Ο Αϊζάια Μπερλίν (Иса́йя Бе́рлин, 6 Ιουνίου 1909 – 5 Νοεμβρίου 1997) ήταν εβραϊκής καταγωγής Ρώσος θεωρητικός της κοινωνικής και πολιτικής σκέψης και διακεκριμένος ιστορικός των ιδεών. Υπήρξε μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας, μέλος του Τάγματος της Αξίας και ένας εκ των ιδρυτών και πρώτος πρόεδρος του Wolfson College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους στοχαστές του εικοστού αιώνα και κυρίαρχος μελετητής της γενιάς του. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός για την διάλεξή του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης το 1958 πάνω στο θέμα «Δύο Έννοιες της Ελευθερίας» και για τις διαλέξεις A.W. Mellon (Καλές τέχνες) που έδωσε στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον το 1965. Ανέπτυξε τη θεωρία της ύπαρξης δύο ειδών ελευθερίας, της θετικής και της αρνητικής προσδιορίζοντας την πρώτη ως δυνατότητα του πράττειν απρόσκοπτα και τη δεύτερη ως την προστασία από τις παρεμβάσεις άλλων, είτε των ανθρώπων είτε της κυβέρνησης. Είναι ενάντιος όχι μόνον σε σε κάθε μορφή απολυταρχισμού και ολοκληρωτισμού, αλλά και σε κάθε μελλοντική Ουτοπία θεωρώντας ότι ο άνθρωπος πρέπει να βιώνει το παρόν και να μην το αμελεί, προσδοκώντας μια μακροπρόθεσμη χίμαιρα. Για την προσφορά του ως ιστορικού των ιδεών, έχει τιμηθεί με τα βραβεία Erasmus, Lippincott και Agnelli, αλλά και με το βραβείο Jerusalem για τη δια βίου προάσπιση των πολιτικών ελευθεριών.
Ο Αϊζάια Μπερλίν ήταν το μοναχοπαίδι μιας ευκατάστατης Εβραϊκής οικογένειας. Ο πατέρας του, Μέντελ Μπερλίν, ήταν έμπορος ξυλείας. Ο Μπερλίν πέρασε την παιδική του ηλικία στην Ρίγα της Λετονίας (τότε ανήκε στη Σοβιετική Ένωση – πρωτεύουσα της Λετονίας). Πριν εγκατασταθεί η οικογένειά του στη Λετονία το 1920 έζησε στην Πετρούπολη, όπου έγινε μάρτυρας των επεισοδίων που προκάλεσε η Ρωσική Επανάσταση του 1917. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η οικογένεια του μετανάστευσε στη Ρίγα, αλλά και εκεί είχε δυσκολίες με τις αρχές της Λετονίας με αποτέλεσμα να φύγουν στην Αγγλία το 1921, όταν ο Μπερλίν ήταν δώδεκα ετών και έζησαν αρχικά στο Νότιο Κένσιγκτον και αργότερα στο Χάμπστεντ. Παρακολούθησε μαθήματα στο σχολείο του Αγίου Παύλου (St. Paul΄s School) του Λονδίνου, και μετέπειτα στο Corpus Christi College της Οξφόρδης, όπου σπούδασε Κλασικές Σπουδές, Φιλοσοφία, Πολιτική Επιστήμη και Οικονομική Επιστήμη. Από το 1957 έως το 1967 ήταν καθηγητής της κοινωνικής και πολιτικής θεωρίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το 1966 έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ίδρυση του Wofson College της Οξφόρδης και επίσης διετέλεσε πρόεδρος της Βρεταννικής Ακαδημίας 1974-1978.
Πέθανε το 1997, σε ηλικία 88 ετών.
Πρώιμα έργα
Με βάση την παραπάνω διαφωτιστική αλληγορία, οι άνθρωποι εντάσσονται στις δύο παραπάνω κατηγορίες. Ο Σίγκμουντ Φρόυντ και το ασυνείδητο, ο Κάρολος Δαρβίνος και η φυσική επιλογή, ο Καρλ Μαρξ και η ταξική πάλη, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και σχετικότητα, ο Άνταμ Σμιθ και ο καταμερισμός της εργασίας ήταν όλοι σκαντζόχοιροι. Συνομιλία μεταξύ Jim Collins και Marvis Bressler, Indep. Οκτώβριος 2002
Εργογραφία
- Η εποχή του Διαφωτισμού (The age of Enlightenment) 1956
- Τέσσερα δοκίμια για την ελευθερία (Four Essays on Liberty) 1969
- The sence of Reality, εκδ. John Murray 1993
- Οι ρίζες του ρομαντισμού (The roots of Romanticism) 1999 (μεταθανάτια), Ελλην. έκδ. Scripta ISBN 960-7909-22-4
- The Magus of the North, edited by H.Hardy 1997
- The proper study of Mankind, edited by H.Ηardy 1998 ISBN 9780712673228
- Τρεις κριτικοί του Διαφωτισμού: Βίκο, Χάμαν, Χέρντερ (Three Critics of thw Enlightenment: Vico, Hamann, Herder 2000
- Καρλ Μαρξ, η ζωή και το έργο του, Εκδ. Scripta
- Κόντρα στο ρεύμα,εκδ. Scripta
Πηγές
- John Gray, Princeton University Press, 1996
