Ο Φρόυντ, στο βιβλίο «Μαθήματα ψυχικής ανατομίας» που περιλαμβάνει πέντε διαλέξεις που έδωσε το 1909 στη Μασαχουσέτη, περιγράφει τη μελέτη μιας περίπτωσης, μιας κοπέλας με υστερία. Συγκεκριμένα, αναφέρει: «Η ασθενής του Δρος Μπρόιερ ήταν ένα κορίτσι είκοσι ενός ετών, με υψηλά διανοητικά χαρίσματα. Η ασθένειά της διήρκεσε περισσότερο από δύο χρόνια, και στην περίοδο αυτή ανέπτυξε μια σειρά από σωματικές και ψυχικές διαταραχές που, ασφαλώς, άξιζε να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν. Υπέφερε από παραλυτική ακαμψία, συνοδευόμενη από απώλεια της αίσθησης στα άκρα της δεξιάς πλευράς του σώματός της, μάλιστα, κατά περιόδους το ίδιο πρόβλημα εμφανιζόταν και στην αριστερή πλευρά. Οι κινήσεις των ματιών αλλά και η ισχύς της όρασής της παρουσίαζαν διαταραχές. Αντιμετώπιζε δυσκολίες με τη στάση του κεφαλιού της, υπέφερε από έντονο νευρικό βήχα, είχε αποστροφή στη λήψη τροφής και κάποτε, για ολόκληρες εβδομάδες, ήταν ανίκανη να πιει νερό παρ’ όλη τη βασανιστική δίψα της. Η ικανότητα ομιλίας της είχε περιοριστεί, μέχρι σημείου να μην μπορεί να μιλήσει ή και να καταλάβει τη μητρική της γλώσσα. Τέλος, παρουσίαζε καταστάσεις απουσίας, σύγχυσης, παραληρήματος και αλλοίωσης ολόκληρης της προσωπικότητάς της» (σελ. 11-12).
Αν και η κοπέλα φαινόταν πως αντιμετώπιζε οργανικά συμπτώματα, δεν βρέθηκε ότι υπήρχε κάποια οργανική διαταραχή και δεν μπορούσαν οι γιατροί να τη βοηθήσουν. Δεν ήταν μια οργανική πάθηση του εγκεφάλου, αλλά υστερία, η οποία παράγει σωματικά συμπτώματα και ψευδαισθήσεις. Όταν η ασθενής βρισκόταν σε καταστάσεις μη συνείδησης (απουσίας) μουρμούριζε κάποιες λέξεις που πήγαζαν από τον συνειρμό των σκέψεών της.
Μέσα από τη διαδικασία καθαρισμού του μυαλού φάνηκε ότι η ασθενής βίωνε μια μείωση των οδυνηρών συμπτωμάτων της νόσου. Ωστόσο, ήταν σημαντικό η ασθενής να θυμηθεί «σε ποια περίσταση και με ποια αλληλουχία είχαν πρωτοεμφανιστεί τα συμπτώματα». Για παράδειγμα η αποστροφή που είχε στο νερό και ενώ διψούσε πολύ δεν μπορούσε να πιει μέσα από την ύπνωση ανακάλυψε ότι προκλήθηκε όταν σε μικρή ηλικία είχε δει το σκυλάκι της συνοδού της να πίνει νερό από το δικό της ποτήρι. Όλα τα συμπτώματα είχαν εμφανιστεί στην κοπέλα σαν «κατάλοιπα ή ιζήματα συναισθηματικών εμπειριών» (σελ. 21). Όμως, ο Φρόυντ τονίζει ότι τα συμπτώματα δεν προέρχονται πάντα από μια μοναδική εμπειρία. Αντίθετα, «συνήθως ήταν απόρροια της σύγκλισης πολλών τραυμάτων και δη της επανάληψης μεγάλου αριθμού παρόμοιων τραυμάτων» (σελ. 21). Όπου υπάρχει σύμπτωμα υπάρχει επίσης αμνησία, ένα κενό στη μνήμη. Για να καλυφθεί αυτό το κενό, πρέπει να εξουδετερωθούν οι συνθήκες που οδήγησαν στη γένεση του συμπτώματος.
- Πηγή: Freud, S. (2010). Μαθήματα ψυχικής ανατομίας. Εκδόσεις Ροές.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
