- ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΑΡΑΤΑΡΑΚΗΣ*
Ο μύθος της Βαβέλ είναι πολύσημος. Η πολυγλωσσία χρησιμοποιήθηκε για να επιφέρει την έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη μιας κοινωνικής ομάδας, παράλληλα όμως δημιούργησε τον σημερινό κόσμο με τον πλούτο και την πολυπρισματική θεώρηση της ζωής, αλλά και τη βαθύτερη κατανόηση μιας κοινωνίας πολύμορφης και πολύτροπης.
Η ποικιλία των πλούσιων δεδομένων μιας έρευνας καθιστά συχνά αδύνατη την επικοινωνία ανάμεσα σε επιστήμονες του ίδιου κλάδου. Γι’ αυτό τουλάχιστον στις θετικές επιστήμες αγωνίζονται να προσδιορίσουν με απόλυτη ακρίβεια τη σημασία των εννοιών και των όρων που χρησιμοποιούν.
Σήμερα διαπιστώνουμε όλο και περισσότερο πόσο η πολυσημία των εννοιών στις θεωρητικές επιστήμες και στον πολιτικό λόγο δημιουργεί αντιπαλότητες και συγκρούσεις.
Από τον εκδοτικό οίκο ΠΟΛΙΣ που έχει γράψει λαμπρή ιστορία στις εκδόσεις της πολιτικής και θεωρητικής επιστήμης, αλλά και στη λογοτεχνία κυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση τον Σεπτέμβριο του 2022 το δοκίμιο του Γιάννη Μπαλαμπανίδη «Ιδέες της προόδου και της συντήρησης, δοκίμιο για την πολιτική σε ρευστούς καιρούς».
Ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης είναι ένας νέος επιστήμονας που έχει σπουδάσει νομικά και πολιτικές επιστήμες στην Ελλάδα και στη Γαλλία. Είναι διδάκτωρ Συγκριτικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει επίσης εκδώσει και μια συλλογή διηγημάτων που έχει βραβευθεί.
Στο βιβλίο αυτό με πλήρη επιστημονική επάρκεια και γνώση της διεθνούς βιβλιογραφίας προσπαθεί να διευκρινίσει βασικές έννοιες που χρησιμοποιούνται σήμερα στον δημόσιο πολιτικό λόγο και να δώσει το πραγματικό τους αντίκρισμα. Δεν περιορίζεται στη χώρα μας αλλά αναλύει τις πολιτικές επιλογές σε όλη τη Δυτική Ευρώπη και στην Αμερική.
Σήμερα μετά την τελευταία εκλογική αναμέτρηση και τα αποτελέσματα που προέκυψαν δίδοντάς μας μια οκτακομματική Βουλή με την κυριαρχία της συντηρητικής παράταξης και πολλά μορφώματα ακροδεξιά, αλλά και την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ που πραγματικά αποτελεί μια μη αναμενόμενη εξέλιξη, ο συγγραφέας μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς λειτούργησε το εκλογικό σώμα και ιδιαίτερα η νέα γενιά. Δείχνει ότι η έννοια λαϊκισμός που χρησιμοποιείται και από τη δεξιά και από την αριστερά, ως καταγγελία, έχει χάσει τη νοηματική της αξία.
Παραμένει όμως ακόμα ισχυρή η διάκριση αριστερά-δεξιά, αλλά και πρόοδος- συντήρηση, μόνο που στη μακρόχρονη χρήση τους το περιεχόμενό τους έχει αλλάξει και εμπλουτιστεί. Στην πολιτική φυσικά είναι αναγκαίο να διατυπώνονται διαφορετικές απόψεις, να αντιπαρατίθενται και τελικά τα συναισθήματα αγανάκτησης και οργής να διαμορφώνονται σε πολιτικές προτάσεις που απαντούν αποτελεσματικά στα σύγχρονα προβλήματα σε ρευστούς καιρούς. Η ξύλινη γλώσσα και η καταγγελιολογία οδηγεί τους ψηφοφόρους σε απαξίωση της πολιτικής και τελικά βλάπτει τη δημοκρατία και δημιουργεί επικίνδυνες ρωγμές.
Είναι ένα χρήσιμο βιβλίο που καταγράφει και ερμηνεύει τις τελευταίες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εξελίξεις που, αν τα πολιτικά υποκείμενα αδιαφορήσουν και εφησυχάσουν στις δάφνες τους, το μέλλον της Ευρώπης με τον αυξανόμενο ευρωσκεπτικισμό διαφόρων μορφών, την αδιαφορία και τον στείρο ατομικισμό δεν θα είναι ίσως ευχάριστο. Το όπλο των επιστημόνων είναι ο λόγος και τα κείμενά τους. Κάποτε πρέπει να ακουστούν.
*Ο κ. Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος
