Ο Αμέριγκο Βεσπούτσι (Αμερίκιος, Amerigo Vespucci), 9 Μαρτίου 1454 – 22 Φεβρουαρίου 1512) ήταν Ιταλός εξερευνητής, οικονομολόγος, θαλασσοπόρος και χαρτογράφος που απέδειξε ότι η Βραζιλία και οι Δυτικές Ινδίες δεν αποτελούν τις ανατολικές παρυφές της Ασίας, όπως αρχικά εικαζόταν από τα ταξίδια του Κολόμβου, αλλά ότι αποτελούσαν μια ξεχωριστή ήπειρο άγνωστη έως τότε στους Αφρο-Ευρασιάτες.
Ο Αμέριγκο Βεσπούτσι γεννήθηκε στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Ήταν το τρίτο παιδί μιας ευυπόληπτης οικογένειας. Ο πατέρας του ήταν συμβολαιογράφος για τη συντεχνία των μετατροπέων χρημάτων της Φλωρεντίας. Ο ρόλος του Βεσπούτσι έχει συζητηθεί πολύ, ιδιαίτερα λόγω δύο επιστολών, η αυθεντικότητα των οποίων έχει αμφισβητηθεί: τη “Mundus Novus” (Νέος Κόσμος) και τη “Lettera” (ή “Τα Τέσσερα Ταξίδια”). Μερικοί έχουν ισχυριστεί ότι ο Βεσπούτσι υπερέβαλλε για τη συνεισφορά του και κατασκεύασε εσκεμμένες πλαστογραφίες, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι οι δύο επιστολές ήταν αντιγραφή και παραποίηση άλλων επιστολών που είχαν γραφεί από άλλους την ίδια περίοδο. Όταν έφτασε στις ακτές της σημερινής Βόρειας Καρολίνας, ο Αμέριγκο έγραψε στην Ισπανία για να ανακοινώσει ότι η εδαφική έκταση που βρήκαν ήταν πολύ μεγαλύτερη από το αναμενόμενο. Από αυτές τις επιστολές, το ευρωπαϊκό κοινό έμαθε για την Αμερική και για πρώτη φορά η ύπαρξή της έγινε γνωστή σε όλη την Ευρώπη μέσα σε μερικά έτη από τη δημοσίευσή τους. Μπορεί να ήταν η δημοσίευση και η κυκλοφορία των επιστολών του που οδήγησαν το Μάρτιν Βαλντζεεμύλλερ (Martin Waldseemuller) να ονομάσει τη νέα ήπειρο Αμερική στον παγκόσμιο χάρτη του το 1507. Ο Βεσπούτσι αναφερόταν στον εαυτό του ως “Americus Vespucius” στις επιστολές του στα Λατινικά, έτσι ο Βαλντζεεμύλλερ βασίστηκε για το νέο όνομα στη λατινική μορφή του μικρού ονόματος του Βεσπούτσι. Το όνομα “Amerigo” είναι μια Ιταλική μορφή του μεσαιωνικού Λατινικού “Emericus”, το οποίο μέσω της Γερμανικής μορφής “Heinrich” (στα Αγγλικά Henry και στα Ελληνικά Ερρίκος) προέρχεται από το Γερμανικό όνομα “Haimirich”. Οι δύο υπό αμφισβήτηση επιστολές, υποστηρίζουν ότι ο Βεσπούτσι έκανε τέσσερα ταξίδια στην Αμερική, ενώ μόνο τα τρία έχουν επιβεβαιωθεί από άλλες πηγές. Τώρα γενικά είναι αποδεκτό από τους ιστορικούς ότι κανένα ταξίδι δεν έγινε το Μάιο του 1497 (που άρχισε σύμφωνα με τους ισχυρισμούς από το Κάδιξ στις 10 Μαΐου του ίδιου έτους).
Τα ταξίδια του στην Αμερική
Τα ονόματα των πλοίων με τα οποία ο Αμεριγκο Βεσπούτσι ταξίδευσε στήν Αμερική ήταν τα San Antiago, Repertaga, Wegiz και το Girmand.
Το πρώτο ταξίδι
Το έτος 1499 – 1500, ο Βεσπούτσι συμμετείχε σε μια αποστολή που οδηγήθηκε από τον Αλόνσο ντε Οχέντα (Alonso de Ojeda). Όταν έφτασαν στην ακτή της σημερινής Γουιάνας, οι δύο τους φαίνονται να χωρίζουν. Ο Βεσπούτσι έπλευσε νότια, ανακάλυψε τις εκβολές του Αμαζονίου ποταμού, πριν να γυρίσει πίσω και βρεθεί στο Τρινιντάντ και στον ποταμό Ορινόκο και επιστρέψει στην Ισπανία μέσω της Ισπανιόλας. Ο Βεσπούτσι ισχυρίστηκε, σε επιστολή του προς τον Λορέντσο των Μεδίκων, ότι καθόρισε το γεωγραφικό μήκος που βρισκόταν αστρικά στις 23 Αυγούστου του 1499, ενώ αυτό το ταξίδι βρισκόταν εν εξελίξει. Αλλά ο ισχυρισμός του είναι σαφώς ψευδής, γεγονός που δημιουργεί μεγαλύτερη αμφιβολία για την αξιοπιστία του Βεσπούτσι.
Το δεύτερο ταξίδι
Το επόμενο ταξίδι του το 1501 – 1502 ήταν στην υπηρεσία της Πορτογαλίας, όταν έφθασε στον κόλπο του σημερινού Ρίο ντε Τζανέιρο. Ο ηγέτης αυτής της αποστολής ήταν ο Γκοανσάλο Κοέλιο. Σε αυτό το ταξίδι έπλευσε νότια κατά μήκος της ακτής της Νότιας Αμερικής. Εάν πιστέψουμε την εκδοχή του Βεσπούτσι, έφθασε στο γεωγραφικό πλάτος της Παταγωνίας πριν να γυρίσει πίσω αν και αυτό φαίνεται επίσης αμφισβητήσιμο, δεδομένου ότι δεν αναφέρει την εκβολή του Ρίο ντε λα Πλάτα, τον οποίο θα έπρεπε να είχε δει αν είχε φτάσει τόσο νότια. Κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού αυτής της αποστολής το 1501, ο Βεσπούτσι χαρτογράφησε δύο αστέρια, τον Άλφα του Κενταύρου και Βήτα του Κενταύρου καθώς επίσης και τα αστέρια του αστερισμού του Σταυρού του Νότου. Αν και αυτά τα αστέρια ήταν γνωστά στους αρχαίους Έλληνες, η βαθμιαία μετάπτωση τους είχε χαμηλώσει κάτω από τον ευρωπαϊκό ορίζοντα και είχαν ξεχαστεί.
Το τρίτο ταξίδι
Λίγα είναι γνωστά για το τελευταίο ταξίδι του το 1503 – 1504. Δεν είναι ακόμα και γνωστό εάν όντως πραγματοποιήθηκε. Ο Αμέριγκο Βεσπούτσι πέθανε στη Σεβίλλη της Ισπανίας, το 1512.
