Ο Ζαν Μπατίστ Μαρί Σαρλ Μενιέ ντε λα Πλας (Jean Baptiste Marie Charles Meusnier de la Place, Τουρ, 19 Ιουνίου 1754 — λε Ποντ ντε Κασέλ, Μάιντς, 13 Ιουνίου 1793) ήταν Γάλλος μαθηματικός, μηχανικός και στρατηγός της Επανάστασης. Είναι κυρίως γνωστός για το θεώρημα του Μενιέ σχετικά με την κυρτότητα των επιφανειών, το οποίο διατυπώθηκε ενώ βρισκόταν στην École Royale du Génie (Βασιλική Σχολή Μηχανικής). Επίσης ανακάλυψε το ελικοειδές. Εργάστηκε με τον Λαβουαζιέ στην αποσύνθεση του νερού και την εξέλιξη του υδρογόνου.
Πηδαλιουχούμενο αερόστατο
Ο Μενιέ πολλές φορές θεωρείται ο εφευρέτης του πηδαλιουχούμενου, εξαιτίας ενός ανολοκλήροτου σχεδίου που συνέλαβε το 1784, λίγο χρονικό διάστημα μετά τις πρώτες πτήσεις με αερόστατα των αδελφών Μονγκολφιέ, και παρουσίασε στην Γαλλική Ακαδημία Επιστημών. Αυτό αφορούσε ένα ελλειπτικό αερόστατο (ballonet) μήκους 84 μέτρων, με χωρητικότητα 1.700 κυβικών μέτρων, κινούμενο από τρεις προπέλες που κινούσαν 80 άνδρες. Το καλάθι, σε σχήμα βάρκας, κρεμόταν από το κουβούκλιο με σύστημα τριών σχοινιών.
Ζακ Σαρλ και αδελφοί Ρομπέρ
Μετά τις επιτυχημένες πτήσεις τους με αερόστατα υδρογόνου το 1783, ο καθηγητής Ζακ Σαρλ και οι αδελφοί Ρομπέρ κατασκεύασαν ένα επίμηκες, πηδαλιουχούμενο σκάφος σύμφωνα με τα σχέδια του Ζαν Μπατίστ Μενιέ. Το μοντέλο τους περιελάμβανε το εσωτερικό κύτταρο αέρα του Μενιέ (ballonnet), πηδάλιο κατεύθυνσης και μέθοδο προώθησης.
Στις 15 Ιουλίου 1784 οι αδελφοί πέταξαν για 45 λεπτά από το Σαιντ-Κλου στο Μεντόν με τον Μ. Κόλιν-Χάλιν και τον Λουδοβίκο Φίλιππο Β΄, Δούκα της Σαρτρ στο επίμηκες αερόστατο τους. Παρά τους 80 άνδρες που διέθεταν κουπιά για τον έλεγχο της προώθησης και της κατεύθυνσης, το σύστημα αποδείχθηκε άχρηστο. Η απουσία βαλβίδας ελευθέρωσης αερίου είχε ως αποτέλεσμα τον δούκα να σκίσει το κάλυμμα για να αποτρέψει το σπάσιμό του όταν το σκάφος έφτασε σε ύψος περίπου 4.500 μέτρων (15.000 πόδια).
Στις 19 Σεπτεμβρίου 1784 οι αδελφοί πέταξαν για 6 ώρες και 40 λεπτά, καλύπτωντας απόσταση 186 χιλιομέτρων (116 μίλια) από το Παρίσι στο Μπωβρί κοντά στο Μπέτουν, περνώτας πάνω από το Σαιντ-Ζυστ-εν-Σωσέ και την επαρχία Κλερμόν ντε λ’Ουαζέ. Αυτή ήταν η πρώτη πτήση απόστασης πάνω από 100 χιλιόμετρα.
Πηδαλιουχούμενο του Ζιφάρ
Το 1852, 66 χρόνια μετά το πηδαλιουχούμενο με κουπιά του Σαρλ και των αδελφών Ρομπέρ, το μοντέλο του Ανρί Ζιφάρ για το πρώτο επιτυχημένο αερόπλοιο στηρίχθηκε στις ιδέες του Μενιέ.
Στρατιωτική σταδιοδρομία του Μενιέ
Κατά την στρατιωτική σταδιοδρομία του, το 1791 τέθηκε επικεφαλής παράκτιων αμυντικών σωμάτων. Ενώ πολεμούσε τους Πρώσους στον Ρήνο, τραυματίστηκε κατά την διάρκεια της Πολιορκίας του Μάιντς (1793) και απεβίωσε. Για τις στρατιωτικές υπηρεσίες που προσέφερε, είναι ένα από τα ονόματα που αναγράφονται κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι (Βόρειος πυλώνας, Στήλη 6).
Βιβλιογραφία
- Jules Michelet, Histoire de la Révolution française
- Richard S. Hartenberg, Technology and Culture, Vol. 7, No. 3 (Summer, 1966), σσ. 410–411
- Jean Meusnier: Mém. prés. par div. Etrangers. Acad. Sci. Paris, 10 (1785) σσ. 477–510
