Ο Ζαν Μπατίστ Κoλμπέρ (Jean-Baptiste Colbert, 29 Αυγούστου 1619 στη Ρενς – 6 Σεπτεμβρίου 1683 στο Παρίσι) ήταν Γάλλος πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε υπουργός οικονομικών της Γαλλίας από το 1665 έως το 1683, επί βασιλείας Λουδοβίκου ΙΔ΄. Υπήρξε ένας από τους πλέον δραστήριους υπουργούς οικονομικών της ευρωπαϊκής ιστορίας και οικονομικός αναμορφωτής της Γαλλίας. θεωρείται ιδρυτής του λεγόμενου Κολμπερτισμού (μορφής του μερκαντιλισμού). Δημιούργησε μια πολύ ισχυρή γαλλική οικονομία χαράζοντας τη γαλλική αποικιακή πολιτική.
Προτομή του Κολμπέρ
Γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου του 1619 στη Ρενς της Γαλλίας από οικογένεια εμπόρων μάλλινων υφασμάτων, πιθανόν σκωτικής καταγωγής. Από πολύ νωρίς ασχολήθηκε με τα οικονομικά εργαζόμενος στην επιθεώρηση στρατού του υπουργείου πολέμου παρά τον υπουργό Μισέλ Λε Τελλιέ ο οποίος αργότερα τον συνέστησε στον Μαζαρέν, του οποίου και έγινε έμπιστος σύμβουλος. Ο τελευταίος τον συνέστησε στον Βασιλέα Λουδοβίκο ΙΔ΄ ο οποίος μετά την πτώση του Νικολά Φουκέ τον ονόμασε «γενικό ελεγκτή των οικονομικών».
Ο Κολμπέρ αναλαμβάνοντας την οικονομική διαχείριση της Γαλλίας ανέπτυξε μια ακαταπόνητη δραστηριότητα επιβάλλοντας λιτότητα και μεγάλες περικοπές των εξόδων του κράτους που τον κατέστησαν ιδιαίτερα αγαπητό. Θεωρείται μάλιστα ο γνησιότερος αντιπρόσωπος των οικονομικών αντιλήψεων της εποχής του, φρονώντας ότι ο πλούτος μιας χώρας εξαρτάται κυρίως από το εισερχόμενο χρήμα που επιτυγχάνεται όταν οι εξαγωγές προϊόντων είναι μεγαλύτερες των εισαγωγών, που σήμαινε την άμεση προτεραιότητα της εγχώριας παραγωγής.
Έτσι επί της θεωρίας αυτής ο Κολμπέρ δημιουργώντας ένα οικονομικό συμβούλιο στέμματος άρχισε να εφαρμόζει διάφορα προστατευτικά μέτρα υπέρ της εγχώριας παραγωγής, αποτρέποντας παράλληλα την αποδημία των Γάλλων, ενώ προήγαγε την προσέλευση στη Γαλλία αλλοδαπών τεχνιτών. Πολλαπλασίασε τις χειροτεχνίες μεταποίησης, ενώ αναδιοργάνωσε τα οικονομικά του κράτους στις σχέσεις του με τις ήδη υφιστάμενες βιοτεχνίες και βιομηχανίες. Ήταν ο πρώτος που έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις επαγγελματικές συντεχνίες της εποχής του για τις οποίες λέγεται ότι υπέγραψε περισσότερα από 150 διατάγματα επαγγελματικής αναγνώρισης. Ένα μάλιστα από αυτά του 1669 αφορούσε για πρώτη φορά απογραφή ναυτικών με ειδικές διατάξεις για τα πληρώματα των πολεμικών πλοίων και με ειδικά επαγγελματικά πλεονεκτήματα των εγγεγραμμένων σε μητρώα.
Παράλληλα ρύθμισε τις εισπράξεις των φόρων με νέο σύστημα περισσότερο δίκαιο και ισόνομο επί των κερδών ιδρύοντας φορολογικά δικαστήρια για δίκαιη κατανομή των φόρων. Επίσης φρόντισε για τη δημόσια διοίκηση, προστάτευσε ιδιαίτερα τη ναυτιλία συστήνοντας ιδιαίτερο κανονισμό κατασκευάζοντας λιμένες, διώρυγες, οδούς κ.λπ. δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στην υποδομή των μεταφορών, συντελώντας στην ανάπτυξη της Εταιρίας των Ανατολικών Ινδιών.
Επίσης υποστηρίζοντας τα Γράμματα και τις Τέχνες υπό τις συνεχείς εγκρίσεις του βασιλέως και ως μέλος ο ίδιος της Γαλλικής Ακαδημίας, ίδρυσε την Ακαδημία των Επιστημών, συγκροτώντας και ένα συμβούλιο το οποίο αποτέλεσε την Ακαδημία Επιγραφών και Γραμμάτων. Επίσης ίδρυσε το Αστεροσκοπείο των Παρισίων και την μεγάλη Βιβλιοθήκη, ενώ επί κοινωνικής πρόνοιας ίδρυσε το Ταμείο Αναπήρων πολέμων. Υπό την προστασία του Κολμπέρ ήταν μεταξύ άλλων και ο ζωγράφος Σαρλ Λε Μπρεν.
Το μνήμα του Κολμπέρ
Ο Ζαν-Μπατίστ Κολμπέρ πέθανε στις 6 Σεπτεμβρίου του 1683 στο Παρίσι χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει τις οικονομικές του μεταρρυθμίσεις. Ο περίτεχνος τάφος του, ένα από τα καλλίτερα δημιουργήματα του γλύπτη Αντουάν Κουαζεβό, κοσμημένος με αλληγορικές παραστάσεις βρίσκεται εντός της εκκλησίας του Αγίου Ευσταθίου στο Παρίσι.
Η Γαλλία τιμώντας τον εξαίρετο αυτόν μεταρρυθμιστή έδωσε κατά καιρούς το όνομά του σε πολεμικά πλοία.
Ανδριάντας του βρίσκεται στο Λούβρο, ανάμεσα στους 86 Επιφανείς Άνδρες της Γαλλίας.
Πηγές
- “Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου” τομ. 11ος, σελ. 19
