Η μάχη του Μόχατς (ουγγρικά: mohácsi csata ή mohácsi vész, τουρκικά: Mohaç Savaşı ή Mohaç Meydan Savaşı) διεξήχθη στις 29 Αυγούστου, του 1526 ανάμεσα στον ουγγρικό στρατό υπό τον Λουδοβίκο Β΄ και τον οθωμανικό στρατό υπό τον Σουλεϊμάν Α΄ τον Μεγαλοπρεπή.
Οι Ούγγροι, αντιτιθέμενοι στην οθωμανική επέκταση στην ΝΑ Ευρώπη προσπάθησαν να συνάψουν συμμαχίες, προκειμένου να ενδυναμώσουν τη θέση τους. Ο γάμος του Λουδοβίκου με τη Μαρία της Αυστρίας της δυναστείας των Αψβούργων το 1522 οδήγησε το Βασίλειο της Ουγγαρίας πλησιέστερα στους Αψβούργους και οι Οθωμανοί διέβλεψαν την ανάγκη να σπάσουν τούτη τη συμμαχία. Μετά την άρνηση του Λουδοβίκου να δεχθεί την προσφορά ειρήνης τους, οι Οθωμανοί αποφάσισαν να προχωρήσουν στη χρήση στρατιωτικής δύναμης. Τον Ιούνιο του 1526 ξεκίνησε η οθωμανική εκστρατεία με την προώθηση στρατιωτικών δυνάμεων στον Δούναβη.
Η μάχη
Η ουγγρική στρατιά ήταν μοιρασμένη σε τρεις κύριες μονάδες: Τον στρατό της Τρανσυλβανίας, που είχε ως καθήκον τη φύλαξη των περασμάτων στις τρανσυλβανικές Άλπεις, το κύριο στρώμα υπό τον ίδιο τον Λουδοβίκο, και μια άλλη μικρότερη δύναμη υπό τον κόμη Φραγκοπάν. Εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης του βασιλείου ο τελικός στόχος της οθωμανικής στρατιάς δεν μπορούσε να καθοριστεί έως ότου διέσχιζε τα Βαλκανικά όρη. Ωστόσο, η τρανσυλβανική στρατιά ήταν μακρύτερα από την Βούδα απ’ ό,τι οι οθωμανικές δυνάμεις, γεγονός που πιθανολογούν οι ιστορικοί ότι βάρυνε για την τελική έκβαση της μάχης. Οι ουγγρικές δυνάμεις επέλεξαν ως πεδίο σύγκρουσης μια ανοιχτή πεδιάδα με ελώδη σημεία που οδηγούσε στον Δούναβη. Οι Οθωμανοί προέλαυναν ανενόχλητοι και όσο ο Λουδοβίκος περίμενε στην Βούδα, εκείνοι υπέτασσαν τη μία πόλη μετά την άλλη και διέσχισαν τον ποταμό Σάβα.
Η πραγματική μάχη διήρκεσε μόνο δύο ώρες. Καθώς η οθωμανική στρατιά της Ρουμελίας προχώρησε στο πεδίο της μάχης, δέχθηκε την επιτυχή επίθεση των ουγγρικών στρατευμάτων υπό τη διοίκηση του Παλ Τόμορι (Pál Tomori). Όταν κατέφθασε όμως η κύρια οθωμανική δύναμη, η κατάσταση άλλαξε άρδην. Τα αλλεπάλληλα κύματα των Ούγγρων στρατιωτών και του βαρέος ιππικού αποδεκατίζονταν από το οθωμανικό πυροβολικό και τα πυρά των μουσκέτων. Όσοι δεν κατόρθωσαν να διαφύγουν περικυκλώθηκαν και σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Ο Λουδοβίκος εγκατέλειψε το πεδίο της μάχης αλλά έπεσε από το άλογό του σε ένα ποτάμι στο Κσελ και πέθανε. Περίπου 16.000 Ούγγροι στρατιώτες σκοτώθηκαν στο πεδίο της μάχης και περίπου ίδιος αριθμός Οθωμανών.
Συνέπειες
Το μνημείο της μάχης του Μόχατς
Η νίκη δεν πρόσφερε στους Οθωμανούς την ασφάλεια που επιζητούσαν. Το ανεξάρτητο βασίλειο της Ουγγαρίας υποτάχθηκε μεν, αλλά οι οθωμανικές δυνάμεις αποσύρθηκαν τον Σεπτέμβριο και την περιοχή διεκδίκησε ο Φερδινάρδος, αρχιδούκας της Αυστρίας, γαμπρός του Λουδοβίκου και διάδοχος βάσει συνθήκης με τον βασιλέα Λαδίσλαο. Οι Αυστριακοί κυριάρχησαν στο βόρειο τμήμα, προσαρτώντας και τμήματα της σημερινής Κροατίας, ενώ οι Οθωμανοί κατέλαβαν την νοτιοδυτική Ουγγαρία, όχι όμως και την Τρανσυλβανία. Αυτό τους έδινε τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τα περάσματα προκειμένου να επιτίθενται σε ανεξάρτητους Ούγγρους ευγενείς ανατολικά και στις αυστριακές κτήσεις βορειοδυτικά, ξεκινώντας με την πολιορκία της Βιέννης.
Η μάχη του Μόχατς συγκρίνεται ενίοτε με τη μάχη της Νικόπολης και τη μάχη του Κρεσύ κατά τον 14ο αιώνα, όταν αργοί ιππότες με βαρύ οπλισμό υπέστησαν μεγάλες ήττες από ευέλικτους και ελαφρά οπλισμένους αντιπάλους. Με αυτή τη σίγουρη βάση επί ευρωπαϊκού εδάφους, το αποτελεσματικό ελαφρύ ιππικό και η χρήση του πυροβολικού υποστήριξαν τη θέση των Οθωμανών στην Κεντρική Ευρώπη επί δεκαετίες. Η επιρροή τους στην Ουγγαρία, ξεκινώντας με την υποστήριξη του Ιωάννη Ζάπολυα εναντίον του Φερδινάνδου, συνεχίστηκε έως τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς.
Βιβλιογραφία
- Bela K. Kiraly, (ed) The Fall of The Medieval Kingdom of Hungary: Mohacs 1526 – Buda 1541, Atlantic Research and Publications, Highland Lakes, New Jersey, Distributed by Columbia University Press 1989
- Bannan and Edelenyi, “The Battle of Mohacs” στο Documentary History of Eastern Europe, 1970, 80-85.
- Alfoldi, Laszlo M. “The Battle of Mohacs, 1526” στο From Hunyadi to Rakoczi: War and Society in Late Medieval and Early Modern Hungary, 1982, 189-201.
