Μέσα στη συλλογή της Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων, στη σιωπή και τη σκιά, είναι αποθηκευμένα έργα καλλιτέχνιδων που γεννήθηκαν από τον δέκατο ένατο αιώνα μέχρι τα μισά του εικοστού.
Με την υποστήριξη της προέδρου του ΟΠΑΝΔΑ Νίκης Αραμπατζή, για πρώτη φορά ο ιστορικός τέχνης και επιμελητής εκθέσεων της Δημοτικής Πινακοθήκης της Αθήνας, Χριστόφορος Μαρίνος, και η προϊσταμένη της Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων, Κάλλη Πετροχείλου, επιχείρησαν μια «ανασκαφή» μέσα στα έργα των γυναικών που, άλλες διάσημες και άλλες στην αφάνεια, για δεκαετίες έχουν συμβάλει στην πορεία της ελληνικής τέχνης.
Τα έργα τους θα αποτελέσουν το σώμα μιας μεγάλης σπονδυλωτής έκθεσης αφιερωμένης στις Ελληνίδες καλλιτέχνιδες που θα εγκαινιαστεί στις 26 Σεπτεμβρίου 2023. Με τίτλο «Στη σκιά», η έκθεση εξετάζει τη γυναικεία συμβολή στην τέχνη του 20ού αιώνα. Περιλαμβάνει έργα από συνολικά 120 ζωγράφους και γλύπτριες γεννημένες μεταξύ 1871 και 1941, από τη Θάλεια Φλωρά-Καραβία έως την Όπυ Ζούνη.
Το πρώτο μέρος αυτού του εκθεσιακού τρίπτυχου περιλαμβάνει έργα από καλλιτέχνιδες οι οποίες γεννήθηκαν μεταξύ 1871 και 1910 και δεν βρίσκονται εν ζωή. Εδώ συναντάμε πρωτοπόρους που έδρασαν το πρώτο μισό του 20ού αιώνα και είχαν σημαντική παρουσία στον Μεσοπόλεμο, όπως η Σοφία Λασκαρίδου, η Μαρία Λύτρα, η Κούλα Στεφάνου, η Αθηνά Ταρσούλη, η Φιφή Τσίλλερ, η Αγγελική Χατζημιχάλη, αλλά και δημιουργούς που άφησαν ισχυρό αποτύπωμα τις δεκαετίες 1950 και 1960, όπως η Λιλή Αρλιώτη, η Αγλαΐα Παπά και η Σελέστ Πολυχρονιάδη.
Ξεχωρίζουν επίσης τρεις ιδιαίτερες περιπτώσεις αυτοδίδακτων ζωγράφων (Έφη Μιχελή, Ιουλία Παπανούτσου, Ελένη Πρεβεζάνου-Λελέκου), μια ψηφιδωτή σύνθεση της Έλλης Βοΐλα, οι ρακογραφίες της ηθοποιού Σωτηρίας Ιατρίδου και οι ανθογραφίες της Μαρίνας Χαϊκάλη-Σκαρλάτου.
Η έκθεση «Στη σκιά» συνεισφέρει στην ορατότητα και αναγνώριση αυτών των καλλιτέχνιδων, πολλές από τις οποίες είναι σήμερα άγνωστες ή λησμονημένες. Επιπλέον, αναδεικνύει την πλούσια συλλογή της Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων, δίνοντας την ευκαιρία στο ευρύ κοινό και στους μελετητές να έρθουν σε επαφή με «το άλλο μισό του ουρανού» ή «το άλλο του πράγματος», για να θυμηθούμε την τεχνοκριτικό και ποιήτρια Ελένη Βακαλό, η οποία έγραψε για τις περισσότερες από αυτές τις καλλιτέχνιδες, τις υποστήριξε και τις ενθάρρυνε με τον λόγο της, και από μία άποψη αποτελεί τον συνδετικό κρίκο –τη φωνή– που ενώνει όλες αυτές τις ματιές.
«Στη σκιά», Έργα γυναικών από τη Συλλογή της Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων
26 Σεπτεμβρίου – 26 Νοεμβρίου 2023
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
Επιμέλεια: Χριστόφορος Μαρίνος & Κάλλη Πετροχείλου
