18 Νοεμβρίου γιορτάζουν…

Ο Άγιος Πλάτωνας έζησε στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. Καταγότανε από την Άγκυρα της Γαλατίας της Μικρός Ασίας, και ήταν αδελφός του μάρτυρα Αντιόχου. Σε νεαρή ηλικία τον συνέλαβαν οι ειδωλολάτρες, διότι διακήρυττε την πίστη του στον Ιησού Χριστό και τον οδήγησαν μπροστά στον ηγεμόνα Αγριππίνο. Ο Αγριππίνος βλέποντας την ωραιότητα του νέου και γνωρίζοντας ότι κατείχε περιουσία, προσπάθησε να τον ελκύσει με κολακείες. Όμως ο Άγιος Πλάτων αρνήθηκε και συνέχισε να διακηρύττει την πίστη του στον Έναν και μοναδικό Θεό. Αφού ο ηγεμόνας είδε ότι δεν κατάφερε να τον αλλαξοπιστήσει δελεάζοντάς τον, τον απείλησε με μαρτύρια. Παρ’ όλα ταύτα ο Άγιος Πλάτων παρέμεινε σταθερός στην πίστη του. Έτσι ο Αγριππίνας διέταξε να τον μαστιγώσουν ανελέητα και ύστερα να τον βασανίσουν με πυρωμένες ράβδους. Ο Άγιος διατήρησε όλη του την πίστη και δεν έπαψε να ομολογεί τον Ιησού Χριστό, γι’ αυτό διατάχθηκε ο αποκεφαλισμός του (306 μ.Χ.). Έτσι λοιπόν ο Άγιος μεγαλομάρτυρας Πλάτωνας παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο και τιμήθηκε με το αμάραντο στέφανο του μαρτυρίου.

Ἀπολυτίκιον(Κατέβασμα)
Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικός.
Δυὰς ἡ εὐκλεής, τῶν κλεινῶν Ἀθλοφόρων, ἐδόξασε λαμπρῶς, τὴν Ἁγίαν Τριάδα, ὁ Πλάτων ὁ ἔνδοξος, Ρωμανὸς τε ὁ ἔνθεος, ἐναθλήσαντες, καὶ τὸν ἐχθρὸν καθελόντες, ὅθεν πάντοτε, ὑπὲρ ἠμῶν δυσωπούσι, τὸν μόνον Φιλάνθρωπον.

Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἡ ἁγία μνήμη σου, τὴν οἰκουμένην εὐφραίνει, συγκαλοῦσα ἅπαντας, ἐν τῷ πανσέπτῳ ναῷ σου, ἔνθα νῦν, μέτ’ εὐφροσύνης συναθροισθέντες, ᾄσμασι, σὰς ἀριστείας Πλάτων ὑμνοῦμεν, καὶ ἐν πίστει ἐκβοῶμεν· Βαρβάρων ῥῦσαι τὴν πόλιν σου Ἅγιε.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σόφίαν.
Τῶν ἀγώνων τῷ πλάτει Μάρτυς σοφέ, πλατυνόμενον πίστει πανευκλεῶς, ἐχθροῦ ἀπεστένωσας, μηχανὰς καὶ ἠφάνισας, καὶ καλῶς τελέσας, τὸν δρόμον τὸν ἔνθεον, Παραδείσου πλάτος, γηθόμενος ἔφθασας· ὅθεν Ἐκκλησία, πλατυσμῷ εὐσεβείας, ἀστράπτουσα σήμερον, ἑορτάζει τὴν μνήμην σου, καὶ βοᾷ σοι Μακάριε. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Ὁ Οἶκος
Τῶν Ἑλλήνων λιπὼν ἅπασαν τὴν ματαιότητα, τῶν Χριστοῦ Μαθητῶν τὰ ψυχωφελῆ διδάγματα ἠγάπησε λίαν Πλάτων ὁ θεόφρων. Διὸ καὶ ὤφθη πᾶσιν αἰδέσιμος, καὶ ἄγκυρα πίστεως ἐν τῇ πατρίδι, ἧς καὶ ἡ κλῆσις σαφῶς Ἄγκυρα ὑπάρχει. Καλῶς γὰρ τοῦτον ἐκθρεψαμένη, βεβαίαν σκέπην κατ’ ἐχθρῶν, καὶ ἀντιλήπτορα θερμὸν ἐν πολέμοις εὑρίσκει, καθ’ ἑκάστην ἐκβοῶσα πρὸς αὐτόν· Βαρβάρων ῥῦσαι τὴν πόλιν σου Ἅγιε.

Ο Άγιος Ρωμανός έζησε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. Επειδή ο έπαρχος Αντιοχείας Ασκληπιάδης φώναζε και βλασφημούσε κατά του Ιησού Χριστού, η πιστή καρδιά του Ρωμανού πήρε φωτιά από Ιερή αγανάκτηση εναντίον του. Και κάποια μέρα, καιροφυλάκτησε τη στιγμή που ο έπαρχος θα έμπαινε στο ναό των ειδώλων, και του είπε κατά πρόσωπο: «τα είδωλα δεν είναι θεοί». Οργισμένος ο ειδωλολάτρης άρχοντας, διέταξε και έκοψαν τη γλώσσα του Ρωμανού. Αλλά ο Θεός με θαύμα, διατήρησε τη λαλιά στο Ρωμανό και χωρίς τη γλώσσα του. Έτσι όταν τον έκλεισαν στη φυλακή κήρυττε τον Χριστό στους δεσμοφύλακες. Οι ειδωλολάτρες, επειδή δεν μπορούσαν να αντέξουν σ’ αυτά τα θαύματα, έπνιξαν τον γενναίο μάρτυρα (το 304 μ.Χ.).

Ἀπολυτίκιον(Κατέβασμα)
Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικός.
Δυὰς ἡ εὐκλεής, τῶν κλεινῶν Ἀθλοφόρων, ἐδόξασε λαμπρῶς, τὴν Ἁγίαν Τριάδα, ὁ Πλάτων ὁ ἔνδοξος, Ρωμανὸς τε ὁ ἔνθεος, ἐναθλήσαντες, καὶ τὸν ἐχθρὸν καθελόντες, ὅθεν πάντοτε, ὑπὲρ ἠμῶν δυσωπούσι, τὸν μόνον Φιλάνθρωπον.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’ . Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς ἀστέρα μέγιστον, ἡ Ἐκκλησία, Ῥωμανὲ πανεύφημε, σὲ κεκτημένη ἀληθῶς, φωταγωγεῖται τοῖς ἄθλοις σου, τὴν φωτοφόρον δοξάζουσα μνὴμην σου. τὸν ἐχθρὸν καθελόντες, ὅθεν πάντοτε, ὑπὲρ ἠμῶν δυσωπούσι, τὸν μόνον Φιλάνθρωπον.

Ο Άγιος Αναστάσιος καταγόταν από την Παραμυθιά της Ηπείρου. Κατά την εποχή του θέρους, βρισκόταν μαζί με την αδελφή του καθώς και με άλλους χριστιανούς στους αγρούς. Εκεί λοιπόν, ήλθε σε συμπλοκή με κάποιους Τούρκους, που επιτέθηκαν με κακό σκοπό στην αδελφή του. Τότε οι Τούρκοι, προσβληθέντες από τη συμπλοκή αυτή, συκοφάντησαν τον Αναστάσιο στον πασά, ότι δήθεν έδωσε λόγο να αλλάξει την πίστη του. Ο πασάς τον συνέλαβε και τον πίεζε να αλλαξοπιστήσει. Στις προτάσεις του πασά ο Αναστάσιος απάντησε: «Ποτέ δεν έδωσε τέτοιο λόγο. Χριστιανός γεννήθηκα, χριστιανός και θα πεθάνω με τη βοήθεια του Χριστού μου. Όσο για τα αγαθά που μου υπόσχεσαι δεν ενδιαφέρομαι καθόλου, διότι έχω πολλά αγαθά αιώνια, που βρίσκονται στους ουρανούς και δεν έχουν καμιά σύγκριση με τα παρόντα». Με τα λόγια αυτά ο Αναστάσιος, κατόρθωσε και έκανε χριστιανό τον γιο του πασά, Μούσα ονομαζόμενο (κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι μετονομάστηκε Δημήτριος και μάλιστα μαρτύρησε για τον Χριστό). Ο δε Άγιος, αφού βασανίστηκε μέσα στη φυλακή με τον πιο φρικτό τρόπο, τελικά αποκεφαλίστηκε έξω από την Παραμυθιά κοντά σ’ ένα Μοναστήρι στις 18 Νοεμβρίου 1750 μ.Χ. Το Ιερό λείψανο του ενταφίασαν με τιμές οι μοναχοί του Μοναστηριού αυτού.

 Όταν ο Άγιος Ρωμανός (βλέπε ίδια ημέρα) είπε στον ηγεμόνα Ασκληπιάδη, ότι και τα παιδιά ακόμα γνωρίζουν ότι τα είδωλα δεν είναι θεοί, ο ηγεμόνας ρώτησε ένα νήπιο σε ποιο θεό πιστεύει. Το άγιο αυτό νήπιο απάντησε θαυματουργικά με καθαρή φωνητική άρθρωση, τον Χριστό. Τότε αμέσως αποκεφαλίστηκε.

Ο Άγιος Ρωμανός ήταν Διάκονος της Εκκλησίας στην Καισαρεία της Παλαιστίνης και μαρτύρησε στα χρόνια του Διοκλητιανού το 298 μ.Χ. στην Αντιόχεια. Αυτός λοιπόν ενθάρρυνε τους Χριστιανούς, κατά τη διάρκεια του μαρτυρίου να ομολογούν τον Χριστό. Τότε αμέσως συλλήφθηκε και καταδικάστηκε να καεί ζωντανός. Ο Διοκλητιανός όμως, διέταξε να του κόψουν τη γλώσσα. Αλλά ο Άγιος, δια θαύματος μιλούσε και ενθάρρυνε τους χριστιανούς ακόμα εντονότερα. Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, τον φυλάκισαν και μέσα στη φυλακή τον έπνιξαν, τυλίγοντας σφιχτά στον λαιμό του ένα σχοινί και έτσι έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου. Διαπιστώνουμε εδώ, ότι το μαρτύριο του Αγίου αυτού συγχέεται με αυτό του προηγουμένου, κατά την ήμερα αυτή, Αγίου Ρωμανού και πολύ πιθανόν να πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο.

Ο Ζακχαίος, που ήταν Διάκονος της Εκκλησίας των Γαδείρων (μικρό νησί της Ισπανίας, που βρίσκεται στον Ατλαντικό και πολύ κοντά στη στεριά της Ισπανίας), σύρθηκε αλυσοδεμένος στο κριτήριο των ειδωλολατρών και ομολόγησε με θάρρος τον Χριστό. Τότε βασανίστηκε σκληρά και ρίχτηκε στη φυλακή, τοποθετημένος για τέσσερα ημερονύκτια πάνω σε ειδικό βασανιστικό ξύλο. Κατόπιν έφεραν στο κριτήριο τον Αλφαίο, που ήταν γεμάτος Πνεύματος Αγίου και του ξέσχισαν τις πλευρές. Έπειτα έκαψαν τις πληγές του και τον έριξαν στη φυλακή, όπως και τον συναγωνιστή του Ζακχαίο. Την επομένη τους αποκεφάλισαν (307 μ.Χ.) και έτσι οι άγιες ψυχές τους πέταξαν στον θρόνο του Θεού.

Η ανακομιδή των τιμίων λειψάνων του Αγίου Πρώτου Κοσμά (βλέπε 5 Δεκεμβρίου) έγινε την 18 Νοεμβρίου 1981 μ.Χ. επί Πρωτεπιστάτου Προηγουμένου Ματθαίου Βατοπαιδινού. Στο Πρακτικό των Συνάξεων της Ιεράς Κοινότητος του Άγιου Όρους της 28η Νοεμβρίου 1981 μ.Χ. σημειώνεται: «Την Τρίτην περί ώραν 9ην πρωϊνήν, συναθροισθέντος του ιεροκοινοτικού Σώματος εν τη πλειονότητι αυτού κατήλθον εις τον Ιερόν του Πρωτάτου Ναόν, θέσαντες άπαντες μετάνοιαν τη θαυματουργώ της θεομήτορος εικόνι Άξιον Εστίν. Εν συνεχεία ήρξαντο της Παρακλήσεως προς την Θεοτόκον εγγύς του χώρου της ανακομιδής, εντός της Λιτής του Ιερού Ναού του Πρωτάτου. Τότε ο Προηγούμενος Γαβριήλ ενεχείρισε κασμά εις τον Πρωτεπιστάτην, προκειμένου ούτος να κάμη συμβολικώς την έναρξιν της ανασκαφής, ως εγένετο… Κατελθόντες εις βάθος πλέον του ενός μέτρου, ενεφανίσθησαν πλάκαι εκ σχιστολίθου, εις επίπεδον διάταξιν, αίτινες καθαρισθείσαι έδειξαν προς τους εναγωνιώντας παρισταμένους ότι πρόκειται περί τάφου. Αποκαλύψας ο ιερομόναχος Κύριλλος τον τάφον ανέφερεν «Εδώ είναι και τότε άπαντες οι παριστάμενοι εν συγκινήσει έψαλλον το απολυτίκιον των Αθωνιτών Πατέρων. Ο δε Πρωτεπιστάτης παρήγγειλεν εις τον Μοναχόν Ιερόθεον, ίνα κρούση χαρμοσύνως τους κώδωνας προκειμένου να εξαγγελθή το χαρμόσυνον γεγονός εις άπαντας τους περιοίκους. Η αποκάλυψις του τάφου και η θέα των Ιερών Λειψάνων εις τους παρισταμένους εγένετο περί ώραν 12.45 μεσημβρινήν και ευθύς ο χώρος ενεπλήσθη υπό αρρήτου ευωδίας…».

Ο Πρωτεπιστάτης Προηγούμενος Ματθαίος Βατοπαιδινός σε ομιλία του κατά την 23η Νοεμβρίου 1981 στον πάνσεπτο Ιερό Ναό του Πρωτάτου μεταξύ άλλων ανέφερε: «Πιστός συνεχιστής της ευσεβούς Αγιορείτικης Παραδόσεως το Ιεροκοινοτικόν Σώμα ήχθη εις την ιστορικήν απόφασιν αυτού, όπως προβή εις την ανακομιδήν των λειψάνων του υπό των Ενωτικών αποκταθέντος Πρώτου Κοσμά, αποκταθέντος, τούτο το λέγω και το διακηρύττω μετά πεποιθήσεως, τόσον εξ ιδίας αντιλήψεως όσον και εκ της εκθέσεως του ιατρού κ. Χατζηεμμανουήλ κατά την γενομένη γνωμάτευση αυτού, και εκ της διατάξεως των λειψάνων άτινα κείνται ανέπαφα ως ευρέθησαν, και ημπορεί ο καθένας να εκφέρη την γνώμην του. Και όμως ευρέθησαν άνθρωποι κατέχοντες υψηλάς θέσεις εν τη Εκκλησιαστική Γραμματολογία και απεφάνθησαν γράφοντες ότι του 13ου αιώνος θρυλούμενος διωγμός των Αγιορειτών είναι μύθος. Την απάντησιν δεν την δίδωμεν ημείς, αλλά τα ευρεθέντα διά της ανακομιδής λείψανα του Οσίου Ιερομάρτυρος Κοσμά, όλως δε ιδιαιτέρως η διάταξις αυτών, εντός του ευρεθέντος τάφου. Την ως άνω απάντησιν την δίδει το Ιεροκοινοτικόν Σώμα προς τους δυσφορούντας».

Ο καθηγούμενος της ιεράς μονής Γρηγορίου αρχιμ. Γεώργιος σε ομιλία του στον Ιερό ναό του Πρωτάτου ανέφερε μεταξύ άλλων εμπνευσμένα και ομολογιακά: «Εδώ τελειούται μαρτυρικώς ο ομολογητής του Αγίου Όρους Ιερομάρτυς Κοσμάς, του οποίου το σεβάσμιο, ευωδιάζον και χαριτόβρυτο μαρτυρικό λείψανο ανεκαλύφθη, μερίμνη της Σεβαστής Ιεράς Κοινότητος, στο Νάρθηκα του πανσέπτου αυτού ναού. Εδέχθη τον μαρτυρικό θάνατο ο μακάριος από αγάπη προς τον Χριστό. Το μαρτύριο είναι ό,τι υψηλότερο έχει να προσφέρει ο άνθρωπος προς τον Θεό. Μακάριε και Σεπτέ Πρώτε του Αγίου Όρους, Ιερομάρτυς του Χριστού Κοσμά, πρώτος στο ιερό διακόνημα του Πρώτου της Ιεράς Κοινότητος, πρώτος και στο μαρτύριο και την ομολογία του Χριστού. Πρώτος στην έδρα του Πρωτάτου, πρώτος και στην αγχόνη και τον θάνατο και τον τάφο. Το πολύαθλο και μαρτυρικό σου σώμα ως πολύτιμο θησαυρό έκρυψε και εφύλαξε η ιερά αυτή γη. Τώρα, με θεία νεύσι, ως αστήρ εωθινός ανατέλλεις πάλι στο Αγιώνυμο αυτό Όρος και στην απανταχού Εκκλησία του Θεού, για να φωτίσης και οδηγήσης τις ψυχές μας στην ακλινή ομολογία του Θεανθρώπου Χριστού. Σφραγίζονται σήμερα τα στόματα όσων ηθέλησαν να αμφισβητήσουν την ομολογία των Αγιορειτών και την μαρτυρική τους τελείωσι από τους λατινόφρονες. Χάρις στην ιδική σου θυσία ημπορεί η Ορθόδοξος Εκκλησία και το Άγιον Όρος να λέγουν προς τον σύγχρονο άνθρωπο «έρχου και δε», τον αληθινό Χριστό, το πλήρωμα της αληθείας του και της Χάριτός του, τον όλο Χριστό, την κεφαλή και το σώμα του. Η φωνή σου ως φωνή ύδάτων πολλών άκούγεται σήμερα. Από τον τάφο σου ένας μυστικός ποταμός αναβλύζει του οποίου τα ορμήματα ευφραίνουν την Πόλη του Θεού, την Αγία ανά την οικουμένην Ορθόδοξο Καθολική Εκκλησία. Ευλογημένη η άσκησίς σου. Ευλογημένη η ομολογία σου. Ευλογημένος ο μαρτυρικός σου θάνατος. Ευλογημένη η επί 700 χρόνια σπορά σου στην Αγιορειτική γη Ευλογημένη και η φανέρωσίς σου στους δύσκολους για τον κόσμο και την Εκκλησία καιρούς μας. Το Άγιον Όρος στο πρόσωπό σου και στα πρόσωπα των άλλων αγίων Αγιορειτών οσιομαρτύρων των ελεγξάντων τους Λατινόφρονες δεν συνεβιβάσθη ούτε συμβιβάζεται. Η αγχόνη σου επιβάλλει και σε μας να ανανεώσουμε σήμερα την ομολογία την ιδική σου και των λοιπών οσιομαρτύρων, όντες διάδοχοί σας και συνεχισταί της παραδόσεώς σας. Ομολογούμε, λοιπόν, όπως έγραψαν οι Αγιορείται προς τον λατινόφρονα Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ τον Παλαιολόγο, λήγοντος του 13ου αιώνος, ότι «πάσα η του Χριστού και Θεού ημών ποίμνη εν σώμά εστιν, υπό μιας κεφαλής διοικούμενον, ος εστι Χριστός Ιησούς». Η μνήμη της ανακομιδής των τιμίων λειψάνων του εορτάζεται στις 18 Νοεμβρίου με αγρυπνία στο ναό του Πρωτάτου.

Τη μνήμη του βρίσκουμε μόνο στον Παρισινό Κώδικα 1578 χωρίς κάποια άλλη προσθήκη.