- ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΑΡΑΤΑΡΑΚΗΣ*
Είναι γνωστή η περιπέτεια του αρχαίου ποιητή Στησίχορου. Σε μια ωδή του κατηγόρησε την ωραία Ελένη για την εγκατάλειψη της συζυγικής εστίας και φυσικά αυτό ήταν προσβολή μιας θεάς.
Γι’ αυτό ο ποιητής τυφλώθηκε. Για να ξαναβρεί το φως του έγραψε μια νέα ωδή, την παλινωδία, όπου αποδίδεται ευθύνη στην θεά του έρωτα την Αφροδίτη.
Ο μύθος είναι γνωστός. Γνωστό επίσης είναι ότι η Γαλάτεια Καζαντζάκη έγραψε ένα μυθιστόρημα «Άνθρωποι και υπεράνθρωποι», όχι ιδιαίτερα άρτιο έργο, όπου κατηγορεί το σύζυγό της Νίκο Καζαντζάκη ότι παρά το μεγάλο τους έρωτα, ποτέ δεν συνευρέθηκαν ερωτικά, γιατί εκείνος από το φόβο του δράκου και μέθυσου πατέρα του και ίσως για να αγιάσει δεν την άγγιξε ποτέ.
Πρόσφατα από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ κυκλοφόρησε ένα μυθιστόρημα η «Ανέγγιχτη» γραμμένο από τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο, που έχει πλούσιο και αναγνωρισμένο πεζογραφικό έργο.
Κυκλοφορούν περισσότερα από τριάντα βιβλία του μυθοπλασίας και έχει επιτύχει να κερδίσει το αναγνωστικό κοινό με την υψηλή ποιότητα και την δημιουργική του τεχνική. Ίσως το βιβλίο αυτό να είναι το πιο κομψό και απολαυστικό του έργο.
Παραλλάσσει τα ονόματα, αλλά εύκολα και οι αναγνώστες που δεν έχουν καθόλου διαβάσει Καζαντζάκη, αλλά και εκείνοι που έχουν μελετήσει το έργο και τη ζωή του, θα το αγαπήσουν. Για το Νίκο Καζαντζάκη έχουν γραφεί πολλές μελέτες από φροϋδική και κοινωνιολογική σκοπιά και τελευταία για την ποιητική του.
Πολλοί που τον πολέμησαν έχουν αναθεωρήσει την άποψή τους και όσοι από δογματικούς πολιτικούς ή θρησκευτικούς λόγους τον αδίκησαν, αναγκασμένοι από την παγκόσμια αναγνώρισή του, σπεύδουν να τον υμνήσουν.
Ο Νίκος Καζαντζάκης έγινε παγκόσμιος και κλασικός, επειδή αγάπησε πολύ τον τόπο του και κατόρθωσε όχι μόνο με την ιδιόμορφη γλώσσα του, με την αγωνία για τον άνθρωπο και το χρέος του, αλλά με την καλή γνώση της παγκόσμιας φιλοσοφίας αυτό που είναι σχεδόν αδύνατο.
Να κάνει τη σάρκα πνεύμα και να μετατρέψει τη φιλοσοφία σε τέχνη. Οι ήρωές του αποπνέουν τη φιλοσοφία του Νίτσε, του Μπερξόν, του Βούδα ή του Χριστού, αλλά είναι επαρκείς και ζωντανοί λογοτεχνικοί ήρωες.
Βαγγέλης Ραπτόπουλος
Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, όπως ομολογεί, γοητεύθηκε και επηρεάστηκε από το έργο του Νίκου Καζαντζάκη και με την «Ανέγγιχτη» έρχεται να αποκαταστήσει το μεγάλο Κρητικό δημιουργό. Και είναι ιδιαίτερα εμπνευσμένη η ιδέα του να μιλήσει με τη φωνή της πρώτης του γυναίκας που τον αδίκησε και αισθάνεται την ανάγκη να αποκαταστήσει τον άνθρωπο και τον δημιουργό ομολογώντας ότι και το έργο του είναι μεγάλο και η ερωτική τους σχέση ήταν ολοκληρωμένη, τουλάχιστον πριν από το γάμο.
Το έργο είναι καρπός εξαντλητικής έρευνας των πραγματικών γεγονότων. Αντίστοιχη ομιλία έκανε ο καθηγητής Στυλιανός Αλεξίου ασκώντας κριτική και στον πατέρα του Λευτέρη και στις θείες του Γαλάτεια και Έλλη, όπου με καθαρότητα αναγνωρίζει ότι τον αδίκησαν.
Φυσικά έχουμε μια μυθοπλασία. Χρησιμοποιούνται άλλα ονόματα και για τα πρόσωπα και για τους τίτλους των έργων. Δίδονται όμως από την αφηγήτρια και φυσικά τον συγγραφέα αυτούσιες ορισμένες σκηνές, όπως από τον «Τελευταίο πειρασμό» η συνάντηση του Ιησού με την Μαγδαληνή, ή από τον «Καπετάν Μιχάλη» η Εμινέ και ο Νουρήμπεης, όπου το πάθος και το χρέος συγκρούονται, αλλά με σκηνές δυνατές. Υπάρχει επίσης το καρναβαλικό στοιχείο που παραπέμπει στον Ντοστογιέφσκι.
Αρκετές σελίδες αφιερώνονται στη στενή σχέση του Άγγελου Σικελιανού με το Νίκο Καζαντζάκη και στην επίσκεψή τους στο Άγιο Όρος, όπου οραματίζονται τη δημιουργία μιας νέας θρησκείας. Μόνο που ο Σικελιανός αισθανόταν τον εαυτό του ως θεό, ενώ ο Καζαντζάκης με αγωνία αναζητά ένα θεό μεγαλοδύναμο μα όχι παντοδύναμο. Ο ανήφορος του ανθρώπου και ο ηρωικός μηδενισμός τον συγκλονίζουν. Αναφέρεται επίσης η προσπάθεια του Σικελιανού να αναστήσει ένα νεκρό, πράγμα που δημιούργησε η φαντασία του Νίκου Καζαντζάκη και δεν είναι αληθές.
Αν και στο έργο τέχνης χαιρόμαστε την ομορφιά και η ανακάλυψη της αλήθειας είναι έργο της επιστήμης, θα αναφερθώ μόνο σε ένα σημείο. Όταν πολλοί φανατικοί ζητούσαν τον αφορισμό του Καζαντζάκη ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κάλεσε τον παπά-Πηρουνάκη και εκείνος τον έπεισε ότι είναι μεγάλος συγγραφέας και δεν προσβάλλει τη θρησκεία. Ο Αρχιεπίσκοπος τότε απάντησε «Μα αφού είναι Κρητικός, είναι δουλειά της Κρητικής Εκκλησίας.» Έξυπνος ελιγμός. Στην πάνδημη κηδεία του ιερούργησε ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος στον Άγιο Μηνά και, επειδή στην εκφορά δεν ακολουθούν οι Επίσκοποι, έψαλε το τρισάγιο στον τάφο του ο παπά- Καρπαθιωτάκης που υπηρετούσε τότε στη ΣΕΑΠ χωρίς καμιά συνέπεια.
Η «Ανέγγιχτη» είναι ένα εμπνευσμένο έργο, γιατί ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος είναι γεννημένος συγγραφέας και κατέχει με επάρκεια την τεχνική της γραφής κυριαρχώντας στη γλώσσα που δύσκολα υποτάσσεται. Είναι ευτύχημα ότι εμπνεύστηκε από το Νίκο Καζαντζάκη και έγραψε ένα έργο που πλουτίζει τα γράμματά μας και μας δείχνει ότι το μυθιστόρημα είναι ακόμα η πιο πλούσια τέχνη της γραφής, που ήρθε να αντικαταστήσει την τραγωδία και θα μας τέρπει πολλά χρόνια ακόμα.
* Ο Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος
