Οι συγκοινωνίες στην Αθήνα. Από τον Όθωνα στο μετρό

Συγκοινωνιακή σύνδεση Αθήνα-Πειραιά έγινε το 1860 με άμαξες που τις έσερναν άλογα. Τότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ο όρος «λεωφορείο».

by ΗΛΙΑΣ ΛΙΑΜΗΣ
  • ΗΛΙΑΣ ΛΙΑΜΗΣ

Στα πρώτα χρόνια μετά την Επανάσταση, η συγκοινωνία στην λιλιπούτεια τότε Αθηνά εξυπηρετείται με τα γαϊδουράκια και τις καμήλες. Για την επαρχιακή συγκοινωνία υπήρχε και το άλογο. Αλλά και οι λεγόμενοι «μαλτέζοι» ένα είδος μεταφορέων σαν τους σημερινούς χαμάληδες στην λαχαναγορά, χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά ανθρώπων, τους οποίους τοποθετούσαν στους ώμους τους. Αυτό γινόταν, κυρίως, τις βροχερές μέρες, όταν οι κυρίες δεν μπορούσαν να περπατήσουν στα πνιγμένα από τη λάσπη σοκάκια της πόλεως.

Το 1831 εμφανίζονται στην Αθήνα τα δύο πρώτα τροχοφόρα. Ήταν δύο κάρα, που τα έφερε από την Μάλτα ο άγγλος ναύαρχος της μοίρας της Μεσογείου Μάλκολμ, για να μεταφέρει οικοδομικά υλικά στην έπαυλη που έχτιζε τότε στα Πατήσια. Στην συνέχεια εμφανίστηκαν μερικά αμάξια Βαυαρών και εύπορων Αθηναίων, ιδιωτικής όμως χρήσεως.

Συγκοινωνιακή σύνδεση Αθήνα-Πειραιά έγινε το 1860 με άμαξες που τις έσερναν άλογα. Τότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ο όρος «λεωφορείο».

Από το 1855 ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος καταθέτει το νομοσχέδιο «Περί συστάσεως σιδηροδρόμου από Αθηνών εις Πειραιά». Ο επίγειος αυτός σιδηρόδρομος αρχίζει να κατασκευάζεται το 1867 από τον Άγγλο επιχειρηματία Εδουάρδο Πίκερινγκ. Έπειτα από δύο χρόνια, το 1869, αρχίζει να λειτουργεί ο πρώτος σιδηρόδρομος Θησείο – Πειραιά που ανήκε στην «Ανώνυμη Εταιρεία Σιδηροδρόμων Αθηνών Πειραιώς» και έκανε την απόσταση σε 19 περίπου λεπτά. Ήταν ατμοκίνητος. Ηλεκτροκίνητος έγινε έπειτα από πολλά χρόνια, το 1904 και υπήρξε ένας από τους πρώτους σιδηρόδρομους μετρό της Ευρώπης.

Το 1833 η «Εταιρεία Σιδηροδρόμων Αττικής» ανέλαβε την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής, η οποία θα συνέδεε την Αθήνα με το Λαύριο, με μία διακλάδωση για το Ηράκλειο το Μαρούσι και την Κηφισιά. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1885. Είναι η γραμμή πάνω στην οποία κινείτο το γνωστό θηρίο, το τρένο που, στο πέρασμά του, εξαπέλυε καπνούς, συριγμούς και τριγμούς και αγκομαχούσε στους ανήφορους, ως το σημείο να ελαττώνεται τόσο πολύ η ταχύτητα του, ώστε οι επιβάτες να κατεβαίνουν και να… βολτάρουν!

Την ίδια περίπου εποχή, το 1880 για την ακρίβεια, εμφανίστηκαν στην πρωτεύουσα και η πρώτοι ιπποτροχιόδρομοι, καθώς και ένας μόνο ατμοκίνητος τροχιόδρομος, που συνέδεε την Ακαδημία με τις Τζιτζιφιές και το Παλαιό Φάληρο. Ο ατμοτροχιόδρομος αυτός, που οι Αθηναίοι τον ονόμαζαν «κολοσούρτη» λόγω του χαμηλού του αναστήματος και της δυσκινησίας του, είχε 7 ελαφρά βαγόνια με 250 έως 300 επιβάτες.

Η βασιλεία των ιπποτροχιοδρόμων έληξε το έτος 1908 με την εμφάνιση των πρώτων ηλεκτροκίνητων τραμ που παρέμειναν στην Αθήνα μισόν αιώνα ακριβώς. Την ίδια εποχή εμφανίζονται στην Αθήνα και τα πρώτα αυτοκίνητα. Ελάχιστα όμως και βεβαίωση ιδιωτικής χρήσεως. Συγκοινωνία με αυτοκίνητα μικρά, 13 μόνον θέσεων, άρχισε να γίνεται το 1922, με την απότομη αύξηση του πληθυσμού με τους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε άγονες τότε περιοχές έξω από την Αθήνα. Τραμ δεν πήγαινε εκεί, συνεπώς η χρήση αυτών των οχημάτων κρίθηκε απαραίτητη.

Το 1925 ιδρύθηκε η «Ανώνυμη Εταιρεία Λεωφορείων Αυτοκινήτων». Πρόκειται για τον πρόγονο του παλαιού ΕΚΤΕΛ. Έθεσε σε κυκλοφορία 20 καινούργια αυτοκίνητα μεγαλύτερα από εκείνα των 13 θέσεων. Τον ίδιο χρόνο τις συγκοινωνίες της πρωτεύουσας αναλαμβάνει η εταιρεία Πάουερ, στην οποία μετείχαν και οι αναφερόμενες παραπάνω εταιρείες τοπικών συγκοινωνιών. Από το συνδυασμό αυτών προέκυψαν δύο εταιρείες η «Εταιρεία Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων» και η «Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών». Η τελευταία, το 1927, έθεσε στην κυκλοφορία λεωφορεία χρώματος πράσινου, τα οποία οι Αθηναίοι ονόμασαν «Πάουερ». Η δεύτερη, το 1940 έθεσε στην κυκλοφορία Τραμ κίτρινου χρώματος. Καλύφθηκε έτσι μέσα στην πρωτεύουσα συγκοινωνιακό δίκτυο 55 χιλιομέτρων. Παράλληλα, κινούνταν και αυτοκίνητα κοινών ταμείων, που αργότερα, στα χρόνια μας, εξελίχθηκαν σε μεγάλους συγκοινωνιακούς οργανισμούς.

Το 1959 το τραμ αποχαιρέτησε την Αθήνα κάνοντας το τελευταίο δρομολόγιο Ιπποκράτους – Κολοκυνθούς.

Αληθινή επανάσταση στη συγκοινωνία της Αθήνας έφερε το Μετρό, το οποίο συμπεριέλαβε την παλαιά γραμμή του 1869 Κηφισιά-Πειραιάς με ανταπόκριση σε άλλες δύο γραμμές.. Η κατασκευή του στηρίχτηκε σε μία παλαιά γαλλική  μελέτη που είχε ήδη παρουσιαστεί από το 1957(!). Τα έργα όμως δεν προχώρησαν λόγω έλλειψης απαιτούμενων κονδυλίων αλλά και τεχνικών προβλημάτων που δημιουργούσε η ύπαρξη αρχαιοτήτων στο υπέδαφος. Το έργο ερχόταν διαρκώς στο προσκήνιο μέχρι που το 1991 η ελληνική κυβέρνηση ξεκίνησε την διαγωνιστική διαδικασία. Τελικώς, η λειτουργία του Μετρό ξεκίνησε το 2000 και ήδη έχει καθοριστεί η επέκταση του δικτύου έως το 2029.

Τέλος, η ένωση του αστικού Μετρό με τον προαστιακό σιδηρόδρομο επέκτεινε ουσιαστικά τον αστικό ιστό προς το νέο αεροδρόμιο, τη Χαλκίδα και το Αίγιο.

Πηγή: ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ

Σχετικά Άρθρα

Leave a Comment

Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Συνεχίζοντας την περιήγησή σας, δίνετε την συγκατάθεσή σας για την χρήση των cookies. Aποδοχή