Ο Λαβρέντι Πάβλοβιτς Μπέρια (γεωργιανά: ლავრენტი პავლეს ძე ბერია, ρωσικά: Лаврентий Павлович Бéрия, 29 Μαρτίου 1899 – 23 Δεκεμβρίου 1953) ήταν Σοβιετικός πολιτικός, επικεφαλής του σοβιετικού μηχανισμού ασφαλείας και των μυστικών υπηρεσιών υπό τον Στάλιν. Ο Λαβρέντι Πάβλοβιτς Μπέρια γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1899 στην Γεωργία που τότε ήταν ανήκε στην Ρωσική Αυτοκρατορία.
Επικεφαλής της NKVD
Προς το τέλος της περιόδου των σταλινικών εκκαθαρίσεων (1936-1940) είχε γίνει αναπληρωτής και στη συνέχεια επικεφαλής της NKVD αντικαθιστώντας τον Νικολάι Γιεζόφ και διεξήγαγε εκκαθάριση και στην ίδια τη NKVD. Ο Μπέρια άσκησε τη μεγαλύτερη επιρροή του κατά τη διάρκεια και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και αμέσως μετά τον θάνατο του Στάλιν το 1953, όταν, ως πρώτος αντικαταστάτης του Πρωθυπουργού, εφάρμοσε μια σύντομη εκστρατεία φιλελευθεροποίησης.
Ο Μπέρια υπήρξε ο μακροβιότερος και έχων τη μεγαλύτερη επιρροή από τους αρχηγούς της μυστικής αστυνομίας του Στάλιν, με το αποκορύφωμα αυτής της επιρροής να λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Διαρκώς διοικούσε τεράστιες μονάδες του σοβιετικού κράτους και υπηρέτησε ως ντε φάκτο Στρατάρχης της Σοβιετικής Ένωσης, επικεφαλής των επιχειρησιακών μονάδων της NKVD και υπεύθυνος για τις αντιπαρτιζανικές επιχειρήσεις στο Ανατολικό Μέτωπο στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, αλλά και ενεργώντας ως οπισθοφυλακή για τον εκφοβισμό χιλιάδων «προδοτών, παραιτημένων, δειλών και μονίμως επικαλούμενων ασθένεια».
Ως διοικητής των Γκουλάγκ
Ο Μπέρια διοίκησε το αχανές σύμπλεγμα των στρατοπέδων εργασίας του Γκουλάγκ και ήταν ο κυρίως υπεύθυνος για την παρακολούθηση οργανισμών μυστικής άμυνας που έγιναν γνωστοί με το όνομα σαράσκα και οι οποίοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πολεμική προσπάθεια. Έπαιξε επίσης αποφασιστικό ρόλο στον συντονισμό των Σοβιετικών Παρτιζάνων, αναπτύσσοντας ένα εντυπωσιακό δίκτυο κατασκοπείας και σαμποτάζ πίσω από τις γερμανικές γραμμές. Παρακολούθησε τη Διάσκεψη της Γιάλτας στο πλευρό του Στάλιν, ο οποίος τον σύστησε στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Φραγκλίνο Ρούζβελτ ως “ο δικός μας Χίμλερ”. Μετά τον πόλεμο οργάνωσε την κομμουνιστική κατάληψη των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Η ασυμβίβαστη σκληρότητα με την οποία ο Μπέρια ασκούσε τα καθήκοντά του και η ικανότητά του να παράγει αποτελέσματα κορυφώθηκε στην επιτυχία του όσον αφορά την παρακολούθηση του σοβιετικού προγράμματος παραγωγής ατομικής βόμβας. Ο Στάλιν τού είχε δώσει απόλυτη προτεραιότητα και το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από πέντε χρόνια στο μεγαλύτερο μέρος του λόγω της σοβιετικής κατασκοπείας ενάντια στη Δύση που οργανώθηκε από τη NKVD του Μπέρια.
Μέρος της κυβερνώσας τρόικας
Αποτέλεσε για σύντομο διάστημα μέρος της κυβερνώσας τρόικας με τον Γκεόργκι Μαλενκόφ και τον Βιατσεσλάβ Μόλοτωφ. Παρ’ όλα αυτά, την ίδια χρονιά αυτός συνελήφθη και εκτελέστηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ισχυρίστηκε ότι είχε δηλητηριάσει τον Στάλιν, σύμφωνα με τις αναμνήσεις του Μόλοτωφ.
