Ο Νέαρχος υπήρξε ο επικεφαλής του στόλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Ασία. Ήταν κρητικής καταγωγής, γιος του Ανδροτίμου (πιθανόν από τη Λατώ). Ο Βασιλιάς Φίλιππος Β΄ τον εξόρισε στην Αμφίπολη, καθώς ο ίδιος είχε πέσει στη δυσμένεια του. Αργότερα αποκαταστάθηκε από τον Αλέξανδρο και ανέλαβε διοικητής της Λυκίας στη Μικρά Ασία.
Εκστρατεία στην Ασία
Ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στην αρχή της εκστρατείας του, περιλάμβανε 150 με 160 πολεμικά πλοία, κυρίως τριήρεις (από τις οποίες 29 ήταν Αθηναϊκές) και δεκάδες μεταγωγικά. Ξεκινώντας ο Νέαρχος από τον Υδάσπη ποταμό, έπλευσε στις ακτές του Περσικού κόλπου και έφτασε στις εκβολές του Ευφράτη ποταμού. Αποκομμένος ο στόλος, χωρίς τρόφιμα και χωρίς την υποστήριξη του στρατού, περνώντας από άγνωστα μέρη έφτασε και μετά από πολλές δυσκολίες κατόρθωσε να φτάσει στο Ευφράτη, χάρη της ικανότητας του Νέαρχου που με πραότητα, αποφασιστικότητα και θάρρος ξεπέρασε τα εμπόδια και τη δεισιδαιμονία των ναυτών του που διογκώθηκε λόγω του άγνωστου του εγχειρήματος.
Η κάθοδος του Ινδού ποταμού από το στόλο του Μ. Αλεξάνδρου με το ναύαρχο Νέαρχο και το μεγάλο ταξίδι από τις εκβολές του Ινδού ποταμού μέχρι τον Περσικό Κόλπο αποτελούν μια απ’ τις μεγαλύτερες εποποιίες του Αρχαιοελληνικού Ναυτικού. Σύντομα θα ακολουθήσουν η εξερεύνηση των ακτών της Αραβίας και της Κασπίας, ενώ η Ανατολική Μεσόγειος γίνεται ελληνική λίμνη προστατευμένη από τα καράβια των Πτολεμαίων και των Σελευκιδών.
Με την επικράτηση των Μακεδόνων το εμπόριο και η ναυτιλία γνωρίζουν νέα άνθιση, όμως, λόγω της επέκτασης των Μακεδόνων, τα λιμάνια της Ασίας και της Αιγύπτου μεγαλώνουν σε βάρος του Πειραιά. Οι Μακεδόνες επεκτείνουν συνεχώς την επικράτειά τους και μεταφυτεύουν το ελληνικό στοιχείο μέχρι τις εσχατιές του τότε γνωστού κόσμου. Εξαιτίας αυτού η ελληνική γλώσσα και γραφή θα γίνουν διεθνείς.
Έπειτα από το θάνατο του Μεγάλου Αλέξανδρου, ο Νέαρχος παρέμεινε στην αρχηγία του στόλου, ωστόσο παρέδωσε την διοίκηση της Λυκίας στον Αντίγονο.
Έργα
- Ο Παράπλους – Στο έργο αυτό ο Νέαρχος κατέγραψε τις εμπειρίες του από την εκστρατεία στις Ινδίες και στη Μικρά Ασία.