Σύμφωνα με το οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που βιώνει ο καθένας μας. Όταν όμως οι φόβοι φθάνουν στο σημείο να επιδρούν αρνητικά στην ικανότητά μας να σκεπτόμαστε λογικά και να αποφασίζουμε ορθά, τότε η επιστήμη πρέπει να μπορεί να μας βοηθήσει να τους ξεπεράσουμε. Το ‘’Νικήστε τις φοβίες’’ προσφέρει ένα μοναδικό μείγμα εμπνεύσεως και πρακτικού οδηγού στους ανθρώπους εκείνους που πάσχουν από επανεμφανιζόμενα άγχη και φοβίες.
Ο ψυχίατρος Δρ. Isaac Marks, εξηγεί πρώτα τις διαφορές μεταξύ του φυσιολογικού φόβου, που αποτελεί ένα θετικό κίνητρο για τους περισσότερους ανθρώπους, και των έμμονων φοβιών, οι οποίες παρενοχλούν σοβαρά την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων άλλων. Κατόπιν, εξετάζει μια προς μια τις περιπτώσεις των φοβιών που συναντώνται τακτικά στην εποχή μας: υψοφοβία, αγοραφοβία, φόβος καταιγίδων, αεροπλάνων, ασθενειών, εντόμων, σεξουαλικής επαφής, μικροβίων, θανάτου. Παράλληλα, εξετάζει σοβαρές περιπτώσεις κατάθλιψης και άγχους. Το βιβλίο υποδεικνύει πως μπορεί να βοηθήσει κανείς τον εαυτό του και πως μπορεί να αποφασίσει εάν χρειάζεται βοήθεια από κάποιον ειδικευμένο θεραπευτή».
Ένα βιβλίου, το οποίο περιγράφει τον φόβο και το άγχος σε φυσιολογικό και παθολογικό επίπεδο, αναφέροντας όλες τις βασικές αγχώδεις διαταραχές. Ο φόβος είναι ένα χρήσιμο και αναγκαίο συναίσθημα, απαραίτητο για την επιβίωσή μας και για την εξέλιξή μας. Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα, που μας βοηθά να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από κινδύνους και απειλές και να ζούμε καλύτερα. Αντίθετα, οι παράλογοι φόβοι, οι φοβίες δηλαδή, όχι μόνο δε μας προστατεύουν, αλλά και μας περιορίζουν τη ζωή, τις επιλογές μας και την εξέλιξή μας. Ο φόβος σε κάθε βήμα είναι εκεί για να μας δυναστεύει τη ζωή, να μας εγκλωβίζει και να μας κρατάει πίσω… Η εγκατάσταση, η εδραίωση ενός παράλογου φόβου εξαρτάται από εμάς τους ίδιους. Χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε γεμίζουμε τον εαυτό μας με φοβίες, καλλιεργούμε φόβους και βιώνουμε έντονο άγχος για πιθανές απειλές, οι περισσότερες από τις οποίες είναι μη πραγματικές.
Το άγχος είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης και προβλέπεται να παραμείνει μαζί μας για το ορατό μέλλον. Το άγχος είναι φυσιολογικό και αφορά τον καθένα μας. Άγχος είναι το αίσθημα που νιώθουμε όταν βρισκόμαστε σε δύσκολη κατάσταση, όταν νιώθουμε μια απειλή, όταν βιώνουμε την αίσθηση του φόβου. Τόσο οι ενήλικες όσο και τα παιδιά έχουν ορισμένους μικρούς και ασήμαντους φόβους. Για παράδειγμα, τα παιδιά φοβούνται όταν τα αφήνουν μόνα τους οι γονείς τους, φοβούνται τους ξένους, τα ζώα και κάποιους ασυνήθιστους θορύβους ή παράξενες καταστάσεις. Οι ενήλικες φοβούνται από το ύψος, το ασανσέρ, το σκοτάδι, το αεροπλάνο, τις αράχνες, τις εξετάσεις και κάποιες δεισιδαιμονίες. Τέτοιοι φόβοι δεν οδηγούν σε ολική απώλεια ελέγχου της κατάστασης και συχνά μπορούν να ξεπεραστούν με βάση τη λογική, χωρίς θεραπεία.
Οι δύο πιο βασικές αντιδράσεις απέναντι στον φόβο είναι εκ διαμέτρου αντίθετες: από τη μία εμφανίζεται η τάση για πάγωμα, για τέλεια ακινησία και βουβαμάρα και από την άλλη εμφανίζεται η τάση για αιφνιδιασμό, για τρέξιμο όσο το δυνατόν πιο μακριά. Ένας ισχυρός φόβος και ένα μεγάλο άγχος μπορεί να προκαλέσουν δυσάρεστα αισθήματα τρόμου: χλώμιασμα, εφίδρωση, σήκωμα τριχών κεφαλιού, διαστολή της κόρης των οφθαλμών, δυνατούς χτύπους της καρδιάς, αύξηση της πίεσης του αίματος, συστολή και υπεραιμάτωση των μυών, τρέμουλο, τάση τρόμου, σφίξιμο και στέγνωμα του στόματος και του λαιμού, κ.α.
Ένας από τους πιο συνήθης φόβους τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες είναι ο φόβος του να σε παρακολουθούν. Παιδιά και ενήλικες νιώθουν φόβο όταν κάποιος τους κοιτά επίμονα και συνεχώς. Ο φόβος αυτός οφείλεται στην ευαισθησία του ανθρώπινου είδους απέναντι στα βλέμματα των άλλων. Τα μάτια που κοιτούν επίμονα μπορούν να προκαλέσουν έντονα συναισθήματα σε ενήλικους ευαίσθητους στα βλέμματα των άλλων, έτσι ώστε το να τους κοιτούν οι άλλοι είναι ένα σοβαρό έναυσμα για κοινωνικές φοβίες και τρακ. Ένας επίσης φόβος τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες είναι ο φόβος για τα μεγάλα ύψη. Πολλοί κάτοικοι αισθάνονται άβολα σε ψηλά κτίρια, κυρίως αν οι εξωτερικοί τοίχοι είναι γυάλινοι από το ισόγειο μέχρι την οροφή.
- Πηγή: Marks, Isaac. Νικήστε τις φοβίες. Λήθη Εκδόσεις, 1991.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
