «ακάλυπτες επιταγές», όπως έχει γραφή. Η ανθρωπότης δεν συνετίζεται από την κλιματικήν αλλαγήν, τας καταστροφικάς πυρκαιάς, τους καύσωνας, τα πλημμυρικά φαινόμενα, την ραγδαίαν μείωσιν της βιοποικιλότητος, την μόλυνσιν της ατμοσφαίρας και των θαλασσών, την αποψίλωσιν των δασών και τας κοινωνικάς επιπτώσεις της περιβαλλοντικής κρίσεως, με πρώτην την μαζικήν μετανάστευσιν διά περιβαλλοντικούς λόγους.
Εξακολουθεί να τρέφη ψευδαισθήσεις περί της εγγενούς ικανότητος της φύσεως να αυτοπροστατεύεται και να υπερβαίνη τα ανθρωπογενή τραύματα. Γνωρίζομεν, αλλά συνεχίζομεν να δρώμεν ως απληροφόρητοι, να απωθώμεν την αλήθειαν ότι, αναφορικώς προς την σχέσιν με το φυσικόν περιβάλλον, ο σύγχρονος τεχνοκρατικός και οικονομοκεντρικός πολιτισμός μας δεν αποτελεί πρόοδον, εφ’ όσον η μεγαλυτέρα καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος συνετελέσθη εις την εποχήν μας, εποχήν κυριαρχίας της επιστήμης και της οικονομίας.
Η κλιματική αλλαγή είναι μία μεγάλη καταστροφή, η οποία προεκλήθη από την ανθρωπίνην ανευθυνότητα και το αδιέξοδον πρότυπον οργανώσεως της οικονομικής ζωής. Έχομεν μέλλον, μόνον εάν κατανοήσωμεν ότι η προστασία της ακεραιότητος της δημιουργίας όχι μόνον δεν αποτελεί εμπόδιον εις την οικονομικήν ανάπτυξιν, αλλά είναι το όχημα διά πραγματικήν πρόοδον.
Εφέτος, οι εορτασμοί της Ημέρας προστασίας της κτίσεως συνηχούν με την κλαγγήν των όπλων εις την Ουκρανίαν, με την κραυγήν των θυμάτων της πολεμικής βίας, τους βομβαρδισμούς των πόλεων και των υποδομών, την συνοδυνωμένην φύσιν και τους στεναγμούς των προσφύγων. Κάθε πόλεμος είναι μία ανθρωπιστική και οικολογική καταστροφή. Η συνεχιζομένη βία, εκτός από τας χιλιάδας ανθρωπίνων ζωών, τας οποίας καταστρέφει, και την μόλυνσιν του φυσικού περιβάλλοντος, αναγκάζει κράτη και λαούς να επιστρέψουν εις μη φιλικάς προς το περιβάλλον μορφάς εξασφαλίσεως ενεργειακής επαρκείας. Τοιουτοτρόπως, η ανθρωπότης εισέρχεται εις ένα νέον φαύλον κύκλον καταστροφικών αδιεξόδων. Επιβεβαιώνεται δε το λεχθέν ότι ο homo sapiens και σήμερον εξακολουθεί να συμπεριφέρεται εκ παραλλήλου ως homo demens, ως άσοφος και παράφρων.
Αδελφοί εν Κυρίω και τέκνα ευλογημένα,
Διά την Εκκλησίαν, τα στοιχεία του κόσμου, κατά μίαν θεολογικωτάτην διατύπωσιν, «δεν είναι απλώς χρήματα, χρήσιμο υλικό για τις ατομικές ανάγκες του ανθρώπου, αλλά πράγματα, δηλαδή πράξεις – πεπραγμένα ενός δημιουργού Προσώπου». Πάντα τα έργα Κυρίου ευλογούν, υμνούν και υπερυψούν Αυτόν εις τους αιώνας, οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν Του. Αυτό το μήνυμα εκφράζει η μέριμνα της Μεγάλης Εκκλησίας διά την προστασίαν της δημιουργίας. Η ζωή της Εκκλησίας του Χριστού είναι πρόγευσις όσων προσδοκώμεν ως πραγματικότητα εις την Βασιλείαν του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Καθ’ οδόν προς τα Έσχατα, η Αγία Εκκλησία προσφέρει εις τον κόσμον ως οδηγόν το Ευαγγέλιον της χάριτος και την ακλόνητον βεβαιότητα, ότι το κακόν, υπό όλας του τας μορφάς, δεν έχει τον τελευταίον λόγον εις την ιστορίαν.
Κατακλείοντες, ευχόμεθα αίσιον και καρποτόκον τον νέον εκκλησιαστικόν ενιαυτόν, επικαλούμενοι επί πάντας υμάς, πρεσβείαις της Αγιοπρώτου Παναγίας της Παμμακαρίστου, την ζωήρυτον χάριν και το μέγα έλεος του ποιητού και λυτρωτού της κτίσεως όλης, του αρχηγού και τελειωτού της αμωμήτου ημών πίστεως Χριστού του Θεού, Ω η δόξα και το κράτος εις τους απεράντους αιώνας. Αμήν.
Βκβ’ Σεπτεμβρίου α’
Ο Κωνσταντινουπόλεως
διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών
