Ο Τζέιμς Μέρεντιθ (James Howard Meredith, 25 Ιουνίου 1933) είναι Αμερικανός ακτιβιστής, συγγραφέας, πολιτικός σύμβουλος και βετεράνος της πολεμικής αεροπορίας.
Το 1962, μετά από αγώνα οκτώ χρόνων να γίνει δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπή, ο μαύρος βετεράνος της πολεμικής αεροπορίας των Η.Π.Α. Τζέιμς Μέρεντιθ δικαιώθηκε όταν το ομοσπονδιακό δικαστήριο αποφάσισε ότι το πανεπιστήμιο του Μισισιπή ήταν υποχρεωμένο να τον δεχτεί ως φοιτητή. Η υπόθεση του Τζέιμς Μέρεντιθ ήταν μία από τις υποθέσεις που συγκλόνισαν τον κόσμο, όταν επιχείρησε να εγγραφεί στο πανεπιστήμιο αλλά βρέθηκε αντιμέτωπος με εξαγριωμένους λευκούς φοιτητές και υπέρμαχους των χωριστών σχολείων (segregationists) που, με την υποστήριξη του κυβερνήτη Ρος Μπάρνετ, του έκλειναν το δρόμο ενώ έφεραν όπλα και αυτοσχέδια εκρηκτικά. Το γεγονός προκάλεσε την κινητοποίηση χιλιάδων μαύρων, Λατινοαμερικανών και λευκών αντιρατσιστών, οι οποίοι συγκρότησαν διαδήλωση. Δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν και 75 τραυματίστηκαν σε ταραχές που εκδηλώθηκαν την 1η Οκτωβρίου του 1962.
Τελικά, ο Τζέιμς Μέρεντιθ έγινε ο πρώτος μαύρος που φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπή, ενώ αργότερα πρωταγωνίστησε στον αγώνα για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών.
Οι συνεχιζόμενες φυλετικές συγκρούσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και η αδυναμία του ειρηνικού κινήματος υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων των μαύρων να επιβάλει την εξίσωση λευκών-μαύρων, παρά τα νομοθετικά μέτρα της κυβέρνησης Λίντον Τζόνσον κατά των φυλετικών διακρίσεων, οδήγησε σε όξυνση του προβλήματος του ρατσισμού κατά τη διάρκεια του 1966. Μετά τη δολοφονία του ηγέτη των μαύρων Μάλκολμ Χ το 1965, στις 7 Ιουνίου του 1966, επιχειρήθηκε η δολοφονία και του Τζέιμς Μέρεντιθ στο Χερνάντο του Μισισιπή. Ο Μέρεντιθ, ο οποίος τη στιγμή της δολοφονικής απόπειρας κρατούσε τη Βίβλο και πορευόταν στους επαρχιακούς δρόμους της πολιτείας κηρύττοντας το φιλειρηνικό μήνυμά του, διασώθηκε ως εκ θαύματος, καθώς πυροβολήθηκε στην πλάτη και στα πόδια. Η φωτογραφία που τράβηξε ο Τζακ Τορνέλ με τον Τζέιμς Μέρεντιθ να σφαδάζει από τον πόνο καθώς σέρνεται στο δρόμο, του απέφερε βραβείο Πούλιτζερ το 1967.
